Κατάθλιψη – συμπτώματα και θεραπεία

Κατάθλιψη

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή η οποία εμφανίζεται με θλιμμένη διάθεση, απώλεια του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης (ανηδονία), μειωμένη ενεργητικότητα και κλινοφιλία, συναισθήματα ενοχής ή χαμηλής αυτοεκτίμησης, προβλήματα στον ύπνο ή στην όρεξη για φαγητό και χαμηλή ικανότητα συγκέντρωσης, κοινωνική απομόνωση. Στις πιο σοβαρές μορφές, εμφανίζονται σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας (αυτοκτονικός ιδεασμός).

Τα παραπάνω συμπτώματα έχουν ως αποτέλεσμα να βιώνει το άτομο σημαντική δυσκολία στο να αντιμετωπίσει την καθημερινότητα, τις καθημερινές δραστηριότητες και να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο.

Η κατάθλιψη είναι μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας παγκοσμίως σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) και λαμβάνει μορφή πανδημίας. Η συχνότητα στον πληθυσμό είναι 5-12% στους άνδρες και 10-25% στις γυναίκες. Στους 10 καταθλιπτικούς ασθενείς, οι 3 είναι άνδρες (33,0%) και οι 7 γυναίκες (67,0%).

Κατάθλιψη - συμπτώματα

Η θλίψη θεωρείται ασθένεια (δηλαδή "κατάθλιψη") όταν τα συναισθήματα που περιγράφτηκαν προηγουμένως είναι έντονα, διαρκούν για αρκετές εβδομάδες και αρχίζουν να παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα, στην εργασία και στην κοινωνική ζωή. Η κατάθλιψη αλλάζει τον τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται, αισθάνονται και συμπεριφέρονται, καθώς και τις σωματικές τους λειτουργίες. Έχει μια ποικιλομορφία συμπτωμάτων, σταδίων και βαρύτητας, από την ελαφριά κατάθλιψη έως τη βαριά μελαγχολία. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται συνοπτικά τα ψυχο-σωματικά συμπτώματα της κατάθλιψης:

Ψυχικά συμπτώματα - συναίσθημα & σκέψη

Τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί κυμαίνονται μεταξύ της ήπιας θλίψης ή της μελαγχολίας και της βαθιάς απελπισίας. Οι άνθρωποι που πάσχουν από καταθλιψη θεωρούν την κατάστασή τους μη αναστρέψιμη, αδιέξοδη, κλαίνε συχνά και νιώθουν μια ανεξήγητη εσωτερική θλίψη. Στα πιο προχωρημένα στάδια οι ασθενείς παρουσιάζουν ψυχοκινητική επιβράδυνση (δηλαδή γίνονεται πιο αργή η σκέψη, το συναίσθημα, η κινητικότητα).

• καταθλιπτικό συναίσθημα: συναισθήματα φορτισμένα με λύπη, θλίψη ή μελαγχολία χωρίς διάθεση για ζωή, "η ζωή δεν έχει νόημα"
• ευσυγκινησία, κλάματα συνεχώς ή με το παραμικρό ερέθισμα
• αίσθημα κενού, παγωμένα συναισθήματα, ή πλήρη απώλεια συναισθημάτων
• μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητες που στο παρελθόν τον ευχαριστούσαν ή ήταν σημαντικές, δεν χαίρεται με τίποτα (ανηδονία).
• δεν έχει όρεξη για τίποτα, δεν έχει όρεξη για ζωή
• αισθήματα απελπισίας, νιώθει αβοήθητος, σε αδιέξοδο και χωρίς ελπίδα, νιώθει πως δεν αντέχει άλλο
• δυσκολίες συγκέντρωσης ή στη λήψη αποφάσεων (αναποφασιστικότητα), σύγχυση, ψυχοκινητική διέγερση (έντονο άγχος) ή επιβράδυνση
• αναλόγως βαρύτητας, μπορεί να υπάρχουν ευχές θανάτου, σκέψεις θανάτου ή τάσεις αυτοκτονίας (αυτοκτονικός ιδεασμός)
• απόσυρση (κλείνεται στο σπίτι), κλινοφιλία (παραμένει στο κρεβάτι, στον καναπέ όλη μέρα, κα)
• αποφεύγει τους άλλους ανθρώπους, τις κοινωνικές συναναστροφές
• νιώθει έντονες ενοχές και τύψεις, αισθήματα προσωπικής απαξίωσης, αυτομομφές, νιώθει ότι είναι ασήμαντος

Ιδίως στους άντρες, μπορεί επίσης να εμφανίζονται έντονα συναισθήματα θυμού, χωρίς απαραιτήτως όλα τα παραπάνω συμπτώματα και σημάδια.

