Ο όρος gaslighting προέρχεται από τον κινηματογράφο, τη βρετανική ταινία Gaslight του 1940 που περιγράφει το πως ένας σύντροφος παγιδεύει ψυχολογικά το σύντροφό του και στη συνέχεια τον υπονομεύει και κακοποιεί ψυχολογικά σιγά σιγά. Το gaslighting περιγράφει λοιπόν μια μορφή συναισθηματικής ή ψυχολογικής χειραγώγησης που κάνει το θύμα να αμφιβάλλει για τον εαυτό του και τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Το gaslighting είναι πολλές φορές δύσκολο να αναγνωριστεί λόγω της ύπουλης φύσης του. Είναι η αργή ασυνείδητη απώλεια της πραγματικότητας και της πίστης στον εαυτό. Τυπικά ξεκινά με πολύ λεπτούς τρόπους, όπως όταν ένα άτομο προσπαθεί να διορθώσει τη σκέψη σας, να υποβαθμίσει τα συναισθήματά σας και να διαψεύσει τα λεγόμενά σας.
Το gaslighting είναι μια κακοποιητική τακτική που χρησιμοποιεί ένας τοξικός σύντροφος για να έχει τον απόλυτο έλεγχο σε μια σχέση, καθώς το θύμα καταπιέζεται όλο και περισσότερο.
Όταν κάποιος είναι θύμα, κάνει δεύτερες σκέψεις για τον εαυτό του, τη λογική του και τον κόσμο. Το gaslighting μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε σχέση, ρομαντική, οικογενειακή, φιλική και εργασιακή. Αν νιώθετε ότι πιέζεστε, είστε υπό έλεγχο ή αμφιβάλλετε για τον εαυτό σας τότε μπορεί να είστε θύμα χειραγώγησης.
Αν ένα άτομο βιώνει συνεχώς gaslighting, υπάρχει υψηλός κίνδυνος να είναι ευάλωτο σε θέματα ψυχική υγείας όπως το άγχος, μετατραυματικό στρες, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η κατάθλιψη.
Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζετε τα σημάδια του gaslighting:
Το gaslighting μπορεί να είναι ήπιο ή καμουφλαρισμένο:
Τέτοια σχόλια υπονομεύουν την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και την πίστη μας σε αυτά που γνωρίζουμε. Και ακόμα παραπάνω, καταπατούν την αίσθηση της ταυτότητάς μας. Όσο περισσότερο ακούμε τέτοιες φράσεις, τόσο περισσότερο σταματάμε να εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας. Έτσι λοιπόν γινόμαστε ευάλωτοι σε περαιτέρω χειραγώγηση και έλεγχο. Το «gaslighting» λοιπόν είναι αυτή η αμφισβήτηση της πραγματικότητας.
Πολλοί άνθρωποι που έχουν βιώσει το gaslighting εμφανίζουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες. Τα κύρια στοιχεία του μετατραυματικού στρες είναι οι αναδρομές, η αποφυγή και η υπερεγρήγορση.
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται μετά από ένα τραυματικό γεγονός. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αναδρομές, εφιάλτες και σοβαρό άγχος , όπως και ανεξέλεγκτες σκέψεις για το γεγονός.
Μπορεί να αποφεύγετε καταστάσεις ή ανθρώπους που σας φέρνουν στο μυαλό αναμνήσεις από το τραυματικό γεγονός. Μπορεί να αποφεύγετε να μιλάτε ή να σκέφτεστε το γεγονός. Για παράδειγμα, μπορεί να αποφεύγετε τα πολυσύχναστα μέρη επειδή σας φαίνονται επικίνδυνα. Μπορεί να μένετε απασχολημένοι ή να μην ζητάτε βοήθεια επειδή με αυτό τον τρόπο δεν σκέφτεστε ή δεν μιλάτε για το γεγονός.
Η υπερεγρήγορση μπορεί να σημαίνει ότι δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε, είστε ευερέθιστοι, έχετε ξεσπάσματα θυμού. Η υπερεγρήγορση είναι μια κατάσταση που επεξεργάζεται από την αμυγδαλή του εγκεφάλου, η οποία αναπαράγει αυτές τις αντιδράσεις που σχετίζονται με το τραύμα και οδηγεί στην υπερεγρήγορση.
Συζητήστε άμεσα με κάποιο δικό σας άνθρωπο, κάποιον που εμπιστεύεστε. Περιγράψτε του τι περνάτε, και ζητήστε τη γνώμη του για τις συμπεριφορές που έχετε ζήσει.
Συνήθως το καλύτερο είναι να διακόψετε την τοξική σχέση σας το συντομότερο δυνατό. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι κακοποιητικός και πολύ δύσκολα θα αλλάξει. Εάν σας κρατάνε πίσω ανασφάλεις, αυτές μπορείτε να τις ξεπεράσετε με την ατομική ψυχοθεραπεία.
Αν έχετε υποστεί gaslighting και δυσκολεύεστε να ξαναβρείτε τις ισορροπίες σας, η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ και το EMDR μπορούν να σας βοηθήσουν.