Aγχώδης διαταραχή: τι ειναι, πως αντιμετωπίζεται;

Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή (ΓΑΔ)

Τι είναι η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή;

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (ΓΑΔ) χαρακτηρίζεται από υπερβολικό και ασύμβατο με τις περιστάσεις άγχος που επιμένει σε βάθος χρόνου και δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Το άτομο δυσκολεύεται ή αδυνατεί να ασκήσει έλεγχο στο άγχος και την ανησυχία του τις περισσότερες ημέρες, κατά τη διάρκεια χρονικού διαστήματος τουλάχιστον έξι μηνών. Αυτή η μορφή ανησυχίας παρεμβαίνει στη ζωή. Φυσικά και όλοι μας ανησυχούμε ή αγχωνόμαστε κάποιες φορές. Αλλά οι άνθρωποι με διαταραχή γενικευμένου άγχους βιώνουν περισσότερο στρες για απλά καθημερινά πράγματα.

Οι σκέψεις που προκαλούν έντονη ανησυχία δεν αφορούν απειλητικά για τη ζωή θέματα, αλλά και μικροπράγματα. Αν ένα άτομο νιώσει άμεσα τον κίνδυνο, έχει συναισθηματικές και σωματικές αντιδράσεις που περιγράφονται ως φόβος. Ο φόβος και η ανησυχία είναι παρόμοια συναισθήματα, αλλά η ανησυχία περιγράφει με μεγαλύτερη ακρίβεια μια κατάσταση όπου η αιτία ανησυχίας δεν είναι επικείμενη.

Υπερβολικό και συνεχές άγχος κάθε μέρα

Ο καθένας νιώθει φυσιολογικές, προσωρινές περιόδους άγχους στη ζωή του, όπως η ανησυχία για τη δουλειά ή για κάποιο αγαπημένο πρόσωπο που είναι άρρωστο. Συνήθως ένα άτομο με διαταραχή γενικευμένου άγχους ανησυχεί υπερβολικά σχεδόν κάθε μέρα, και τυπικά, οι αρνητικές σκέψεις διαδέχονται η μία την άλλη, και έτσι γίνονται μη-ελεγχόμενες, αποσπούν χρόνο και προσοχή. Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή είναι μια διαταραχή επώδυνη.

Όταν ένα άτομο πάσχει από γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, κάνει πολλές ανήσυχες σκέψεις που δεν μπορεί να ελέγξει στη διάρκεια της ημέρας. Η αιτία της ανησυχίας μπορεί να μην σχετίζεται με την επόμενη που την διαδέχεται. Για παράδειγμα, ένας άνδρας με διαταραχή γενικευμένου άγχους ίσως να ανησυχεί ότι κάποιος που γνωρίζει είναι σε κίνδυνο, να σκέφτεται συνεχώς ότι μπορεί να χαλάσει το αυτοκίνητό του, να αγχώνεται για μικροπράγματα, και για όλες τις εργασίες και υποχρεώσεις που πρέπει να ολοκληρώσει. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το άτομο συνήθως φοβάται ότι δεν θα μπορεί να διαχειριστεί μελλοντικές καταστάσεις αν συμβεί κάτι άσχημο. Καθώς αυτές οι ανησυχητικές σκέψεις συσσωρεύονται, το άτομο ξεκινά να σκέφτεται ότι ο κόσμος είναι ένα επικίνδυνο και απρόβλεπτο μέρος. Για τους περισσότερους ανθρώπους με διαταραχή γενικευμένου άγχους, η αβεβαιότητα να προβλέψουν τι θα συμβεί γίνεται αφόρητη.

Μερικοί άνθρωποι με διαταραχή γενικευμένου άγχους ίσως να αναγνωρίζουν ότι οι ανησυχίες τους είναι υπερβολικές και ξεπερνούν την πραγματικότητα, ενώ άλλοι ίσως να σκέφτονται ότι όλες οι ανησυχίες τους είναι πιθανό να συμβούν. Και στις δύο περιπτώσεις, οι ανήσυχες σκέψεις είναι αδύνατο να σταματήσουν και είναι εξαιρετικά ενοχλητικές. Αγχώνονται για τα πάντα, ακόμα και για μικροπράγματα. Με αυτές όλες αυτές τις αγωνιώδεις σκέψεις είναι πολύ δύσκολο να συγκεντρωθεί κάποιος.

Πολλοί άνθρωποι με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή έχουν ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως οι πονοκέφαλοι ή η χρόνια κόπωση.

Οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή σε οποιαδήποτε ηλικία. Αλλά συνήθως εμφανίζεται στην παιδική ή την εφηβική ηλικία. Οι περισσότεροι άνθρωποι με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή νιώθουν ανησυχία ή στρες από τότε που θυμούνται τον εαυτό τους. Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν τη διαταραχή συγκριτικά με τους άνδρες.

Επίσης πολλοί άνθρωποι με διαταραχή γενικευμένου άγχους έχουν και άλλα προβλήματα όπως η κατάθλιψη, άλλες διαταραχές άγχους (ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, διαταραχή πανικού, διαταραχή μετατραυματικού στρες ή διαταραχή κοινωνικού άγχους), προβλήματα με το αλκοόλ ή διαταραχές προσωπικότητας.

Μπορείτε να κάνετε το τεστ για το άγχος για μια πρώτη εκτίμηση για το αν έχετε υπερβολικό άγχος ή όχι.

Αιτίες γενικευμένης αγχώδους διαταραχής

Η αιτία της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής  (ΓΑΔ) δεν είναι γνωστή. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι ίσως η διαταραχή να διατρέχει οικογένειες (γενετική).

Κάποια προβλήματα όπως ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα γενικευμένου άγχους. Κάποια φάρμακα και ουσίες μπορούν επίσης να προκαλέσουν ανησυχία και στρες ή να επιδεινώνουν το άγχος σας, όπως η υπερβολική καφεΐνη. Εξαρτησιογόνες ουσίες όπως η κάνναβη μπορούν να προκαλέσουν αυτά τα συμπτώματα. Απευθυνθείτε στο γιατρό σας για οποιαδήποτε ουσία λαμβάνετε.

Προβλήματα που σχετίζονται με τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή σχετίζεται και με άλλα προβλήματα υγείας. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι είναι εξίσου σοβαρή με την κατάθλιψη. Οι άνθρωποι με διαταραχή γενικευμένου άγχους ίσως να έχουν προβλήματα με ουσίες ή με το αλκοόλ, να έχουν συγκεκριμένες φοβίες, κοινωνική φοβία, διαταραχή μετατραυματικού στρες και άλλες διαταραχές της προσωπικότητας. Τα σωματικά προβλήματα που σχετίζονται με το άγχος είναι ο πόνος στο στήθος, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, οι πονοκέφαλοι, ο διαβήτης και τα καρδιαγγειακά προβλήματα.

Συμπτώματα γενικευμένης αγχώδους διαταραχής

Οι άνθρωποι με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή ανησυχούν και έχουν άγχος για τα περισσότερα πράγματα σχεδόν κάθε μέρα. Δυσκολεύονται πολύ να ελέγξουν την ανησυχία τους. Οι ενήλικες ανησυχούν συνήθως για τα χρήματα, την οικογένεια, την υγεία ή τη δουλειά. Τα παιδιά ανησυχούν για την απόδοσή τους στα αθλήματα, στο σχολείο ή στις δραστηριότητες.

Ίσως να υπάρχουν και σωματικά συμπτώματα όπως:

• Κόπωση ή ευερεθιστότητα, δυσκολία στη συγκέντρωση.
• Πονοκέφαλοι ή μυϊκοί πόνοι.
• Αδυναμία χαλάρωσης ή τρομάζετε εύκολα.
• Δυσκολία στον ύπνο ή αϋπνία .

Ποιους επηρεάζει η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή;

Οι μελέτες που έχουν γίνει έχουν δείξει ότι το 6% των ανθρώπων θα εμφανίσουν γενικευμένη αγχώδη διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η διαταραχή γενικευμένου άγχους και άλλες διαταραχές άγχους (περιλαμβανομένων των φοβιών, της διαταραχής πανικού, της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και του μετατραυματικού στρες) είναι τα πιο συχνά ψυχικά νοσήματα. Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν τη διαταραχή από τους άνδρες.

Πολλοί άνθρωποι με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή αναφέρουν ότι νιώθουν έτσι από παιδιά, αλλά άλλοι την εμφανίζουν στην ενήλικη ζωή ειδικά μετά από τραυματικές εμπειρίες.

Διάγνωση της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής

Για τη διάγνωση της διαταραχής, ο ψυχίατρός σας θα σας κάνει ερωτήσεις για τα συμπτώματα που έχετε και για το χρονικό διάστημα που τα έχετε. Επίσης θα ρωτήσει για το ιατρικό ιστορικό και αν λαμβάνετε κάποια άλλα φάρμακα. Αυτές οι πληροφορίες θα βοηθήσουν το γιατρό να κατανοήσει αν υπάρχει κάποια άλλη υποκείμενη νόσος.

Για να γίνει η διάγνωση της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής, πρέπει να έχετε περισσότερη ανησυχία και στρες από το φυσιολογικό. Πρέπει να νιώθετε ανησυχία και στρες για τα περισσότερα πράγματα που κάνετε σχεδόν κάθε μέρα. Και αυτά τα συμπτώματα να έχουν διάρκεια τουλάχιστον 6 μήνες. Επίσης ίσως να έχετε και κάποια σωματικά συμπτώματα. Η ανησυχία, το στρες και τα σωματικά συμπτώματα ίσως να σας δυσκολεύουν στις καθημερινές σας δραστηριότητες όπως το να πάτε στη δουλειά σας ή να κάνετε τα ψώνια για το σπίτι.

Θεραπεία γενικευμένης αγχώδους διαταραχής

Η διαταραχή γενικευμένου άγχους θεραπεύεται με φάρμακα και/ή ψυχοθεραπεία.

Η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει να μάθετε να αναγνωρίζετε και να αλλάζετε τις σκέψεις που σας κάνουν να νιώθετε ανησυχία και άγχος.

Κάποια φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής  είναι:

• Αντικαταθλιπτικά SSRIs, όπως η παροξετίνη, η εσιταλοπράμη και η σερτραλίνη, και οι αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης (SNRIs), όπως η βενλαφαξίνη. Αυτά είναι τα πιο συνηθισμένα φάρμακα για τη θεραπεία της διαταραχής γενικευμένου άγχους και συνήθως χρειάζονται μερικές εβδομάδες για να αρχίσουν να λειτουργούν.
• Αγχολυτικά φάρμακα όπως οι βενζοδιαζεπίνες (Xanax, Lexotanil).
• Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs), όπως η ιμιπραμίνη.
• Η βουσπιρόνη (Bespar), που συνδυάζεται με άλλα φάρμακα για τη θεραπεία της διαταραχής γενικευμένου άγχους.
• Η τριφθοριοπεραζίνη, ένα αντιψυχωσικό φάρμακο.

Μερικά φάρμακα λειτουργούν καλύτερα για κάποιους ανθρώπους από ότι για άλλους. Συζητήστε με το γιατρό σας για το πώς λειτουργεί για εσάς το κάθε φάρμακο. Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως να χρειάζεστε να δοκιμάσετε περισσότερα από ένα τύπο φαρμάκου πριν βρείτε αυτό που θα σας ταιριάζει καλύτερα.

Η λήψη φαρμάκων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ίσως να αυξάνει τον κίνδυνο για προβλήματα στον τοκετό. Αν είστε έγκυος, ή σκέφτεστε να μείνετε έγκυος, μιλήστε με το γιατρό σας. Ίσως να χρειάζεστε να πάρετε κάποιο φάρμακο αν το άγχος σας είναι σοβαρό. Αλλά ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να ζυγίσετε τους κινδύνους της θεραπείας έναντι των κινδύνων για την εγκυμοσύνη.

Η θεραπεία για τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Μερικοί άνθρωποι νιώθουν λιγότερο άγχος και ανησυχία μετά από κάποιους μήνες θεραπείας. Και άλλοι ίσως να μην νιώθουν καλά μετά από ένα χρόνο ή περισσότερο.