Πώς θα καταλάβετε αν έχετε Κρίση Πανικού ή Κρίση Άγχους ;

Κρίση Πανικού ή Κρίση Άγχους ;

Οι κρίσεις πανικού και οι κρίσεις άγχους αν και έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά, έχουν και κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τις διαφοροποιούν. Οι κρίσεις πανικού γενικά είναι πιο έντονες από ότι οι κρίσεις άγχους και έχουν διαφορετική ένταση και διάρκεια.

Ποια είναι τα συμπτώματα ;

1. Συμπτώματα κρίσης πανικού

Οι κρίσεις πανικού έρχονται ξαφνικά, χωρίς προφανή αιτία. Η επιστήμη δεν έχει ακόμα μία ολοκληρωμένη απάντηση γιατί παθαίνουμε κρίση πανικού, αλλά γνωρίζουμε ότι σε συγκεκριμένες συνθήκες και καταστάσεις μπορεί να εκλυθεί μία κρίση πανικού. Οι άνθρωποι που βιώνουν κρίσεις πανικού εμφανίζουν συνδυασμούς των παρακάτω συμπτωμάτων:

• Αισθάνονται ένα ξαφνικό φόβο ότι θα πεθάνουν (πχ έμφραγμα, “θα σπάσει η καρδιά μου”)
• Αισθάνονται ότι μπορεί να τρελαθούν, να χάσουν τον έλεγχο του μυαλού ή του εαυτού τους, ότι θα πάθουν εγκεφαλικό
• Αισθάνονται αποστασιοποιημένοι (αποκομμένοι) από τον εαυτό τους (πχ ότι είναι έξω από το σώμα τους και βλπέπουν τον εαυτό τους σαν παρατηρητής)

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ταχυπαλμία (αυξημένοι καρδιακοί παλμοί)
• Πόνο στο στήθος, δύσπνοια
• Αίσθηση πνιγμού, δυσκολία στην αναπνοή
• Ίλιγγο, ζάλη
• Εξάψεις ή ρίγος
• Ναυτία
• Μούδιασμα στο κεφάλι ή στα άκρα, μυρμήγκιασμα
• Τρέμουλο
• Ταχύπνοια, μικρές αναπνοές
• Πόνο στο στομάχι
• Εφίδρωση

Τα συμπτώματα της κρίσης πανικού κορυφώνονται εντός 10 λεπτών, και στη συνέχεια σταδιακά υποχωρούν. Μετά από μια κρίση πανικού οι άνθρωποι αισθάνονται αγχωμένοι και ανήσυχοι για το υπόλοιπο της ημέρας.

 

2. Συμπτώματα κρίσης άγχους

Ενώ οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται εντελώς ξαφνικά,  τα συμπτώματα της κρίσης άγχους εμφανίζονται μετά από ένα διάστημα υπερβολικής ανησυχίας. Τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν έντονα μέσα σε λίγα λεπτά ή ώρες. Γενικά, είναι λιγότερο έντονη από ότι η κρίση πανικού.

Τα συμπτώματα της κρίσης άγχους περιλαμβάνουν:

• Το άτομο τρομάζει πιο εύκολα
• Πόνο στο στήθος
• Ζαλάδα
• Ξηρό στόμα
• Αίσθημα παλμών στο στομάχι
• Κόπωση
• Φόβο
• Ευερεθιστότητα
• Απώλεια συγκέντρωσης
• Μυϊκό πόνο
• Μούδιασμα στο κεφάλι ή στα άκρα, μυρμήγκιασμα
• Ταχυπαλμία
• Ανησυχία
• Ταχύπνοια
• Διαταραχές στον ύπνο
• Αίσθηση πνιγμού, δύσπνοια
• Ταραχή και αγωνία

Τα συμπτώματα του άγχους συνήθως διαρκούν περισσότερο από τα συμπτώματα της κρίσης πανικού.  Ίσως επιμένουν για μέρες, εβδομάδες ή μήνες.

 

Διαφορές μεταξύ κρίσεων πανικού και άγχους

Επειδή τα συμπτώματα είναι παρόμοια, είναι δύσκολο να διαχωρίσει ένας μη-ειδικός την κρίση πανικού vs την κρίση  άγχους.

