Χειραγώγηση – ψυχολογική, συναισθηματική

Χειραγώγηση - ψυχολογική, συναισθηματική

Η "χειραγώγηση" αναφέρεται στην προσπάθεια που κάνει κάποιος για να ελέγξει ή να αλλάξει μια κατάσταση ή την συμπεριφορά κάποιου.

Όλοι μας προσπαθούμε να επηρεάσουμε καταστάσεις ή ανθρώπους για το δικό μας όφελος. Αυτό θα μπορούσε να είναι κάτι αθώο. Όμως θα μπορούσε να είναι και κάτι κακό όπως αν κάποιος απειλεί ότι θα τελειώσει μια σχέση αν ο σύντροφος δεν υπακούσει στις απαιτήσεις του. Όταν μιλάμε για χειραγώγηση συνήθως αναφερόμαστε σε τέτοιους είδους ακραίες συμπεριφορές.

Η χειραγώγηση μπορεί να είναι συναισθηματική και να περιλαμβάνει εκφράσεις όπως, "Δεν μπορεί να το λες αυτό σε εμένα, επειδή ξέρεις πόσο εύκολα αγχώνομαι" πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο άλλος είναι υπεύθυνος για την διατήρηση των συναισθημάτων σας. Επίσης η χειραγώγηση μπορεί να είναι λεκτική όπως, "Μου χρωστάς επειδή σε βοήθησα όταν είχες δυσκολίες", "Αν με αφήσεις, θα αυτοκτονήσω". Μπορεί να είναι σωματική όπως όταν ο σύντροφός σας λέει ότι πρέπει να κάνετε σεξ μαζί του για να του δείξετε ότι τον νοιάζεστε ή οικονομική. Στην καρδιά της χειραγώγησης είναι η εξωτερίκευση της ευθύνης για τη συμπεριφορά κάποιου ή την ευεξία του και η επιθυμία να κερδίσει κάποιος κάτι.

Η χειραγώγηση είναι ένα σοβαρό πρόβλημα όταν εμφανίζεται μέσα στη σχέση, περιλαμβάνει ακραίες συμπεριφορές (όπως οι απειλές), σας φτάνει στα όρια σας (όπως το να δανείζετε χρήματα στους άλλους ακόμη και αν νιώθετε άβολα για αυτό) ή απαιτούν από εσάς να αγνοήσετε τα συναισθήματα σας. Αν παρατηρήσετε χειριστικές συμπεριφορές μέσα στη σχέση σας, το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε το πρόβλημα.

Τι είναι η χειραγώγηση;

Η χειραγώγηση είναι η κακή επιρροή που ασκεί κάποιος στους άλλους. Οι άνθρωποι που είναι χειριστικοί προς τους άλλους επιτίθενται στον ψυχικό και συναισθηματικό τους κόσμο για να πάρουν αυτό που θέλουν. Οι χειριστικοί άνθρωποι θέλουν να δημιουργήσουν μια ανισορροπία δύναμης και να εκμεταλλευτούν το θύμα για να κερδίσουν δύναμη, εξουσία , οφέλη και/ή προνόμια.

Η χειραγώγηση μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε στενή σχέση, αλλά είναι πολύ συχνή στις ρομαντικές σχέσεις. Κατά κάποιο τρόπο όλοι μας χειραγωγούμε τους άλλους για να πάρουμε αυτό που θέλουμε. Αλλά η χειραγώγηση είναι μια προσπάθεια εξουσίας στα συναισθήματα του άλλου για να τους κάνετε να δράσουν ή να νιώσουν με συγκεκριμένο τρόπο.

Οι χειριστικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν πολλές τακτικές ώστε το θύμα να ενδώσει στις απαιτήσεις τους και περιλαμβάνουν:

• Ενοχές
• Παράπονα
• Σύγκριση
• Ψέματα
• Άρνηση
• Προσποιούνται ότι έχουν άγνοια ή είναι αθώοι
• Κατηγορίες
• Παιχνίδια του μυαλού

Σημάδια χειραγώγησης

Η χειραγώγηση μπορεί να εμφανιστεί με πολλές μορφές. Είτε η χειραγώγηση έχει καλές ή κακές προθέσεις , έχει ως σκοπό να υπονομεύσει την λογική σας.

