Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για το διαζύγιο;

Πώς να προσεγγίσετε τα παιδιά για το διαζύγιο;

Για τα παιδιά το διαζύγιο είναι μια κατάσταση θλιβερή, αγχωτική που τα μπερδεύει. Τα παιδιά όλων των ηλικιών αισθάνονται θυμωμένα, σοκαρισμένα και σε αβεβαιότητα για τον χωρισμό της μαμάς και του μπαμπά. Πολλές φορές αισθάνονται ενοχές και κατηγορούν τον εαυτό τους για τα προβλήματα στο σπίτι. Παρόλο που είναι φυσιολογικό για ένα παιδί να πενθεί για την διάλυση της οικογένειας, οι γονείς μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα για να μειώσουν τον ψυχικό πόνο στα παιδιά τους. Το διαζύγιο δεν είναι ποτέ μια απλή διαδικασία, αλλά οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν στα παιδιά τι συμβαίνει και να τα βοηθήσουν όχι μόνο να ξεπεράσουν τον πόνο που αισθάνονται, αλλά να βγουν πιο δυνατά από αυτό, και να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με τους δύο γονείς.

Πώς μπορείτε να πείτε στα παιδιά ότι χωρίζετε;

Όταν έρχεται η στιγμή να μιλήσουν οι γονείς στα παιδιά για τον χωρισμό, πολλές φορές παγώνουν. Μπορείτε να κάνετε τη συζήτηση με τα παιδιά σας πιο εύκολη αν έχετε προετοιμαστεί κατάλληλα πριν ξεκινήσετε αυτό το διάλογο. Αν μπορείτε να προβλέψετε τις δύσκολες ερωτήσεις, να διαχειριστείτε την ανησυχία σας και να σχεδιάσετε προσεκτικά όλα όσα θα πείτε τα παιδιά σας θα μπορέσουν να χειριστούν καλύτερα τα νέα.

Τι να πείτε και πώς να το πείτε

Σίγουρα είναι μια δύσκολη συζήτηση, αλλά το πιο σημαντικό είναι να προσπαθήσετε να είστε ήρεμοι και να θέσετε τα πιο σημαντικά σημεία από την αρχή της συζήτησης. Μιλήστε ειλικρινά στα παιδιά, αλλά να είστε φιλικοί και απλοί στις εξηγήσεις σας (παρόλο που τα όσα αντιμετωπίζετε μπορεί να μην είναι).

Πείτε την αλήθεια. Τα παιδιά σας έχουν το δικαίωμα να ξέρουν ότι χωρίζετε, αλλά οι μακροσκελείς λόγοι μόνο θα τα μπερδέψουν περισσότερο. Πείτε κάτι απλό και ειλικρινές, όπως ʺΔεν μπορούμε να είμαστε πια μαζί.ʺ Χρειάζεται να υπενθυμίσετε στα παιδιά σας ότι ακόμη και όταν οι γονείς δεν είναι πια μαζί, αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς δεν αγαπάνε τα παιδιά.

Πείτε ʺΣε αγαπώ.ʺΌσο απλό και αν ακούγεται, δίνει στα παιδιά σας ένα ισχυρό μήνυμα ότι τα αγαπάτε και ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει για αυτά. Πείτε τους ότι ακόμη θα νοιάζεστε για αυτά με κάθε τρόπο, από το τι θα φάνε για πρωινό μέχρι την βοήθεια για τις εργασίες στο σχολείο.

Μιλήστε για τις αλλαγές. Προλάβετε τις ερωτήσεις των παιδιών για τις αλλαγές στη ζωή τους και εξηγήστε τους ότι κάποια πράγματα θα είναι διαφορετικά, ενώ κάποια άλλα όχι. Διαβεβαιώστε τα ότι μαζί θα χειριστείτε οποιαδήποτε λεπτομέρεια και πρόβλημα προκύψει.