Κάποιες σημεία που μπορεί να βοηθήσουν είναι:

• Οι κρίσεις πανικού συνήθως συμβαίνουν ξαφνικά, χωρίς να έχει προηγηθεί απαραιτήτως κάποια αφορμή. Οι κρίσεις άγχους εμφανίζονται μετά από κάποιο επίμονο στρεσογόνο παράγοντα ή φόβο.
• Οι κρίσεις πανικού έχουν το χαρακτηριστικό του επικείμενου θανάτου ή τρέλας.
• Τα συμπτώματα των κρίσεων πανικού είναι έντονα και προκαλούν αναστάτωση. Τα συμπτώματα των κρίσεων άγχους ποικίλουν σε ένταση από ήπια σε σοβαρή.
• Οι κρίσεις πανικού κορυφώνονται γρήγορα, ενώ τα συμπτώματα του άγχους γίνονται σταδιακά πιο έντονα με τις ώρες ή τις ημέρες.
• Οι κρίσεις πανικού υποχωρούν μέσα σε λίγα λεπτά (10-20 λεπτά), ενώ τα συμπτώματα της κρίσης άγχους μπορεί να κρατήσουν για πολύ περισσότερο.
• Μία κρίση πανικού μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου (νυχτερινή κρίση πανικού)

Οι διαφορές μεταξύ των κρίσεων άγχους και των κρίσεων πανικού φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Αντίθετα με τις κρίσεις πανικού, μια κρίση άγχους δεν αποτελεί αναγκαία και σημάδι κάποιας διαταραχής άγχους. Το άγχος είναι μια φυσιολογική απόκριση σε συγκεκριμένες αιτίες ή γεγονότα, και οι κρίσεις άγχους είναι μόνο μια πιο έντονη μορφή αυτού του συναισθήματος.

Οι κρίσεις πανικού σχεδόν τυπικά οδηγούν σε συμπεριφορές αποφυγής ή υπερβολικού ελέγχου, καθώς ο άνθρωπος πλέον συνεχώς φοβάται αν θα το ξαναπάθει. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει βιώσει μια κρίση πανικού θα αποφεύγει μέρη ή καταστάσεις που συνδέθηκαν με την κρίση πανικού (πχ οδήγηση, μέσα μαζικής μεταφοράς, ανοιχτούς χώρους/αγοραφοβία, κα).

Ποιες είναι οι αιτίες ;

Οι κρίσεις άγχους και οι κρίσεις πανικού μπορεί να σχετίζονται με:

• Κάποιο τραυματικό γεγονός, παρελθοντικό ή πιο πρόσφατο (πχ ατύχημα, τροχαίο, θάνατος/απώλεια αγαπημένου προσώπου, τραύματα παιδικής ηλικίας)
• Άγχος, στρες στη δουλειά
• Προβλήματα σε προσωπικό επίπεδο, σχέσεων, οικογενειακών
• Κοινωνικό άγχος
• Καφεΐνη
• Αλκοόλ ή ναρκωτικά (ιδίως χασίς/κάνναβη)
• Χρόνιες καταστάσεις ή χρόνιος πόνος (πχ ινομυαλγία)
• Διάφορα φάρμακα ή συμπληρώματα διατροφής (που μπορεί να περιέχουν διεγερτικές ουσίες)
• Φοβίες

Παράγοντες κινδύνου

Τα άτομα είναι πιο πιθανό να βιώσουν κρίσεις πανικού εάν έχουν:

• Μια αγχώδης προσωπικότητα
• Άλλα θέματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη, διπολική διαταραχή ή κάποια άλλη αγχώδη διαταραχή
• Μέλη της οικογένειας με άγχος ή κρίσεις πανικού
• Ένα χρόνιο πρόβλημα υγείας όπως ο θυρεοειδής, ο διαβήτης ή καρδιακή νόσος
• Θέματα με το αλκοόλ ή εξάρτηση από ουσίες
• Άγχος στην προσωπική και επαγγελματική ζωή
• Έχουν βιώσει μια κατάσταση στρες, όπως το διαζύγιο, ο χωρισμός, απόλυση
• Έχουν βιώσει ένα σημαντικό τραύμα στο παρελθόν
• Είναι μάρτυρες ενός τραυματικού γεγονότος

Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να παθαίνουν κρίσεις άγχους ή πανικού από ότι οι άνδρες.

Διάγνωση

Ο ψυχίατρος είναι ο ειδικός που μπορεί να διαγνώσει τις κρίσεις πανικού ή την αγχώδη διαταραχή. Για  την διάγνωση ο γιατρός διερευνά τα ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα και τα γεγονότα της ζωής. Αν κριθεί απαραίτητο γίνεται και περαιτέρω αξιολόγηση, που περιλαμβάνει:

• Καρδιολογικές εξετάσεις
• Εξετάσεις αίματος (πχ θυροειδής)

Συνήθως βέβαια οι ασθενείς επισκέπτονται τον ψυχίατρο τελευταίο, αφού πρώτα έχουν κάνει ήδη πολλαπλές εξετάσεις, αφού πρώτα έχουν επισκεφτεί πολλούς γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (ιδίως καρδιολόγους) και τα επείγοντα περιστατικά σε πολλά νοσοκομεία..

Τι κάνουμε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης άγχους ή πανικού ;

Οι ακόλουθες στρατηγικές μπορεί να βοηθήσουν:

• Αναγνώριση της κατάστασης: αναγνωρίζουμε τα γνωστά συμπτώματα και διαβεβαιώνουμε τον εαυτό μας ότι σύντομα θα περάσουν.
• Αναπνέουμε αργά και βαθιά: επικεντρωνόμαστε στην αναπνοή, μέχρι τα συμπτώματα να υποχωρήσουν.
• Δοκιμάζουμε τεχνικές χαλάρωσης: ένα άτομο μπορεί να μάθει αυτές τις τεχνικές ώστε να μειώνει τα αισθήματα πανικού και άγχους.
• Πρακτικές ενσυνειδητότητας (mindfulness): η ενσυνειδητότητα βοηθά τους ανθρώπους να μένουν συγκεντρωμένοι στο παρόν και είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για όσους ανησυχούν για το μέλλον.

Μπορείτε να δείτε πιο αναλυτικά τι μπορείτε να κάνετε ως πρώτες βοήθειες για μια κρίση άγχους ή πανικού.

Τρόποι αντιμετώπισης

Οι τρόποι αντιμετώπισης περιλαμβάνουν:

• Μια θετική στάση ζωής
• Διαχείριση ή μείωση του άγχους
• Ανακάλυψη αιτιών
• Περιορισμό του αλκοόλ και της καφεΐνης
• Υγιεινή διατροφή
• 8 ώρες ύπνο το βράδυ
• Καθημερινή σωματική άσκηση
• Διάλειμμα κάθε μέρα για διασκεδαστικές δραστηριότητες
• Εξάσκηση στον διαλογισμό, την yoga ή τις βαθιές αναπνοές
• Δημιουργία ενός δικτύου υποστήριξης

Ιατρικές θεραπείες

Η  ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση των αιτιών και στην διαχείριση των συμπτωμάτων. Η ψυχοθεραπεία είναι ιδιαίτερα βοηθητική για την διαχείριση του άγχους και των κρίσεων πανικού.

Η φαρμακευτική αγωγή βοηθά;

Υπάρχουν πολλά φάρμακα για την αντιμετώπιση του άγχους. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα στους ανθρώπους με σοβαρές και επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού ή άγχους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία ή μόνη της .

Αναλόγως της διαταραχής άγχους που αντιμετωπίζετε, ένας ψυχίατρος μπορεί να συνταγογραφήσει:

• Αγχολυτικά φάρμακα / Βενζοδιαζεπίνες (πχ Xanax)
• Αντικαταθλιπτικά
• Άλλα φάρμακα

Συμπέρασμα

Οι κρίσεις άγχους και κρίσεις πανικού είναι διαφορετικές αλλά μοιράζονται κάποια κοινά συμπτώματα. Οι κρίσεις πανικού είναι συνήθως ξαφνικές και έντονες, ενώ οι κρίσεις άγχους ακολουθούν μετά από παρατεταμένο άγχος. Οι κρίσεις άγχους και πανικού προκαλούν αναστάτωση, αλλά με συγκεκριμένες στρατηγικές ή/και αγχολυτικά μπορεί να μειωθεί η ένταση των συμπτωμάτων, ενώ η ψυχοθεραπεία  μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των πραγματικών αιτίων του άγχους και των κρίσεων πανικού.