Σωματικά συμπτώματα

• διαταραχές ύπνου, αϋπνία ή υπερυπνία, συχνές αφυπνίσεις, πρώϊμη αφύπνιση, δυσκολία επέλευσης ύπνου
• αύξηση (υπερφαγία) ή μείωση της όρεξης (με αποτέλεσμα την σημαντική απώλεια βάρους)
• μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, μειωμένη ενέργεια libido
• έλλειψη ενέργειας και αισθήματα κόπωσης (χρειάζεται διαφοροδιάγνωση με σύνδρομο υπερκόπωσης/burnout)

Η κατάθλιψη μπορεί να συνοδεύεται ή να εκφράζεται και με διάφορα συνοδά ψυχο-σωματικά συμπτώματα, όπως:

• πονοκεφάλους
• πόνο ή βάρος στο στήθος
• μουδιάσματα (αιμωδίες)
• γαστρεντερικά προβλήματα
• ίλιγγο
• οσφυαλγία
• χρόνιους μυοσκελετικούς πόνους.

Τα σωματικά συμπτώματα συχνά οδηγούν τους ασθενείς αρχικώς σε γιατρούς άλλους ειδικοτήτων (όπως νευρολόγους, γαστρεντερολόγους, καρδιολόγους) οι οποίοι μετά από ένα ενδελεχή οργανικό έλεγχο, παραπέμπουν τελικώς τον ασθενή σε ψυχίατρο.

Τεστ για την κατάθλιψη

Πολλές φορές οι άνθρωποι δυσκολεύονται να καταλάβουν τα σημάδια της κατάθλιψης. Μπορείτε να κάνετε το online ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ, για να έχετε μία πρώτη εκτίμηση αν πάσχετε από κατάθλιψη και τη βαρύτητα αυτής.

Τύποι κατάθλιψης

Η μείζων κατάθλιψη (γνωστή ως μείζων καταθλιπτική διαταραχή, μονοπολική κατάθλιψη) είναι η πιο συχνή και τυπική μορφή. Ωστόσο υπάρχουν πολλές άλλες μορφές και υποτύποι όπως η υποτροπιάζουσα, η ανθεκτική κατάθλιψη (παρουσιάζεται ανθεκτικότητα στα αντικαταθλιπτικά), η άτυπη, η δυσθυμία (ή χρόνια/επίμονη καταθλιπτική διαταραχή), η εποχική, η ψυχωσική κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή (παλιότερα γνωστή ως μανιοκατάθλιψη), η δευτεροπαθής, η αντιδραστική, η αγχώδης κατάθλιψη. Η μελαγχολική κατάθλιψη θεωρείται η πιο βαριά μορφή της νόσου.

Κάποιες μορφές αφορούν αποκλειστικά τις γυναίκες, όπως η περιγεννητική και η επιλόχειος κατάθλιψη (μετά τον τοκετό), η προεμμηνορυσιακή δυσφορική διαταραχή (PMS), και η περιεμμηνοπαυσιακή κατάθλιψη (κατά την εμμηνόπαυση).

Αίτια της κατάθλιψης

Η κατάθλιψη είναι μια περίπλοκη και πολυπαραγοντική πάθηση. Οι νευροεπιστήμες έχουν εντοπίσει τα αίτια που κατατάσσονται σε ψυχολογικούς, περιβαλλοντολογικούς, γενετικούς, και βιολογικούς παράγοντες. Ο κίνδυνος δηλαδή για την πυροδότηση ενός καταθλιπτικού επεισοδίου μπορεί να οφείλεται σε ψυχικά τραύματα, απώλεια αγαπημένων προσώπων, δύσκολες διαπροσωπικές σχέσεις ή στρεσογόνα (αρνητικά) γεγονότα τα οποία δρουν με τη συνέργεια γονιδίων, τα οποία αλληλεπιδρούν με περιβαλλοντολογικούς ή άλλους παράγοντες.

