Οι βενζοδιαζεπίνες ανήκουν στην κατηγορία φαρμάκων με ηρεμιστική και αγχολυτική δράση, που ρίχνουν τους ρυθμούς της λειτουργίας του εγκεφάλου και του σώματος και χρησιμοποιούνται κυρίως για προβλήματα που σχετίζονται με το άγχος και τον ύπνο. Οι βενζοδιαζεπίνες είναι πολύ αποτελεσματικά φάρμακα για τη φαρμακευτική διαχείριση του άγχους, υπάρχουν ωστόσο και άλλα διαθέσιμα αγχολυτικά φάρμακα.
Το αποτέλεσμα της δράσης των βενζοδιαζεπινών συγκρίνεται με το αποτέλεσμα 5 mg Διαζεπάμης (Stedon/Valium)
Φάρμακο | Δόση ισοδύναμη με 5 mg STEDON / Valium (Διαζεπάμη) |
Δραστική ουσία | Γενόσημα φάρμακα |
XANAX | 0.5 mg | Αλπραζολάµη | Saturnil, Zolaram |
TAVOR | 1.0 mg | Λοραζεπάµη | Ativan, Titus, Dorm, Novhepar |
LEXOTANIL | 3 mg | Βρωµαζεπάµη | Notorium, Pascalium |
TRANXENE | 7.5 mg | Χλωραζεπάτη | – |
CLONOTRIL | 0.5 mg | Κλοναζεπάµη | Rivotril |
Λειτουργούν αυξάνοντας την επίδραση του γ-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA), ενός νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου. Το γ-αμινοβουτυρικό οξύ μειώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου σε περιοχές που είναι υπεύθυνες για:
Οι κύριες δράσεις των βενζοδιαζεπινών είναι:
Οι βενζοδιαζεπίνες είναι πολύ αποτελεσματικές βραχυπρόθεσμα, αλλά μπορεί να σταματήσουν να λειτουργούν αποτελεσματικά αν τις λαμβάνετε συνεχώς για περισσότερους από μερικούς μήνες., και πιθανόν θα χρειαστεί να αυξηθεί η δόση τους (φαινόμενο αυξανόμενης αντοχής). Επίσης, χρειάζεται σταδιακή μείωσή τους για τη διακοπή τους, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες εμφάνισης στερητικών συμπτωμάτων και υποτροπής (φαινόμενο απόσυρσης/rebound).
Οι βενζοδιαζεπίνες χρησιμοποιούνται και σε άλλες περιπτώσεις, για παράδειγμα ως αναισθητικά και στην αντιμετώπιση της επιληψίας, όπως η μιδαζολάμη (Midazolam, Dormicum).
Οι βενζοδιαζεπίνες πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για τη θεραπεία του σοβαρού άγχους ή της σοβαρής αϋπνίας, καταστάσεις που έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή.
Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που η χρήση τους μπορεί να μην γίνεται ορθά. Μετά από περιόδους πένθους, για παράδειγμα, τα ηρεμιστικά φάρμακα ίσως να σας κάνουν να νιώθετε μουδιασμένοι και να μην μπορείτε να πενθήσετε κατάλληλα. Αλλά αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε εξαιτίας του πένθους και του άγχους, ένα υπναγωγό φάρμακο θα σας βοηθήσει να ηρεμήσετε και να αρχίσετε να αναρρώνετε.
Οι βενζοδιαζεπίνες είναι πιο αποτελεσματικές αν πάρετε μια δόση περιστασιακά ή βραχυπρόθεσμα, και όχι ως συνεχή (μακροχρόνια) θεραπεία.
Η γενική συμβουλή είναι ότι δεν πρέπει να λαμβάνετε βενζοδιαζεπίνες για πάνω από 4 εβδομάδες και δεν πρέπει να τις λαμβάνετε καθημερινά. Ωστόσο, αυτό εξαρτάται από τον ασθενή άτομο και την κατάσταση που αντιμετωπίζει. Αναλόγως, ίσως για κάποιους ασθενείς να προτείνεται η χαμηλή δόση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, που συνήθως δεν προκαλεί πρόβλημα, και μπορεί να αποτελεί την καλύτερη θεραπευτική επιλογή για μερικούς ανθρώπους.
Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι: ληθαργικότητα, μείωση συγκέντρωσης (για αυτό και χρειάζεται προσοχή με την οδήγηση και τη χρήση μηχανημάτων), κόπωση, αδυναμία μνήμης, εφιάλτες, ίλλιγιος, θολή όραση, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, κατάθλιψη, μυϊκή αδυναμία, πονοκέφαλοι, αύξηση βάρους, διαταραχές εμμήνου ρύσης, εξάρτηση
Υπάρχουν κάποιες μελέτες οι οποίες συνδέουν τη χρήση βενζοδιαζεπινών με την εμφάνιση νόσου Αλτσχαιμερ (άνοια Alzheimer), ενώ άλλες μελέτες καταλήγουν στο αντίθετο συμπέρασμα. Δεν είναι ξεκάθαρο λοιπόν αν συνδέονται ή όχι, ωστόσο ο προβληματισμός αφορά τη μακροχρόνια χρήση βενζοδιαζεπινών, άτομα μεγαλύτερα των 60 ετών και τη χρήση των βενζοδιαζεπινών με παρατεταμένο χρόνο δράσης.
Επίσης, υπάρχουν κάποιες μελέτες όπου συνδέουν τη χρήση μακροχρόνια χρήση βενζοδιαζεπινών με μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου (δοσοεξαρτώμενη σχέση). Συγκριτικά, η πιο ασφαλής βενζοδιαζεπίνη σύμφωνα με αυτές τις μελέτες είναι η διαζεπάμη (Stedon) η οποία δεν φαίνεται να συνδέεται με την εμφάνιση καρκίνου.
Είναι σημαντικό ότι ο γιατρός σας γνωρίζει περισσότερα για την κατάστασή σας και την θεραπεία που λαμβάνετε πριν σας χορηγήσει βενζοδιαζεπίνες. Μπορεί να αποφασίσει πότε πρέπει να ξεκινήσετε την αγωγή και ποια είναι η κατάλληλη λύση για εσάς.
Μην πάρετε βενζοδιαζεπίνες αν έχετε:
Πρέπει να χρησιμοποιήσετε αυτά τα φάρμακα με προσοχή αν έχετε:
Πρέπει να λαμβάνετε χαμηλή δόση αν έχετε:
Οι βενζοδιαζεπίνες δεν αποτελούν την κύρια θεραπεία για την κατάθλιψη. Οι βενζοδιαζεπίνες συχνά συγχορηγούνται συμπληρωματικά με τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Οι βενζοδιαζεπίνες δεν είναι κατάλληλες για παιδιά, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις έντονου άγχους ή αϋπνίας που προκαλούνται από φόβο ή υπνοβασία, όπου χορηγείται διαζεπάμη.
Οι ηλικιωμένοι άνθρωποι πρέπει να λαμβάνουν μικρότερη δόση από αυτή των ενηλίκων, γιατί είναι ευάλωτοι σε πτώσεις.
Ο συνδυασμός άλλων φαρμάκων με τις βενζοδιαζεπίνες μπορεί να αλλάξει την επίδραση των φαρμάκων ή να προκαλέσουν ανεπιθύμητες παρενέργειες. Αν παίρνετε άλλα φάρμακα μιλήστε με το γιατρό σας.
Οι βενζοδιαζεπίνες συχνά λαμβάνονται σε συνδυασμό με άλλα ψυχοτρόπα φάρμακα:
Οι βενζοδιαζεπίνες πρέπει να αποφεύγονται αν είναι δυνατό στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Υπάρχει ένας μικρός σχετικά κίνδυνος για διάφορα προβλήματα στο μωρό που αναπτύσσεται, όπως:
Αν πάρετε βενζοδιαζεπίνες στο τέλος της εγκυμοσύνης, μπορεί να προκληθούν τα ακόλουθα προβλήματα στο νεογέννητο μωρό:
Δεν πρέπει να θηλάζετε το μωρό σας αν λαμβάνετε βενζοδιαζεπίνες επειδή τα φάρμακα περνούν στο μητρικό γάλα, και συσσωρεύονται στο σώμα του μωρού και έτσι προκαλούν παρενέργειες.
Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, υπάρχουν πολλά διαθέσιμα φάρμακα για τη φαρμακευτική διαχείριση του άγχους.
Υπάρχουν αρκετές ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ που μπορούν να σας βοηθήσουν να εντοπίσετε τις πραγματικές ρίζες του άγχους και να τις ξεπεράσετε. Επίσης, η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ και ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ είναι δύο θεραπευτικά συστήματα που μπορούν να προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια στην αντιμετώπιση του άγχους, χωρίς παρενέργειες.