Αποφύγετε την απόδοση ευθυνών

Είναι ουσιαστικό να είστε ειλικρινείς με τα παιδιά σας, αλλά χωρίς να κατηγορείτε τον άλλο γονέα. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο όταν έχουν συμβεί πράγματα που σας έχουν πληγώσει, όπως η απιστία, αλλά χρειάζεται λίγη διπλωματία για να αποφύγετε το παιχνίδι απόδοσης ευθυνών το οποίο μπορεί να δηλητηριάσει τη σχέση των παιδιών με τον άλλο γονιό (που παραμένει πατέρας/μητέρα των παιδιών, παρόλο που δεν είναι σύντροφός σας).

Δείξτε ότι δράτε ομαδικά. Όσο περισσότερο μπορείτε προσπαθήστε να συμφωνήσετε σαν γονείς για τις εξηγήσεις για το διαζύγιο και μείνετε σε αυτές.

Σχεδιάστε την συζήτηση. Σκεφτείτε όσα θα πείτε με τα παιδιά σας πριν αλλάξουν τα πράγματα στη ζωή τους. Αν είναι δυνατό αυτή η συζήτηση καλό θα ήταν να γίνει και με τους δύο γονείς παρόντες.

Δείξτε αυτοσυγκράτηση. Δείξτε σεβασμό στον/στην πρώην σύζυγο σας όταν θα μιλάτε στα παιδιά για τους λόγους του χωρισμού σας.

Πόσες πληροφορίες χρειάζεται να δώσετε στα παιδιά για το διαζύγιο;

Ειδικά στην αρχή του χωρισμού ή του διαζυγίου, χρειάζεται να επιλέξετε τι θα πείτε στα παιδιά σας. Σκεφτείτε προσεκτικά πως οι συγκεκριμένες πληροφορίες θα τα επηρεάσουν.

• Οι πληροφορίες είναι ανάλογες με την ηλικία. Γενικά τα μικρά παιδιά χρειάζονται λιγότερες λεπτομέρειες και τα πάνε καλά με μια απλή εξήγηση, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά ίσως να χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες.
• Μοιραστείτε πληροφορίες για την επιμέλεια. Μιλήστε στα παιδιά σας για τις αλλαγές στη ζωή τους, για τους διακανονισμούς, το σχολείο ή τις δραστηριότητες αλλά μην το παρακάνετε με λεπτομέρειες.
• Να είστε ειλικρινείς. Ανεξάρτητα με το τι θα πείτε στο παιδί σας, λίγα ή πολλά, θυμηθείτε ότι οι πληροφορίες πρέπει να είναι αληθινές.

Βοηθήστε το παιδί σας στο πένθος για το διαζύγιο

Για τα παιδιά το διαζύγιο μπορεί να μοιάζει με απώλεια- την απώλεια του ενός γονέα, την απώλεια ενός μέλους της οικογένειας ή απλά την απώλεια της ζωής όπως την ήξεραν. Μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να πενθήσουν για την απώλεια και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα ενθαρρύνοντας τα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.

Ακούστε. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μοιραστεί μαζί σας όσα νιώθει και πραγματικά ακούστε το. Μπορεί να αισθάνεται θλίψη ή απογοήτευση για πράγματα που ίσως να μην περίμενε.

Βοηθήστε τα παιδιά σας να βρουν λέξεις για τα συναισθήματα τους. Είναι φυσιολογικό για τα παιδιά να δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Μπορείτε να τα βοηθήσετε παρατηρώντας τη διάθεσή τους και ενθαρρύνοντας τα να μιλήσουν.

Αφήστε τα να μιλήσουν ειλικρινά.Τα παιδιά πολλές φορές είναι απρόθυμα να μοιραστούν τα πραγματικά τους αισθήματα επειδή φοβούνται ότι θα σας πληγώσουν. Πείτε τους πως ότι και να πουν “είναι εντάξει”. Ίσως να σας κατηγορήσουν για το διαζύγιο αλλά αν δεν μπορούν να μοιραστούν μαζί σας τα αληθινά τους αισθήματα θα είναι πολύ δύσκολο να ξεπεράσουν την κατάσταση.