Σύμφωνα με τη θεωρία των νευροδιαβιβαστών που είναι και η πιο γνωστή στο κοινό, η σεροτονίνη (ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου) εμπλέκεται στο μηχανισμό της κατάθλιψης. Όμως σήμερα η κατάθλιψη δεν θεωρείται όπως παλιότερα απλά η "έλλειψη σεροτονίνης", αλλά η συνολική δυσλειτουργία του μεταιχμιακού συστήματος, νευροδιαβιβαστών (όπως το GABA και το γλουταμικό) και άλλων περιοχών του εγκεφάλου που παίζουν σημαντικό ρόλο, όπως η αμυγδαλή, ο θάλαμος και ιππόκαμπος. Οι έρευνες υποδηλώνουν ότι η κατάθλιψη σχετίζεται και με την νευρογλοία, τον εγκεφαλικό νευροτροφικό παράγοντα (BDNF) και τη μειωμένη νευροπλαστικότητα, δηλαδή την ικανότητα του εγκεφάλου να προσαρμόζεται και να αλλάζει ως απάντηση στις εμπειρίες της ζωής.

Βιολογικοί επιβαρυντικοί παράγοντες είναι και οι παρακάτω:

• άλλες χρόνιες σωματικές παθήσεις (συννοσηρότητα, ιδίως καρδιολογικά προβλήματα και καρκίνος) και ο χρόνιος πόνος
• ανεπάρκεια βιταμινών (όπως B12, φυλλικό οξύ, κα)
• διάφορα φάρμακα (όπως αντισυλληπτικά), εξαρτησιογόνες ουσίες και αλκοόλ
• ορμονικές αλλαγές (όπως για παράδειγμα στην επιλόχειο κατάθλιψη) ή προβλήματα θυρεοειδούς
• βιοχημική ανισορροπία στον εγκέφαλο, που κυρίως αφορά τους νευροδιαβιβαστές σεροτονίνη και ντοπαμίνη
• γενετικοί παράγοντες (επιβαρυντικά γονίδια, οικογενειακό ιστορικό, συναισθηματικών ή άλλων ψυχικών διαταραχών).
• υπάρχουν μελέτες που δείχνουν μία σχέση του εγκεφάλου και του εντερικού μικροβιώματος

Ψυχολογικές ερμηνείες

Εκτός από τη βιολογική προσέγγιση υπάρχουν και ψυχολογικές ερμηνείες για τα αίτια της κατάθλιψης:

• Γνωσιακή προσέγγιση: υπάρχουν παθολογικές πεποιθήσεις (γνωσίες), όπως η αναξιότητα του εαυτού, ένα μέλλον χωρίς ελπίδα και το εχθρικό περιβάλλον και αρνητικός τρόπος σκέψης.
• Συμπεριφορική προσέγγιση: πρόκειται για μια αντίδραση του ατόμου σε συνθήκες που θα ήθελε να μεταβάλει, αλλά αδυνατεί (μαθημένη αβοηθητότητα)
• Συστημική προσέγγιση: το άτομο αναλαμβάνει το "ρόλο του ασθενή", θυσιάζεται για να αποτρέψει τις επίφοβες αλλαγές στην οικογένεια.

Ψυχοπιεστικοί παράγοντες και γεγονότα ζωής

Οι ψυχολογικοί παράγοντες που ακολουθούν είναι επιβαρυντικοί και κάνουν τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στο να εμφανίσουν κατάθλιψη:

• έντονα θλιβερά ή τραυματικά γεγονότα (πένθος, θάνατος κάποιου αγαπημένου προσώπου, σοβαρές ασθένειες)
• προβλήματα σχέσεων (χωρισμός, διαζύγιο, κα)
• ψυχοπιεστικά γεγονότα (ανεργία, οικονομικές αποτυχίες, έντονες προσβολές, κλπ)
• αρνητικός τρόπος σκέψης, αρνητικές πεποιθήσεις, απαισιοδοξία
• επιβαρυμένη παιδική ηλικία (για παράδειγμα: παραμέληση, βία, κακοποίηση, επικριτικοί γονείς, θάνατος γονέα, προβλήματα υγείας γονιών).

Διάγνωση κατάθλιψης

Την διάγνωση της κατάθλιψης μπορεί να τη θέσει μόνο ένας Ψυχίατρος ή Νευρολόγος (ένας ψυχολόγος δεν μπορεί να εκτιμήσει την παρουσία κατάθλιψης, και συνήθως παραπέμπει στη βοήθεια ψυχιάτρου μόνο αν αναφερθεί αυτοκτονικός ιδεασμός).

Για να τεθεί η διάγνωση μπορεί ο ψυχίατρος να ζητήσει κάποιο οργανικό έλεγχο (εξετάσεις αίματος ή/και μαγνητική εγκεφάλου) ώστε να αποκλειστούν ή να εντοπιστούν άλλα οργανικά ή νευρολογικά νοσήματα ως υπεύθυνα για τα συμπτώματα που παρουσιάζονται, όπως για παράδειγμα παθήσεις του θυροειδούς, καρδιολογικές παθήσεις, σακχαρώδης διαβήτης, κα.

Οι καταθλιπτικοί ασθενείς συχνά έρχονται αντιμέτωποι με το στίγμα που συνοδεύει τους «ψυχικά ασθενείς» και τα διάφορα ταμπού και φοβίες, όπως ότι δεν θέλουν να πάρουν "ψυχοφάρμακα", φοβούνται τις παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών ή δεν θέλουν να επισκεφτούν "ψυχίατρο" (για αυτό επισκέπτονται μη ειδικούς, όπως ψυχολόγους, με αποτέλεσμα λάθος διαγνώσεις και ανεπαρκή θεραπεία). Οι συγγενείς και οι φίλοι δεν ξέρουν πως να συμπεριφερθούν, με αποτέλεσμα να ακούνε πολλά λόγια που δεν βοηθάνε, όπως "όλα είναι στο μυαλό σου", "ξεπέρασέ το", "εσύ το προκαλείς", φράσεις που βεβαίως όχι μόνο δεν βοηθάνε, αλλά κάνουν τον ασθενή να αισθάνεται χειρότερα και περισσότερες ενοχές, ως να ευθύνεται ο ίδιος για την νόσο που εμφανίζει.

Οι προκαταλήψεις και οι φοβίες έχουν επίσης ως αποτέλεσμα την άρνησή των ασθενών να αναζητήσουν βοήθεια, είτε στα πρώιμα στάδια της κατάθλιψης (όπου τα θέματα αυτά είναι πιο απλά να αντιμετωπιστούν), είτε όταν επιδεινωθούν και παγιωθούν μέσα τους τα αρνητικά συναισθήματα, οι αρνητικές σκέψεις και οι νευροχημικές αλλαγές (δυσλειτουργία εγκεφάλου, μειωμένα επίπεδα σεροτονίνης, αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, κα).

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ "θλίψης" και "κατάθλιψης";

Τα προβλήματα και οι ατυχίες είναι ένα κομμάτι της ζωής και είναι φυσιολογικό οι άνθρωποι να βιώνουν την θλίψη προσωρινά όταν τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως θα ήθελαν. Έτσι λοιπόν λύπη και κατάθλιψη μπορούν να εκδηλωθούν μετά από μία απώλεια, στρες ή αποτυχία των προσπαθειών του ατόμου να εκπληρώσει κάποιο σημαντικό προσωπικό στόχο. Όμως ενώ η θλίψη είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια. Αυτό που χαρακτηρίζει την κατάθλιψη δεν είναι απλά η παρουσία των αρνητικών αισθημάτων, αλλά η μεγάλη ένταση και η μακρά τους διάρκεια, και το άτομο βιώνει επί μακρόν έντονα συναισθήματα απελπισίας, αυτολύπησης και απόγνωσης, νιώθοντας ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο. Και όλα αυτά έχουν επίπτωση στη λειτουργικότητα του ατόμου.

Όταν η θλίψη αντί να μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου γίνεται πιο έντονη και διαρκεί περισσότερο από ένα μήνα εμποδίζοντας τις δραστηριότητες της «φυσιολογικής» ζωής (όπως είναι η δουλειά, η αυτοφροντίδα, η διατροφή, ο ύπνος και οι στενές μας σχέσεις) τότε είναι πιθανόν να υποφέρουμε από κατάθλιψη και να χρειαζόμαστε τη βοήθεια κάποιου ειδικού Ψυχιάτρου-ψυχοθεραπευτή για να την αντιμετωπίσουμε.

Καταθλιπτικό επεισόδιο

Αναλόγως των καταθλιπτικών συμπτωμάτων και της βαρύτητας αυτών, το ψυχιατρικό ταξινομικό σύστημα ICD-10 διακρίνει υποτύπους ενός καταθλιπτικού επεισοδίου, όπως για παράδειγμα:

ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ	ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΗΠΙΟ καταθλιπτικό επεισόδιο (F32.0)	Λίγα συμπτώματα, η ένταση των οποίων καθιστά την κατάσταση δυσφορική μεν, όμως γενικά ακόμα διαχειρίσιμη. Ο ασθενής έχει ήπια έκπτωση στην προσωπική ή την επαγγελματική ζωή του.
ΜΕΤΡΙΑΣ βαρύτητας καταθλιπτικό επεισόδιο (F32.1)	Ο αριθμός των συμπτωμάτων, η ένταση συμπτωμάτων και η δυσλειτουργία είναι μεταξύ αυτών που προσδιορίζονται για το "ήπιο" και "σοβαρό" καταθλιπτικό επεισόδιο.
ΒΑΡΥ καταθλιπτικό επεισόδιο (F32.2)	Πολλαπλά καταθλιπτικά συμπτώματα, η ένταση των οποίων είναι σοβαρή και η συνολική κατάσταση μη διαχειρίσιμη. Τα συμπτώματα προκαλούν σημαντικότατη δυσλειτουργία στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή.

 

Τυπικά ένα καταθλιπτικό επεισόδιο συνήθως έχει διάρκεια 4-8 μήνες, χωρίς φάρμακα ή άλλες εναλλακτικές παρεμβάσεις. Ο χρόνος αυτός εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ιδιαίτερη σημασία έχει η βαρύτητα του καταθλιπτικού επεισοδίου, όπως περιγράφηκε παραπάνω.

Κληρονομικότητα και γονίδια

Υπάρχουν μελέτες και στοιχεία που δείχνουν ότι κληρονομικοί παράγοντες εμπλέκονται στην κατάθλιψη. Ωστόσο εκείνες οι περιπτώσεις που κυρίως οφείλονται σε γονιδιακούς παράγοντες και μόνο, είναι η μειοψηφία. Αφορούν περισσότερο περιπτώσεις με πρώιμη έναρξη και υποτροπιάζουσες μορφές.

Όμως εκτός των γονιδίων/DNA, στις οικογένειες μεταφέρονται διαγενεακά αρνητικές πεποιθήσεις, συμπεριφορές, ψυχικά τραύματα και συναισθηματικές συγκρούσεις οι οποίες αποτελούν το υπόστρωμα για την εμφάνιση κατάθλιψης. Αυτό γίνεται με δύο τρόπους: είτε μέσα από συμπεριφορές που μαθαίνονται (ασυνείδητα) στην παιδική ηλικία, είτε μέσω επιγενετικών μηχανισμών (επηρεάζοντας την έκφραση των γονιδίων/DNA).

Θεραπεία & αντιμετώπιση

Η θεραπεία της κατάθλιψης εξαρτάται από:

• τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και
• από τις προτιμήσεις του ασθενούς.

Η τυπική θεραπεία για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης αφορά τη λήψη αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, τα οποία βοηθάνε σε χρονικό διάστημα 3-4 εβδομάδων. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ενισχύουν τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου και τη νευροπλαστικότητα, και κατ'επέκταση τη δυνατότητα διαχείρισης συναισθημάτων και σκέψεων. Γενικά χρησιμοποιούνται τα νεότερα αντικαταθλιπτικά φάρμακα (SSRI/SNRI) όπως Zoloft, Ladose, Seropram, Cipralex, Seroxat, σε συνδυασμό με αγχολυτικά (πχ Xanax, Lexotanil, Tavor).

Η λήψη των αντικαταθλιπτικών πρέπει να είναι παρατεταμένη, άλλοτε για λίγους μήνες, ή ακόμα και για χρόνια (ιδίως αν δεν συμπληρώνεται η θεραπεία από μια ουσιαστική ψυχοθεραπεία), αναλόγως των αιτιών, των συνθηκών ζωής του ασθενούς, και του βιολογικού υποστρώματος (αν υπάρχει κληρονομική/γονιδιακή επιβάρυνση). Για παράδειγμα ασθενείς με βαριά κατάθλιψη θα χρειαστούν απαραιτήτως φαρμακευτική αγωγή για ένα διάστημα ενός έτους.

