EMDR: Αποτελεσματική θεραπεία για τα ψυχικά τραύματα
Θεωρείται γενικά ότι το έντονο συναισθηματικό στρες και τα ψυχικά τραύματα χρειάζεται πολύ χρόνο για να θεραπευθούν, όμως εμπεριστατωμένες μελέτες δείχνουν ότι το EMDR μπορεί να επιτύχει θεραπευτικά αποτελέσματα τα οποία κάποτε χρειάζονταν πολλά χρόνια ψυχοθεραπείας.
Τεκμηριωμένες μελέτες δείχνουν ότι το 84%-90% των ανθρώπων που έχουν υποστεί μόνο ένα τραυματικό γεγονός στη ζωή τους, απαλλάσονται από το ψυχικό πόνο μετά από τρεις 90λεπτες συνεδρίες. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι το 77% των ανθρώπων με πολλαπλά ψυχικά τραύματα, ελευθερώνται πλήρως από τη Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) μετά από έξι 50λεπτες συνεδρίες. Σε μια άλλη μελέτη, το 77% των βετεράνων πολέμου ανακουφίζονται μόνιμα από τα συμπτώματα του PTSD μετά από 12 συνεδρίες.
Δεδομένης της παγκόσμιας αναγνώρισης του EMDR ως μία αποτελεσματική μέθοδο θεραπείας του έντονου ψυχικού τραύματος, γίνεται εμφανές το πως το EMDR μπορεί να είναι αποτελεσματικό για την θεραπεία των "καθημερινών" εμπειριών που γίνονται αιτία για την αίσθηση αδυναμίας, αβοηθητότητας, χαμηλή αυτοπεποίθηση, αδιεξόδου που μπορεί να βιώνουν οι άνθρωποι.
Όταν συμβεί κάτι τραυματικό στον άνθρωπο, το μυαλό μπορεί να συγκρατήσει μνήμες σε μορφή σκέψεων, εικόνων, συναισθημάτων, ήχων και άλλων αισθητηριακών πληροφοριών ή συνδυασμό των στοιχείων αυτών που συνοδεύουν το αρχικό γεγονός. Άλλες φορές το αρχικό γεγονός έχει "ξεχαστεί" από τον θεραπευόμενο. Όμως η τραυματική ή δύσκολη εμπειρία εγκλωβίζεται στο μυαλό μας και συχνά πυροδοτείται από τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Γενικά, υπάρχουν τρεις κατηγορίες αρνητικών συναισθημάτων και πεποιθήσεων που μπορεί να προκύψουν από ένα τραυματικό γεγονός: αυτά είναι τα αισθήματα πως κάποιος δεν είναι αρκετά καλός, ότι δεν είναι ασφαλής, ή ότι χάνει τον έλεγχο.
Συχνά όταν κάποιος νιώθει ανασφαλής, φοβισμένος, αγχώδης ή παρατηρεί ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει συγκεκριμένες καταστάσεις έχει την τάση να κατηγορεί τον εαυτό του. Κανείς δεν μπορεί να τον ανακουφίσει ή διαβεβαιώσει για το αντίθετο, γιατί το πρόβλημα οφείλεται σε προηγούμενες ριζωμένες εμπειρίες και μη-επεξεργασμένες αναμνήσεις που συνδέονται με τα αρνητικά συναισθήματα, σωματικές αισθήσεις και πεποιθήσεις. Αυτές οι δύσκολες και αρνητικές εμπειρίες εγγράφονται στη μνήμη κάνοντάς μας να νιώσουμε αδύναμοι να αντιμετωπίσουμε τα όσα συμβαίνουν σήμερα. Η πλειοψηφία των εμπειριών που σχετίζονται με την αυτοεικόνα μας, αφορούν βιώματα της παιδικής ηλικίας μας οι οποίες επηρεάζουν άθελα μας και το παρόν και φυσικά το μέλλον.
Το EMDR είναι μια αποτελεσματική μέθοδος ψυχοθεραπείας η οποία επιτρέπει στους ανθρώπους να θεραπευτούν από το φόβο, ανασφάλεια και τα συμπτώματα που έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα δυσάρεστων γεγονότων ζωής, είτε αφορούν την ενήλικη ζωή μας, είτε την παιδική μας ηλικία. Στο EMDR το νόημα των επώδυνων γεγονότων αλλάζει τόσο σε συναισθηματικό αλλά και σε γνωσιακό επίπεδο. Ο θεραπευτικός του στόχος είναι να προκαλέσει την ολοκλήρωση της επεξεργασίας "παγωμένων" συναισθημάτων, σκέψεων και αισθητικών εμπειριών (συνήθως εικόνων). Η αντίληψη των αναμνήσεων τροποποιείται, μειώνοντας τη ζωντάνια των εικόνων και τα συναισθήματα που απορρέουν από αυτές. Για παράδειγμα, ένα θύμα βιασμού μετακινείται ψυχολογικά από το αίσθημα τρόμου και αδυναμίας που βίωσε, στην πεποίθηση 'είμαι δυνατή/δυνατός'.
Η θεραπεία EMDR ενεργοποιεί με φυσικό τρόπο τις εγγενείς δυνατότητες του εγκεφάλου, ο οποίος όμως λόγω του σοκ έχει μπλοκάρει, έχει "κολλήσει" στο τραυματικό γεγονός και δεν μπορεί να το ξεπεράσει. Τα θεραπευτικά αποτελέσματα στο ΕΜΔΡ δεν επιτυγχάνονται μέσα από τα λόγια και παρεμβάσεις του θεραπευτή (αντίθετα από την κλασική ψυχοθεραπεία), αλλά από τον ίδιο τον οργανισμό, χωρίς να είναι απαραίτητο να μιλήσει ο θεραπευόμενος λεπτομερώς για τα γεγονότα και χωρίς ασκήσεις που χρησιμοποιούνται σε άλλες θεραπείες (πχ Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία). Το τελικό αποτέλεσμα της θεραπείας με EMDR είναι ότι τα ψυχικά τραύματα επουλώνονται, ο θεραπευόμενος νιώθει πιο δυνατός, οι σκέψεις, τα συναισθήματά του και η συμπεριφορά του αντανακλούν πλέον την συναισθηματική υγεία που έχει κατακτήσει μέσα από τη θεραπεία.
Πόσες συνεδρίες EMDR χρειάζονται;
Αν και ο συγκεκριμένος αριθμός των συνεδριών διαφέρει αναλόγως τον άνθρωπο και το τραύμα/στρεσσογόνο γεγονός, ο αριθμός των συνεδριών δεν είναι άπειρος. Συνήθως κυμαίνονται από 1-10, με τον μέσο όρο να κυμαίνεται στις 3-5 συνεδρίες.
Τονίζουμε ότι ακόμα και μία συνεδρία EMDR μπορεί να προσφέρει σημαντική ανακούφιση στον άνθρωπο, ανακούφιση η οποία παραμένει (δηλαδή δεν χάνονται τα αποτελέσματά της μέσα στο πέρασμα του χρόνου).
Έχουν γίνει εκτεταμένες μελέτες για το EMDR και πλέον είναι αναγνωρισμένο διεθνώς από οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Αμερικανικός Ψυχιατρικός Σύλλογος.