Οι χειριστικοί άνθρωποι έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία περιλαμβάνουν:

• Ξέρουν τις αδυναμίες σας και πως να τις εκμεταλλεύονται
• Χρησιμοποιούν τις ανασφάλειές σας εναντίον σας
• Μπορούν να σας πείσουν να εγκαταλείψετε κάτι που είναι σημαντικό για εσάς, ώστε να είστε εξαρτημένοι από αυτούς

Αναγνωρίστε τις χειριστικές συμπεριφορές

Για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε την χειραγώγηση, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε και να κατανοήσετε συγκεκριμένες συμπεριφορές επειδή δεν μπορείτε να πείτε σε κάποιον να αλλάξει κάτι αν δεν το έχετε κατανοήσει ούτε εσείς. Μερικά παραδείγματα χειριστικών συμπεριφορών περιλαμβάνουν την υπερβολική εξάρτηση, την συνεχή επιβεβαίωση και υποστήριξη, την αναζήτηση της προσοχής, τις απειλές ότι κάποιος θα αυτοκτονήσει ώστε να κάνει το σύντροφό του να μείνει στη σχέση, την απειλή ότι θα τελειώσει η σχέση, η επιθετική συμπεριφορά.

Αναλάβετε τις ευθύνες σας

Είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι το άτομο που έχει χειριστικές συμπεριφορές θέλει κάτι από εσάς και συχνά θέλει να νιώθετε ότι εσείς έχετε την ευθύνη για αυτό. Μην πιστεύετε αυτήν την εκδοχή της πραγματικότητας. Ο καθένας έχει την ευθύνη για την διαχείριση των συναισθημάτων, των συμπεριφορών και της ζωής του.

Θέστε τα όρια σας σε αυτή τη συμπεριφορά

Καλό είναι να έχετε κατανοήσει ποια είναι τα όρια σας γύρω από το χειριστικό άτομο και τις συμπεριφορές του. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα όρια σας αφορούν πόσα μπορείτε να δώσετε, όχι πόσα το άλλο άτομο μπορεί να σας ζητά.

Μερικές φορές είναι βοηθητικό να κατανοήσετε την χειριστική συμπεριφορά και να σκεφτείτε τι είναι αυτό που οδηγεί το άλλο άτομο σε αυτή. Σας λέει ψέματα για κάτι που συνέβη επειδή νιώθει ότι είναι σε άμυνα και αγχώνεται; Σας κάνει να νιώθετε υπεύθυνοι για τα δικά του συναισθήματα επειδή αυτό κάνει πιο εύκολη τη συναισθηματική δουλειά, και δεν θέλει να κάνει τη δουλειά που του αναλογεί ή να αλλάξει τα μοτίβα συμπεριφοράς; Είναι επιθετικός επειδή θέλει να σταματήσετε να διαφωνείτε και να συμφωνήσετε μαζί του;

Η κατανόηση της ρίζας των μοτίβων συμπεριφοράς, δεν σημαίνει ότι αυτά θα σταματήσουν αλλά σας δίνουν κάποιες πληροφορίες. Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας και αναρωτηθείτε για όσα συμβαίνουν.

Γιατί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την χειραγώγηση;

Γενικά, οι άνθρωποι χειραγωγούν τους άλλους για να πάρουν αυτό που θέλουν. Μπορεί να νιώθουν την ανάγκη να τιμωρήσουν, να ελέγξουν ή να κυριεύσουν το σύντροφό τους. Μπορεί να ζητούν την προσοχή ή την συμπόνια ή να έχουν πιο εγωιστικά κίνητρα. Μπορεί επίσης να προσπαθούν να αλλάξουν το σύντροφό τους ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες τους.

