Ναρκισσισμός / Νάρκισσος – οι 7 τύποι

Ναρκισσισμός - Νάρκισσος

Ο ναρκισσισμός είναι ένα από τα κύρια θέματα που απασχολούν το κοινό στις μέρες μας. Αν και όλοι έχουμε μέσα μας λίγο ναρκισσισμό (διαφορετικά δεν θα ασχολούμασταν με την εμφάνισή μας), όταν ξεπερνά τα υγιή φυσιολογικά όρια και γίνεται τοξικός, τότε αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα όχι μόνο στον νάρκισσο, αλλά και στους γύρω του.

Το φαινόμενο "ναρκισσισμός"

Τα στοιχεία δείχνουν ότι παρατηρούμε μια δραματική αύξηση στους νάρκισσους εξαιτίας πολλών παραγόντων. Πολλοί γονείς για παράδειγμα, έχουν παρεξηγήσει την έννοια της αυτοεκτίμησης στα παιδιά με αποτέλεσμα να λένε συνέχεια στα παιδιά τους πόσο υπέροχα είναι ώστε να τα βοηθήσουν να νιώθουν καλά με τον εαυτό τους. Αλλά αυτοί οι έπαινοι έχουν δημιουργήσει μια γενιά νάρκισσων που περιμένουν να τους χαϊδεύουν τα αυτιά συνέχεια και να τους επαινούν για την απόδοση ή την συμπεριφορά τους.

Τα μέσα ενημέρωσης, και ειδικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχουν συμβάλλει στην ενίσχυση του ναρκισσισμού. Τα reality στην τηλεόραση προβάλλουν συνεχώς ανθρώπους με άσχημες συμπεριφορές, που αποζητούν την προσοχή και δίνουν τα πάντα για ένα λεπτό δημοσιότητας. Και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στην υπερβολική χρήση των social media και στο ναρκισσισμό. Τα social media ενθαρρύνουν τις selfies, την προώθηση του εαυτού μας και ενισχύουν την πεποίθηση ότι όλοι ενδιαφέρονται για το τι κάνουμε κάθε στιγμή. Η εστίαση στα υλικά αγαθά, η έμφαση στην απόκτηση πραγμάτων και όχι στις σχέσεις και στην καλλιέργεια του πνεύματος, και στην επίδειξη του πλούτου συμβάλλουν στο ναρκισσισμό.

Στις μέρες μας, ο ναρκισσισμός είναι κάτι δεδομένο. Όλοι μας έχουμε μέσα μας λίγο ναρκισσισμό, διαφορετικά δεν θα ασχολούμασταν με την εμφάνισή μας. Αλλά όταν ο ναρκισσισμός ξεπερνά να φυσιολογικά όρια και γίνεται παθολογικός, τότε αυτό είναι ένας εφιάλτης.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των νάρκισσων;

Τα κύρια χαρακτηριστικά ενός νάρκισσου περιλαμβάνουν τα εξής:

• Νιώθουν ότι είναι οι καλύτεροι, οι πιο επιτυχημένοι, σε κάθε κατάσταση.
• Αποζητούν συνεχώς το θαυμασμό. Χρειάζονται συνεχώς την προσοχή, την επιβεβαίωση και την αναγνώριση.
• Πιστεύουν ότι αξίζουν ιδιαίτερη μεταχείριση.
• Επιδεικνύουν συνεχώς τα επιτεύγματα και τα όποια ταλέντα θεωρούν ότι έχουν. Δεν έχουν πρόβλημα να μεγαλοποιούν τα γεγονότα ή ακόμη και να λένε ψέματα για τη ζωή και τις εμπειρίες τους.
• Αντιδρούν αρνητικά στην κριτική. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδεχτούν την οποιαδήποτε κριτική, ακόμα και την καλοπροαίρετη, ή να παραδεχτούν τα λάθη τους, επειδή όλα είναι λάθη κάποιου άλλου, ποτέ δικά τους.
• Τείνουν να δημιουργούν και να πιστεύουν σε μη ρεαλιστικά πρότυπα γύρω από την επιτυχία και τις σχέσεις.
• Εκμεταλλεύονται τους άλλους. Δεν σκέφτονται αν θα χρησιμοποιήσουν τους άλλους για να επιτύχουν τους στόχους τους.
• Δεν έχουν την ικανότητα ή την προθυμία να αναγνωρίσουν τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.

Τύποι νάρκισσων

Για την διάγνωση της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας ένα άτομο πρέπει να εμφανίζει εννέα χαρακτηριστικά. Τα διαγνωστικά κριτήρια του DSM ωστόσο δεν διαχωρίζουν σε υποκατηγορίες την ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, ενώ στην πραγματικότητα υπάρχουν αρκετές παραλλαγές στη συμπεριφορά των νάρκισσων. Είναι βοηθητικό να μπορείτε να τους αναγνωρίζετε ώστε την επόμενη φορά που θα συναντήσετε κάποιο νάρκισσο να ξέρετε πως να τον αντιμετωπίσετε.