Η ψυχοθεραπεία πλέον αποτελεί τη σύγχρονη μέθοδο θεραπείας, σε συνδυασμό με την αντικαταθλιπτική αγωγή (όπου κρίνεται απαραίτητο). Μέσω της ψυχοθεραπείας ο άνθρωπος μπορεί να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδα που βιώνει, να βελτιώσει τη σχέση με τον εαυτό του και τους γύρω του. Μελέτες έχουν αποδείξει την αξία της ψυχοθεραπείας και πως έχει μεγαλύτερα οφέλη μακροπρόθεσμα, σε σχέση με την αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή ωστόσο στην επιλογή της ψυχοθεραπευτικής μεθόδου και της εμπειρίας του ψυχοθεραπευτή, διαφορετικά δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Άλλες λύσεις

Για όσους αναζητούν θεραπεία για την κατάθλιψη χωρίς φάρμακα με φυσικό τρόπο, λύσεις προσφέρουν το EMDR, η ομοιοπαθητική και ο βελονισμός, φυσικές μέθοδοι που μπορούν να βοηθήσουν εξαιρετικά, στα χέρια ενός πραγματικά καταρτισμένου και έμπειρου ψυχιάτρου-ψυχοθεραπευτή.

Υπάρχουν και άλλες θεραπευτικές τεχνικές για τη θεραπεία της κατάθλιψης χωρίς φάρμακα, όπως η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT), φωτοθεραπεία, στέρηση ύπνου, κεταμίνη, κα, μέθοδοι οι οποίοι κλινικά χρησιμοποιούνται μόνο σε ανθεκτικές περιπτώσεις. Σε αυτές τις μεθόδους περιλαμβάνονται διάφορες μορφές ηλεκτρικής διέγερσης (tDCS) και μαγνητικής διέγερσης του εγκεφάλου (rTMS). Οι διάφορες μορφές TMS έχουν πολύ υψηλό κόστος, μεγάλα ποσοστά υποτροπής και πρέπει να εφαρμόζονται από ψυχιάτρους με μεγάλη κλινική εμπειρία, διαφορετικά έχουν πτωχά αποτελέσματα.

Βιταμίνες και συμπληρώματα (όπως γίνεται στη μεταβολομική), άλλες ουσίες (όπως το CBD, 5-HTP) και τεχνικές αυτοβοήθειας μπορούν να ενισχύσουν την αντικαταθλιπτική θεραπεία, όμως δεν είναι αρκετά για να αντιμετωπίσουν από μόνες τους την κατάθλιψη. Όλες οι παραπάνω μέθοδοι μπορούν να συνδυαστούν, αναλόγως των προτιμήσεων του ασθενή και της βαρύτητας της νόσου.

Επιταχυμένη και ουσιαστική θεραπεία

Παράλληλα με την αντικαταθλιπτική αγωγή (ή σε πολλές περιπτώσεις, αντί αυτής) μπορεί να εφαρμοστεί και ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, που ο συνδυασμός τους έχει αποδειχθεί ότι συμβάλει όχι μόνο στην γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της κατάθλιψης, αλλά μειώνει και τις υποτροπές, καθώς ενδυναμώνει τον άνθρωπο γενικότερα και τον βοηθά να αντιμετωπίσει τις πραγματικές αιτίες της κατάθλιψης.

Το EMDR είναι αναντικατάστατο ως θεραπευτικό εργαλείο, ιδίως όπου έχει προηγηθεί ένα σημαντικό στρεσογόνο γεγονός (όπως πένθος, χωρισμός, κα) απαλλάσσοντας τους ανθρώπους οριστικά από βάρη και πληγές του παρελθόντος που έχουν συμβάλει στην κατάθλιψη. Τα αποτελέσματα από τη συνδυασμένη θεραπεία με ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ και EMDR είναι πολύ καλά. Με μια συνδυασμένη θεραπεία οι ασθενείς έχουν μια καλή πορεία, ανακουφίζονται σύντομα (σε 1-2 μήνες) και στις περισσότερες περιπτώσεις καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν οριστικά όχι μόνο την κατάθλιψη αλλά και τα βαθύτερα αίτια αυτής.

Η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ και ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ μπορούν επίσης να βοηθήσουν σημαντικά, ιδίως στα αρχικά στάδια και σε περιπτώσεις πρόσφατης έναρξης καταθλιπτικής συμπτωματολογίας.