Οι άνθρωποι που χειραγωγούν στις ενήλικες σχέσεις τους μπορεί να προέρχονται κάποιες φορές από δυσλειτουργικές οικογένειες. Μπορεί να έμαθαν να χειραγωγούν για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες ή να αποφύγουν  την σκληρή τιμωρία, ή ίσως να δέχονταν χειραγώγηση από τους γονείς τους και έτσι να έμαθαν αυτό τον αρνητικό τρόπο αλληλεπίδρασης μεταξύ τους.

Συνέπειες  χειραγώγησης

Η χειραγώγηση είναι καταστροφική για κάθε σχέση, ειδικά τη σχέση μεταξύ συντρόφων. Αν ο σύντροφός σας είναι χειριστικός μπορεί να νιώθετε τα εξής:

• Συνεχή ανάγκη να υπερασπίζεστε τον εαυτό σας
• Έλλειψη ασφάλειας στη σχέση σας
• Έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύντροφό σας
• Αμφιβολίες για τον εαυτό σας
• Ζητάτε συχνά συγνώμη, ακόμη και όταν δεν πιστεύετε ότι κάνατε κάτι λάθος
• Νιώθετε αρνητικά συναισθήματα όπως η απογοήτευση, η πικρία, ο θυμός και η δυσφορία
• Νιώθετε απομακρυσμένοι από τη σχέση σας

Αντιμετώπιση χειραγώγησης

Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας

Ανεξάρτητα με το τι συμβαίνει στο υποσυνείδητό σας, η χειραγώγηση γενικά προκαλεί μια δυσφορία. Μπορεί να νιώθετε θυμό, ενοχές ή ντροπή ή να πιστεύετε ότι κάνετε κάτι λάθος. Τα δυσάρεστα συναισθήματα είναι το προειδοποιητικό καμπανάκι που πρέπει να ακούσετε.

Ακούστε προσεκτικά

Το άλλο άτομο , στις περισσότερες περιπτώσεις, απλά θα προσπαθήσει να σας κάνει να δείτε την δική του οπτική. Προσπαθήστε να κατανοήσετε την άποψή του. Η ενεργή ακρόαση δεν απαιτεί να κάνετε πολλά, αλλά σας δίνει την ευκαιρία να επικεντρωθείτε στον εαυτό σας, και έχει την ικανότητα να δημιουργεί εμπιστοσύνη.

Όταν ακούτε χωρίς να αλλάζει η οπτική σας,  τους δίνετε κάτι που θέλουν. Κατανοήστε τα κίνητρα του άλλου ατόμου πριν παρουσιάσετε τη δική σας γνώμη, και αυτό είναι σημαντικό για να λύσετε το πρόβλημα.

Διατηρήστε τον έλεγχο

Η δική σας οπτική είναι μοναδική και βασίζεται στις εμπειρίες και στις αξίες σας και αξίζει όπως η γνώμη κάθε άλλου. Η διατήρηση του ελέγχου σημαίνει να διατηρήσετε τη θέση σας και την άποψή σας ακόμη και όταν κάποιος άλλος έχει αντίθετη άποψη. Δεν χρειάζεται να ευχαριστείτε συνεχώς τους άλλους αλλά να διατηρείτε την άποψή σας ώστε να είστε ειλικρινείς προς τον εαυτό σας. Αν νιώθετε μπερδεμένοι σχετικά με τη γνώμη ή την θέση ενός άλλου ατόμου, είναι καλό να ρωτήσετε τι σκέφτεται.

Μιλήστε ανοιχτά για την άποψή σας

Μπορεί το άτομο που έχετε απέναντι σας να μην γνωρίζει την πραγματική σας άποψη. Είναι καλύτερο να αποφύγετε την κριτική ή τις κατηγορίες. Αν το άλλο άτομο δεν μπορεί να αποδεχτεί την άποψή σας, δείτε αν μπορείτε να συμφωνήσετε ή να διαφωνήσετε.

Το σημαντικό είναι ότι δεσμεύεστε σε έναν ανοιχτό διάλογο με το άτομο που έχει διαφορετική άποψη , και αυτό είναι διάλογος όχι χειραγώγηση. Μπορείτε να επιλέξετε να συμφωνήσετε με την άποψή του ή ανάλογα με τις συνέπειες να επιλέξετε να απομακρυνθείτε από την κατάσταση.