1. Έκδηλος ναρκισσισμός

Είναι επίσης γνωστός ως ναρκισσισμός μεγαλείου, και περιλαμβάνει τυπικά όσα σκεφτόμαστε για έναν νάρκισσο. Αυτοί οι άνθρωποι είναι συνήθως εξωστρεφείς, επιθετικοί και αποζητούν την προσοχή. Μπορεί να είναι πολύ γοητευτικοί και τυπικά πιστεύουν ότι χρήζουν ειδικής μεταχείρισης. Μπορεί να είναι επιθετικοί και να μην μπορούν να δείξουν συμπόνια στους άλλους και να τους χρησιμοποιούν προς όφελός τους. Είναι πολύ ανταγωνιστικοί και είναι πρόθυμοι να εξευτελίσουν τους άλλους ώστε να κερδίσουν αυτό που θέλουν.

2. Συγκαλλυμένος ναρκισσισμός

Μερικές φορές αυτή η κατηγορία αφορά την ναρκισσιστική ευαλωτότητα, όπου ένας νάρκισσος εμφανίζεται ως ανήμπορος, αλλά είναι παθητικά-επιθετικός. Συνήθως αυτοί οι νάρκισσοι εμφανίζουν τον εαυτό τους ως θύμα, κλαίνε γρήγορα ή παθαίνουν κρίσεις για να κερδίσουν την προσοχή. Επίσης, συχνά υποφέρουν από άγχους ή κατάθλιψη.

3. Ο υπερευαίσθητος νάρκισσος

Αυτός ο τύπος νάρκισσου είναι πολύ ευαίσθητος στην γλώσσα του σώματος, στις εκφράσεις του προσώπου, στον τόνο της φωνής και στις αντιδράσεις των άλλων. Τείνει να παίρνει τα πράγματα προσωπικά και να είναι υπερευαίσθητος στην κριτική. Είναι επιρρεπής στα συναισθήματα ντροπής ή εξευτελισμού και μπορεί να είναι διακριτικός. Είναι πολύ πιθανό να κατευθύνει την προσοχή στους άλλους και δεν προτιμά να είναι στο επίκεντρο.

4. Ο νάρκισσος που έχει άγνοια για τα συναισθήματα των άλλων

Καθώς οι περισσότεροι νάρκισσοι δεν αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των άλλων, οι συγκεκριμένοι νάρκισσοι έχουν απόλυτη άγνοια και έλλειψη ευαισθησίας προς τους άλλους. Έχουν απόλυτη έλλειψη ενσυναίσθησης. Είναι απορροφημένοι με τον εαυτό τους, γεμάτοι αλαζονεία, επιθετικοί και έχουν ανάγκη να είναι στο επίκεντρο της προσοχής.

5. Ο επιδειξιομανής νάρκισσος

Η ανάγκη για συνεχή προσοχή είναι σαν μαύρη τρύπα για αυτούς τους ανθρώπους. Πιστεύουν ότι είναι  καλύτεροι από τους άλλους σωματικά και πνευματικά. Περιφρονούν τους άλλους, ακόμη και αν είναι φίλοι και μέλη της οικογένειας. Τους ενδιαφέρει πολύ το κοινωνικό τους στάτους και τα υλικά αγαθά. Πιστεύουν ότι είναι ξεχωριστοί και έχουν την ανάγκη να τους θαυμάζουν συνέχεια.

6. Ο σεξουαλικός νάρκισσος

Ο σεξουαλικός νάρκισσος νιώθει ότι δικαιούται να ικανοποιήσει τις σεξουαλικές του ανάγκες. Έχει μια εγωκεντρική άποψη για το σεξ και δεν έχει ίχνος συναισθηματικής οικειότητας και για αυτό δεν ενδιαφέρεται για τις ανάγκες του/της συντρόφου του. Συνήθως υπερεκτιμά τις ικανότητές του στο σεξ και δεν συντονίζεται με τους συντρόφους του. Έχει ανάγκη και προσδοκά την επιβράβευση για την απόδοσή του στο κρεβάτι. Αντιδρά άσχημα στην σεξουαλική απόρριψη. Περιμένει το σεξ ως ανταμοιβή για κάποιο δώρο, για μια όμορφη χειρονομία και πιέζει ή χειραγωγεί τους συντρόφους τους ώστε να κάνουν σεξ. Πιστεύει ότι μπορεί να βρει άλλο σύντροφο αν δεν ικανοποιούνται οι σεξουαλικές του απαιτήσεις, ανεξάρτητα με την συμφωνία για τη μονογαμία.

7. Κακοήθης νάρκισσος

Αυτός ο επικίνδυνος τύπος διαταραχής προσωπικότητας είναι πραγματικά μια διασταύρωση ανάμεσα στη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας και σε αυτό που ονομάζουμε αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι αδύνατο να νιώσουν συμπόνια. Είναι συνήθως ψυχοπαθείς ή κοινωνιοπαθείς. Η επιθετικότητα, η εχθρικότητα, η εκδικητικότητα και ο σαδισμός κάνει αυτούς τους ανθρώπους απάνθρωπους. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Χίτλερ ήταν κακοήθης νάρκισσος. Αυτός είναι ο πιο επικίνδυνος τύπου νάρκισσου και αν συναντήσετε ποτέ κάποιον, καλό είναι να φύγετε μακριά. Αυτοί οι άνθρωποι βλάπτουν τους άλλους σωματικά, συναισθηματικά, οικονομικά και σεξουαλικά χωρίς να νιώθουν τύψεις ή ενοχές.