Τι είναι ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός NLP;

NLP και Τεχνικές

Ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός NLP δεν είναι κάτι μαγικό. Είναι μια ψυχολογική προσέγγιση που αφορά την προσωπική εξέλιξη και την επικοινωνία. Είναι ένα “όχημα” για γρήγορη αλλαγή! Δημιουργήθηκε από ιδέες που προέκυψαν από τη μελέτη των συνηθειών επιτυχημένων ανθρώπων τη δεκαετία του ’70. Οι επιστήμονες τότε συνειδητοποίησαν ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στις νευρολογικές διαδικασίες, την γλώσσα και στα μοτίβα συμπεριφοράς που μαθαίνουμε μέσα από τις εμπειρίες (προγραμματισμός) και αυτά μπορεί να αλλάξουν, ώστε να επιτύχουμε συγκεκριμένους στόχους στη ζωή μας.

Ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός NLP είναι ένα εργαλείο για την αλλαγή και την εξέλιξη. Επαναπροσδιορίζει τις περιοριστικές πεποιθήσεις και συμπεριφορές, διευκολύνει την αλλαγή, ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση, και δίνει την ώθηση που χρειάζεται ο άνθρωπος για να επιτύχει στη ζωή τους στόχους του, επαγγελματικούς και προσωπικούς.

Δεν υπάρχει μία μόνο τεχνική νευρογλωσσικού προγραμματισμού NLP και δεν ταιριάζει μια τεχνική σε κάθε περίπτωση. Ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός NLP είναι μία μέθοδος αναγνώρισης, μοντελοποίησης και αντιγραφής επιτυχημένων στρατηγικών που ακολουθούν άλλοι άνθρωποι. Οι τεχνικές του νευρογλωσσικού προγραμματισμού που είναι γνωστές σήμερα είναι αποτέλεσμα βελτιστοποίησης δεξιοτήτων και στρατηγικών που ακολουθούν επιτυχημένοι επαγγελματικά άνθρωποι και ψυχοθεραπευτές. Οι τεχνικές δεν είναι ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός NLP αυτός καθ’εαυτός, αλλά το αποτέλεσμα της εφαρμογής του νευρογλωσσικού προγραμματισμού. Οι στρατηγικές που χρησιμοποιούνται από ένα επιτυχημένο άτομο στον τομέα που μας ενδιαφέρει, μπορεί να γίνουν πρότυπα και να εφαρμοστούν σε κάθε κατάσταση που θέλουμε. Με αυτό τον τρόπο, βρίσκουμε λύσεις/τεχνικές/στρατηγικές στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Αν επικεντρωθούμε μονάχα στις τεχνικές του νευρογλωσσικού προγραμματισμού, χάνουμε την ουσία του NLP, μετατρεπόμαστε απλά σε ρομπότ που εφαρμόζουν τεχνικές NLP. Από την άλλη πλευρά, αν στρέψουμε την προσοχή μας και την ενέργειά μας προς την βελτιστοποίηση δεξιοτήτων και συμπεριφορών, τότε σύντομα θα δημιουργήσουμε τις δικές μας μοναδικές τεχνικές.

Το μυαλό είναι τα πάντα. Γίνεται αυτό που σκέφτεστε. Βούδας

Ο τρόπος σκέψης και οι διάφοροι (συνειδητοί και ασυνείδητοι) τρόποι επεξεργασίας και ερμηνίας των πληροφοριών έχουν ως αποτέλεσμα να βιώνουμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε με μοναδικό και υποκειμενικό τρόπο. Ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός NLP εξετάζει αυτές τις υποκειμενικές εμπειρίες. Η αλήθεια είναι πως το εάν μια μέρα θα είναι “καλή” ή “κακή” δεν είναι τυχαίο, αλλά εξαρτάται κυρίως από το πως αξιολογούμε εμείς τι μας συμβαίνει. Συχνά, αν σκεφτούμε τα καλά πράγματα που θα συμβούν μπορεί να νιώσουμε όμορφα ακόμη και την πιο βροχερή ημέρα ή μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο. Η πρόκληση έγκειται στο γεγονός ότι θεωρούμε πως ότι νιώθουμε (η υποκειμενική μας εμπειρία δηλαδή) δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχο μας, ότι τα συναισθήματα έρχονται και φεύγουν από μόνα τους. Αλλά αυτό δεν είναι αληθές, έχουμε έλεγχο και στις σκέψεις μας και κατ’επέκταση και στα συναισθήματά μας. Ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός έχει ως στόχο να αλλάξουμε το πως σκεφτόμαστε και το τι νιώθουμε, και συνεπώς τη συμπεριφορά μας.

NLP σημαίνει Νευρο-Γλωσσικός Προγραμματισμός

Όσον αφορά τον ορισμό του νευρογλωσσικού προγραμματισμού (neuro-linguistic programming):

– Το “νεύρο” αναφέρεται στη συγκέντρωση πληροφοριών μέσα από τις αισθήσεις μας (όραση, ακοή, αφή, όσφρηση, γεύση).

– Το “γλωσσικό” αναφέρεται στις λέξεις (γλωσσολογία). Αφορά την λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία μας, μέσα από την οποία οι εσωτερικές μας αναπαραστάσεις κωδικοποιούνται, οργανώνονται, μεταμορφώνονται και αποκτούν νόημα. Οι άνθρωποι περιγράφουν τις εμπειρίες τους με λέξεις. Εκτός όμως από την περιγραφή μιας εμπειρίας, οι λέξεις κρύβουν και άλλα νοήματα, καθώς και μία στάση απέναντι στα πράγματα. Ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός εξηγεί πως η λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης, την διάθεση και τη συμπεριφορά μας.

– Ο “προγραμματισμός” αναφέρεται στις συνήθειες. Οι συνήθειες και τα “προγράμματα” που εκτελούμε ασυνείδητα για να πετύχουμε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Οι άνθρωποι δημιουργούν συνήθειες συνεχώς, αλλά και τις κληρονομούν (από γονείς, δασκάλους, στην παιδική ηλικία). Μερικές φορές, αυτές οι συνήθειες είναι χρήσιμες και επιθυμητές, αλλά κάποιες άλλες είναι πραγματικά ανεπιθύμητες ή αρνητικές. Ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός χρησιμοποιεί απλές (αλλά πολύ αποτελεσματικές) μεθόδους αλλαγής του τρόπου σκέψης, σύμφωνα με τις αξίες και τους στόχους μας και έχει ως αποτέλεσμα τις επιθυμητές αλλαγές στη συμπεριφορά.

Τεχνικές NLP που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή σας

1. Αποστασιοποίηση

Έχετε βιώσει κάποια κατάσταση που σας άφησε μια πικρή εμπειρία ή τραυματική εμπειρία; Ίσως έχετε βιώσει κάτι που όποτε το θυμάστε ή κάτι σας το θυμίζει, σας αποθαρρύνει ή σας ρίχνει την αυτοπεποίθηση. Ή μπορεί να γίνεστε νευρικοί σε διάφορες καταστάσεις όπου έχετε να μιλήσετε μπροστά σε άλλους. Ίσως ντρέπεστε όταν πρόκειται να μιλήσετε σε κάποιον που σας ενδιαφέρει προσωπικά! Παρόλο που αυτά τα συναισθήματα της θλίψης, νευρικότητας ή ντροπής φαίνονται αυτόματα ή ασταμάτητα, η τεχνική της αποστασιοποίησης μπορεί να σας βοηθήσει πολύ.

1. Αναγνωρίστε το συναίσθημα (πχ φόβο, θυμό, δυσφορία) από το οποίο θέλετε να απαλλαγείτε
2. Φανταστείτε ότι αιωρείστε έξω από το σώμα σας, και πως κοιτάζετε τον εαυτό σας, παρακολουθώντας ότι εξελίσσεται ως παρατηρητής.
3. Παρατηρήστε πως το συναίσθημα αλλάζει εντελώς
4. Για ακόμα μεγαλύτερη ενδυνάμωση, μπορείτε να φανταστείτε ότι παρατηρείτε τον παρατηρητή σας, που παρατηρεί τον εαυτό σας. Αυτή η διπλή αποστασιοποίηση, θα αλλάξει ακόμα και τα μικρότερα ίχνη του συναισθήματος.

2. Αναπλαισίωση

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτή την τεχνική όταν αισθάνεστε ότι μία κατάσταση είναι αρνητική ή αδιέξοδη. Η αναπλασίωση μπορεί να σας ενδυναμώσει να αντιμετωπίσετε οποιαδήποτε κατάσταση, αλλάζοντας το νόημα της εμπειρίας σε κάτι θετικό.

Για παράδειγμα, ας πάρουμε το χωρισμό. Μπορεί να ακούγεται πολύ άσχημο ότι χωρίσατε, αλλά ας το αναπλαισιώσουμε. Ποια μπορεί να είναι τα θετικά αυτής της κατάστασης; Για παράδειγμα, είσαστε ανοιχτός σε νέες σχέσεις! Έχετε την ελευθερία να κάνετε ότι θέλετε, όποτε το θέλετε, χωρίς εξηγήσεις. Και πήρατε σημαντικά μαθήματα από την προηγούμενη σχέση που θα σας επιτρέψουν να έχετε μια καλύτερη σχέση στο μέλλον, και να κάνετε μία σοφότερη επιλογή συντρόφου.

Αλλάζοντας το νόημα του χωρισμού, αλλάζετε το βίωμά σας και το συναίσθημά σας.

Η τεχνική αυτή σας επιτρέπει να καθαρίζετε το μυαλό σας και να παίρνετε καλύτερες αποφάσεις για το καλό σας, χωρίς πανικό και φόβο.

Η μεθοδολογία του νευρογλωσσικού προγραμματισμού NLP χρησιμοποιεί ως πρότυπο τις δεξιότητες και τις συνήθειες επιτυχημένων ανθρώπων. Στόχος του είναι να επιτρέψει στον καθένα να αποκτήσει αυτές τις δεξιότητες. Ο νευρογλωσσικός προγραμματισμός χρησιμοποιείται συμπληρωματικά στη θεραπεία ορισμένων προβλημάτων όπως οι φοβίες, η κατάθλιψη, οι ψυχοσωματικές διαταραχές και οι μαθησιακές δυσκολίες.

3. Αγκύρωση / Αγκυροβόληση

Η αγκύρωση (anchoring) δημιουργεί μία νευρολογική σύνδεση μεταξύ μιας συμπεριφοράς και ενός συναισθήματος. Σας επιτρέπει να συνδέσετε οποιοδήποτε θετικό συναίσθημα/σκέψη με κάποια συγκεκριμένη κίνηση. Όταν θέλετε λοιπόν να φέρετε αυτό το συναίσθημα στο μυαλό σας, μπορείτε να κάνετε αυτή τη κίνηση και το συναίσθημα άμεσα θα αλλάξει.

1. Αναγνωρίστε το πως θέλετε να νιώσετε (αυτοπεποίθηση, χαρά, ηρεμία, κλπ)
2. Αποφασίστε με ποια κίνηση και σε πιο σημείο του σώματος θα θέλατε να κάνετε αυτή την “αγκύρωση”, για παράδειγμα, τραβώντας το αυτί σας, σφίγγοντας τη γροθιά σας, πιέζοντας ένα δάχτυλο ή τον αγκώνα σας. Αυτό το φυσικό ερέθισμα (άγγιγμα) θα σας επιτρέψει να φέρνετε το συναίσθημα που θέλετε κατά βούληση. Δεν έχει σημασία τι θα διαλέξετε, αρκεί να είναι ένα μοναδικό άγγιγμα που δεν χρησιμοποιείτε για κάτι άλλο.
3. Σκεφτείτε μια στιγμή στο παρελθόν όταν νιώσατε έτσι (πχ αυτοπεποίθηση). Φέρτε αυτή τη μνήμη στο μυαλό σας, που ήσασταν, τι βλέπατε, τι ακούγατε, και κυρίως το πως νιώσατε. Καθώς ξαναζείτε αυτή τη στιγμή, θα διαπιστώσετε πως θα ξαναζείτε και το συναίσθημα. Είναι σαn να διηγείστε την ιστορία σε ένα φίλο σας, και αναβιώνετε την στιγμή!
4. Καθώς ανατρέχετε στη μνήμη αυτή, αρχίστε την επαφή (άγγιγμα, τράβηγμα, πίεση, κα) με το σημείο του σώματός σας που έχετε επιλέξει. Αφήστε το σημείο αυτό αφού το συναίσθημα κορυφωθεί, και μόλις αρχίζει να μειώνεται.
5. Αυτό δημιουργεί μία νευρολογική σύνδεση, ένα ερέθισμα-αντίδραση που θα φέρνει αυτό το συναίσθημα όταν κάνετε αυτή την κίνηση. Δηλαδή πχ για να νιώσετε αυτοπεποίθηση, απλά κάντε την ίδια κίνηση όταν θέλετε να νιώσετε έτσι.
6. Για να ενισχύσετε ακόμα περισσότερο αυτή τη σύνδεση, σκεφτείτε μία δεύτερη στιγμή όπου νιώσατε έτσι, αναβιώστε την, και συνδέστε το ίδιο συναίσθημα με το ίδιο σημείο όπως και πριν. Κάθε φορά που προσθέτετε μία ακόμα μνήμη, η αγκύρωση γίνεται πιο ισχυρή και θα φέρνει ένα πιο ισχυρό αποτέλεσμα.
7. Χρησιμοποιήστε την τεχνική αυτή όποτε χρειάζεται να αλλάξετε τη διάθεσή σας.

4. Σύνδεση

Ή με άλλες λέξεις: συγχρονισμός, συντονισμός, πως να σας συμπαθήσουν οι άλλοι στην πρώτη γνωριμία (rapport). Πρόκειται για ένα σύνολο από NLP τεχνικές που έχουν τη δύναμη να σας βοηθήσουν να έχετε μία καλή σύνδεση με οποιονδήποτε. Υπάρχουν πολλές τεχνικές, αλλά ίσως η πιο σημαντική είναι η μίμηση των κινήσεων του συνομιλητή, του τόνου της φωνής, του ρυθμού, και των λέξεων. Στους ανθρώπους αρέσουν άνθρωποι που τους μοιάζουν και όταν ο εγκέφαλος ασυνείδητα καταγράφει αυτές τις ομοιότητες (μέσω των «νευρώνων καθρεπτών», δημιουργεί ένα αίσθημα οικείου και φιλικότητας προς τον συνομιλητή.

Η τεχνική είναι απλή: μιμηθείτε τη στάση του συνομιλητή σας, κουνήστε το κεφάλι με παρόμοιο τρόπο, χαμογελάστε όταν χαμογελούν, μιμηθείτε τις εκφράσεις του προσώπου. Όλα αυτά όμως πρέπει να γίνονται πολύ ήπια και ήρεμα, μην βιάζεστε και όχι έντονες αλλαγές και κινήσεις, διαφορετικά θα γίνει αντιληπτό το ότι κάνετε και θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Άλλες μέθοδοι που μπορούν να βοηθήσουν στην προσωπική εξέλιξη

Εξαιρετικής σημασίας είναι το EMDR το οποίο επιτρέπει στον άνθρωπο να ελευθερωθεί από τραυματικά ψυχολογικά βιώματα του παρελθόντος (για παράδειγμα, τραύματα της παιδικής ηλικίας), αρνητικά συναισθήματα και αρνητικές πεποιθήσεις, ώστε να μπορέσουμε να εκφράσουμε τα ταλέντα και το δυναμικό μας, χωρίς να σαμποτάρουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας.