Χειριστικοί άνθρωποι – χαρακτηριστικά και αντιμετώπιση

Χειριστικός άνθρωπος – χαρακτηριστικά, αντιμετώπιση

Μερικές σχέσεις στη ζωή μας είναι δύσκολες. Οι συζητήσεις είναι δύσκολες και κάθε αλληλεπίδραση μοιάζει αδύνατη. Οι χειριστικοί άνθρωποι έχουν την τάση να επηρεάζουν τις απόψεις των άλλων. Πάντα βλέπουν μια κατάσταση από τη δική τους πλευρά και ποτέ δεν αφήνουν τους άλλους να έχουν τη δική τους άποψη επειδή πάντα ασκούν πίεση στους άλλους. Αυτά τα τοξικά άτομα συνήθως παίζουν το ρόλο του θύματος και δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους. Πώς όμως μπορούμε να αναγνωρίσουμε τους χειριστικούς ανθρώπους;

Τι είναι η χειραγώγηση;

Η χειραγώγηση μπορεί να έχει πολλές μορφές. Είναι μια συναισθηματική στρατηγική που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να ελέγξουν ένα άτομο ή μια κατάσταση όταν δεν μπορούν να εκφράσουν ή να ζητήσουν αυτά που θέλουν ή έχουν ανάγκη με άμεσο τρόπο. Συχνά διαστρεβλώνουν την αλήθεια και λένε ιστορίες σε μια προσπάθεια να προκαλέσουν σύγχυση. Ανάλογα με την μορφή της χειραγώγησης, υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που μπορούμε να αναγνωρίσουμε σε ένα χειριστικό άνθρωπο. Οι χειριστικοί άνθρωποι μπορεί να είναι υπερβολικά καλοί, πιεστικοί ή να ασκούν συναισθηματική κακοποίηση. Αυτά τα άτομα πραγματικά δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον στη ζωή τους, ωστόσο, δείχνουν το ενδιαφέρον τους στους άλλους για να πάρουν αυτό που θέλουν.

Χαρακτηριστικά χειριστικών ανθρώπων

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις υγιείς σχέσεις και να δούμε τι είναι αυτό που τις καθιστά υγιείς. Στις υγιείς σχέσεις  υπάρχει επικοινωνία, υποστήριξη και όρια. Αν κάτι δεν μοιάζει σωστό, τότε κάθε άνθρωπος μπορεί να εκφράσει την ανησυχία του με ειλικρινή και εποικοδομητικό τρόπο. Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με χειριστικούς ανθρώπους, μπορεί η σχέση να έχει κάποια θετικά στοιχεία αλλά στην πλειονότητα των περιπτώσεων η αλληλεπίδραση είναι μονόπλευρη. Ποια είναι λοιπόν τα χαρακτηριστικά των χειριστικών ανθρώπων;

Αρχικά, οι χειριστικοί άνθρωποι αποφεύγουν τις ευθύνες. Είναι σπάνιο να βρείτε περιπτώσεις στις οποίες ένα χειριστικό άτομο έχει αναλάβει την ευθύνη για τις πράξεις του. Σε κάθε περίπτωση “οι άλλοι φταίνε” και ποτέ δεν θα ακούσετε μια “συγνώμη” από ένα τέτοιο άτομο, έτσι παίζουν το ρόλο του θύματος. Αυτό προκαλεί ιδιαίτερη αναστάτωση ειδικά όταν συμβαίνει συχνά. Καλό είναι να μην δέχεστε εσείς την δική τους  ευθύνη.

Ανιχνεύουν τις αδυναμίες των άλλων

Όλοι μας έχουμε προτερήματα και ελαττώματα. Οι χειριστικοί άνθρωποι ανακαλύπτουν συχνά τις ανεπάρκειες των άλλων και τις χρησιμοποιούν για το δικό τους όφελος. Για παράδειγμα, υπάρχουν άνθρωποι στη ζωή μας που είναι απλά καλοί άνθρωποι. Αυτά τα άτομα θα έκαναν τα πάντα για τον οποιοδήποτε και πάντα βλέπουν το καλό σε όλους και όλα. Μπορεί κάποιος να εκμεταλλεύεται αυτή την κατάσταση. Ένας χειριστικός άνθρωπος ανακαλύπτει αυτή την τάση και μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτά τα άτομα για να του κάνουν  χάρες και αν για κάποιο λόγο μια “χάρη” δεν πάει και τόσο καλά θα χρησιμοποιήσουν τις ενοχές για να έχουν τον έλεγχο.

Δεν έχουν όρια

Δεν υπάρχουν όρια για τους χειριστικούς ανθρώπους. Θα πάρουν αυτό που θέλουν χωρίς να υπολογίσουν τι χρειάζεται να κάνουν για να φτάσουν εκεί που θέλουν ή αν θα πληγώσουν τους άλλους. Δεν υπάρχουν  σωματικά,  ψυχολογικά ή  συναισθηματικά όρια στο λεξιλόγιό τους και δεν τους ενδιαφέρουν οι άλλοι, με αποτέλεσμα να προκαλούν σοβαρή βλάβη στους άλλους.

Φυσικά, αυτά τα άτομα συνεχώς βρίσκουν δικαιολογίες για τη συμπεριφορά τους χωρίς να κατανοούν ότι οι πράξεις τους επηρεάζουν τους άλλους. Σε κάθε συζήτηση, η δική τους πλευρά είναι η σωστή και ότι και να γίνει, οι πράξεις τους έχουν δικαιολογία. Αυτό είναι παγίδα όταν κάποιος προσπαθεί να κάνει μια σοβαρή ή σημαντική συζήτηση μαζί τους. Μπορεί να πιστεύετε ότι σας ακούνε αλλά ποτέ δεν θα συμβεί αυτό επειδή έχουν αμυντική στάση.

Μιλούν άσχημα

Για να μπορέσετε να κατανοήσετε αν ένα άτομο είναι χειριστικό μπορείτε να ακούσετε πως μιλά για τους άλλους. Αν συνεχώς υποβιβάζουν τους άλλους και δημιουργούν αντιπαλότητες και δυσαρμονίες, το πιο πιθανό είναι ότι θα κάνουν το ίδιο και σε εσάς όταν θα απέχετε από μια συζήτηση ή κατάσταση. Καλό είναι να αποφύγετε συζητήσεις μαζί τους επειδή ο στόχος τους είναι να πληγώνουν τους άλλους και να δημιουργούν περιττές διαφωνίες ή συγκρούσεις όταν ουσιαστικά δεν υπάρχει λόγος για κάτι τέτοιο.

Ποιες είναι οι επιδράσεις της χειραγώγησης; 

Όταν ένα άλλο άτομο προσπαθεί να στερήσει την ελευθερία του άλλου με αντίποινα, προβολή ή gaslighting αυτό έχει τεράστια επίδραση σε ένα άτομο, σωματικά, συναισθηματικά και ψυχικά. Μπορεί να εμφανίσει:

• Άγχος, πνευματική και σωματική κόπωση
• Κατάθλιψη
• Χαμηλή αυτοπεποίθηση, η οποία οδηγεί σε αμφιβολίες για τον εαυτό
• Μια απειλητική αίσθηση για τον κόσμο
• Συναισθήματα αβοηθητότητας ή ντροπής
• Ανθυγιεινές συμπεριφορές για την ανακούφιση του άγχους

Είτε η χειραγώγηση έχει τη μορφή της σωματικής κακοποίησης ή των απειλών, των λεκτικών επιθέσεων ,των ενοχών ή του gaslighting είναι ανάγκη να βάλετε ένα τέλος σε αυτό.

Τρόποι αντιμετώπισης των χειριστικών ανθρώπων

• Αγνοήστε τους: το τελευταίο πράγμα που θέλετε είναι να διαφωνήσετε με έναν χειριστικό άνθρωπο – δεν πείθονται με τίποτα. Κάντε μια προσπάθεια να τους αγνοήσετε αν και είναι δύσκολο αν είναι μέλος της οικογένειάς σας, εργοδότης ή συνεργάτης σας. Σε αυτή την περίπτωση, μπορείτε να συμφωνείτε διακριτικά και να κάνετε ότι πρέπει στη συνέχεια. Αλλά αν ένα χειριστικό άτομο δεν ανήκει στους ανθρώπους που χρειάζεται να είναι στη ζωή σας τότε η απομάκρυνση από αυτούς είναι η καλύτερη λύση.
• Θέστε ξεκάθαρα όρια: στη ζωή, όλοι μας έχουμε ανάγκη τα υγιή όρια για τον εαυτό μας, τις οικογένειές μας, τους φίλους και τους συνεργάτες μας. Με τους χειριστικούς ανθρώπους, είναι ανάγκη να έχετε ξεκάθαρα όρια και να επιμένετε σε αυτά. Μην αφήνετε τους χειριστικούς ανθρώπους να παραβιάζουν τα όριά σας και να γίνεστε λεία τους. Τα υγιή όρια είναι η προστασία σας.
• Πείτε “όχι“: αυτή η τόσο μικρή λέξη είναι πολύ δύσκολο να ειπωθεί από πολλούς ανθρώπους είτε προς χειριστικούς ανθρώπους είτε σε άλλους. Όταν κάποιος λέει “όχι“ δεν δίνει περιθώρια συζήτησης και θέτει τα όριά του. Φυσικά ένας χειριστικός άνθρωπος θα προσπαθήσει να σας μεταπείσει, αλλά μην ενδώσετε.
• Μην αντιδράτε: μια συναισθηματική αντίδραση μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για την αντίδραση ενός χειριστικού ανθρώπου, ο οποίος θα εκμεταλλευτεί αυτή την αντίδραση για να προκαλέσει σύγχυση και τελικά να κατηγορήσει εσάς για την κατάσταση, να σας δημιουργήσει τύψεις και ενοχές. Είναι πολύ δύσκολο κάποιος να αντιμετωπίσει έναν χειριστικό άνθρωπο. Για αυτό πάρτε μια βαθιά ανάσα για να μείνετε ήρεμοι. Μην αφήσετε σε κανέναν να δημιουργήσει χάος και σύγχυση που δεν χρειάζεστε.
• Κάντε ένα διάλειμμα: πολλές φορές οι χειριστικοί άνθρωποι θα προσπαθήσουν και θα σας πιέσουν να πάρετε αποφάσεις για τις οποίες δεν είστε έτοιμοι. Μην νιώθετε πίεση να απαντήσετε, πάρτε τον  χρόνο που χρειάζεστε για να σκεφτείτε χωρίς πίεση (δηλαδή, “θα σου απαντήσω αύριο”, “θέλω να το σκεφτώ πρώτα”, κα).