Συζητήστε για το διαζύγιο σαν μια διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Τα παιδιά συχνά θα έχουν νέες απορίες, συναισθήματα ή ανησυχίες για τα όσα συνέβησαν για αυτό ίσως να χρειάζεται να μιλάτε για το ίδιο θέμα ξανά και ξανά.

Αναγνωρίστε τα συναισθήματά τους.Ίσως να μην μπορείτε να διορθώσετε τα προβλήματα ή να εξαφανίσετε τη θλίψη τους, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα συναισθήματά τους. Θα ενισχύσετε την εμπιστοσύνη τους προς εσάς αν δείξετε ότι τα ακούτε και τα κατανοείτε.

Πείτε στα παιδιά ότι δεν είναι δικό τους λάθος

Πολλά παιδιά πιστεύουν ότι έχουν κάνει κάτι και προκάλεσαν αυτά το διαζύγιο, όπως οι συγκρούσεις με τους γονείς, οι χαμηλοί βαθμοί στο σχολείο ή τα μπλεξίματα. Για να βοηθήσετε τα παιδιά σας λύστε αυτή την παρανόηση:

Βάλτε τα πράγματα στη θέση τους. Επαναλάβετε γιατί αποφασίσατε να χωρίσετε. Μερικές φορές το να ακούνε τον πραγματικό λόγο βοηθά. Τα κενά που θα αφήσετε εσείς στην πληροφόρηση, θα τα γεμίσουν με την φαντασία τους.

Να είστε υπομονετικοί.Τα παιδιά ίσως να δείχνουν ότι κατάλαβαν τα πάντα τη μία μέρα και την επόμενη να νιώθουν ξανά ανασφάλεια. Αντιμετωπίστε τις φυσιολογικές διακυμάνσεις του παιδιού με υπομονή.

Καθησυχάστε το παιδί. Όσο συχνά και αν χρειάζεται να το κάνετε, υπενθυμίστε στο παιδί σας ότι και οι δύο θα συνεχίζετε να το αγαπάτε και ότι δεν είναι υπεύθυνο για το διαζύγιο.

Δώστε στο παιδί σας την ασφάλεια και την αγάπη που χρειάζεται

Τα παιδιά μπορούν να επουλώσουν τις πληγές τους όταν παίρνουν την υποστήριξη και την αγάπη που χρειάζονται. Τα λόγια σας, οι πράξεις σας και η επιμονή σας είναι πολύ σημαντικά εργαλεία για να δείξετε στο παιδί σας ότι η αγάπη σας για αυτό δεν έχει αλλάξει.

Πείτε στο παιδί σας ότι και οι δύο θα είστε εκεί για αυτό ακόμα και αν οι συνθήκες της οικογένειας έχουν αλλάξει και θα συνεχίσετε να το αγαπάτε.

Επίσης πείτε στα παιδιά σας ότι τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα, αλλά θα τα καταφέρουν. Όταν τα παιδιά γνωρίζουν ότι τα πράγματα θα είναι εντάξει και δεν θα καταρρεύσει η ζωή τους, είναι πιο εύκολο να δεχτούν την αλλαγή.

Δείξτε τους στοργή με αγκαλιές, φιλιά, και μην ξεχνάτε να επαναλαμβάνετε στα παιδιά ότι τα αγαπάτε. Η στοργή είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο που επιβεβαιώνει την αγάπη σας για το παιδί.

Όταν το παιδί σας έχει ανησυχίες ή ερωτήσεις απαντήστε του ειλικρινά. Αν δεν ξέρετε την απάντηση πείτε ότι δεν είστε σίγουροι αυτή τη στιγμή αλλά θα το σκεφτείτε και θα επανέλθετε στο θέμα.

Η σταθερότητα είναι σημαντική κατά τη διάρκεια του διαζυγίου

Ενώ είναι καλό για τα παιδιά να είναι ευέλικτα και να προσαρμόζονται σε νέες καταστάσεις δεν σημαίνει ότι είναι και εύκολο. Βοηθήστε τα παιδιά να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα με σταθερότητα στην καθημερινότητά τους.

Η καθιέρωση ενός προγράμματος και η συνέχιση του δεν σημαίνει ότι χρειάζεται ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για τους γονείς. Αλλά σημαίνει ότι δημιουργείται μια καθημερινή ρουτίνα στα πρακτικά ζητήματα και επικοινωνείτε ουσιαστικά με το παιδί σας ώστε να αισθάνεται ήρεμο και ασφαλές.

Τα παιδιά αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια όταν ξέρουν τι να περιμένουν. Όταν το γνωρίζουν αυτό ακόμη και όταν αλλάζουν σπίτια ξέρουν ότι μετά το διάβασμα ακολουθεί το φαγητό και το μπάνιο.

Η ρουτίνα δημιουργεί μια άνεση αλλά βοηθά και στη συντήρηση των κανόνων, των ορίων και της πειθαρχίας στα παιδιά. Αντισταθείτε στον πειρασμό να κακομάθετε τα παιδιά κατά τη διάρκεια του διαζυγίου, τηρείστε τα όρια και μην σπάτε τους κανόνες.

Πότε να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή;

Μερικά παιδιά αντιμετωπίζουν την περίοδο του διαζυγίου με λίγα προβλήματα, αλλά κάποια άλλα περνάνε πολύ δύσκολα. Είναι φυσιολογικό για τα παιδιά να αισθάνονται πολλά και δύσκολα συναισθήματα, αλλά αυτή τη στιγμή η αγάπη και η επιβεβαίωση μπορεί να τα βοηθήσει. Αν τα παιδιά σας δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την όλη κατάσταση καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε ένα ψυχοθεραπευτή.

Οι ακόλουθες αντιδράσεις μετά το διαζύγιο είναι φυσιολογικές για τα παιδιά :

• Ο θυμός. Τα παιδιά σας μπορεί να θυμωμένα, οργισμένα και αγανακτισμένα μαζί σας επειδή “καταστρέψατε” την αίσθηση της καθημερινότητας που είχαν (παρόλο που μπορεί να μην ήταν καλή).
• Το άγχος.Είναι φυσιολογικό για τα παιδιά να ανησυχούν όταν αντιμετωπίζουν μεγάλες αλλαγές στη ζωή τους.
• Η ήπια κατάθλιψη. Η θλίψη για τη διάλυση της οικογένειας είναι φυσιολογική και επειδή πολλές φορές συνοδεύεται από απελπισία και το αίσθημα του αδιεξόδου, μοιάζει με ήπια μορφή κατάθλιψης.

Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να επεξεργαστούν το ζήτημα του χωρισμού ή του διαζυγίου, αλλά χρειάζεται να βλέπετε βελτίωση με την πάροδο του χρόνου.

Αν τα πράγματα χειροτερεύουν μετά από αρκετούς μήνες από το διαζύγιο, ίσως να είναι ένα σημάδι ότι το παιδί να έχει κολλήσει στην κατάθλιψη, στην ανησυχία ή στο θυμό και χρειάζεται επιπλέον βοήθεια. Κάποια προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν:

• Προβλήματα στον ύπνο
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Κακή επίδοση στα μαθήματα, ή μπλεξίματα στο σχολείο
• Χρήση τσιγάρου, εξαρτησιογόνων ουσιών ή αλκοόλ
• Αυτοτραυματισμό ή διατροφικές διαταραχές
• Ξεσπάσματα θυμού ή βίας
• Απομάκρυνση από τα αγαπημένα πρόσωπα
• Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες