Συναισθηματική κακοποίηση

Συναισθηματική Κακοποίηση

Η συναισθηματική κακοποίηση (ψυχολογική βία) είναι αρκετές φορές δύσκολο να αναγνωριστεί. Η συναισθηματική κακοποίηση είναι μια επιβλαβής συμπεριφορά μέσα στη σχέση, όπου ο ένας σύντροφος θέλει τον απόλυτο έλεγχο και ο άλλος νιώθει φοβισμένος και προσπαθεί να διατηρήσει την ηρεμία στη σχέση. Το θύμα και ο θύτης μπορεί να μην κατανοούν τη σοβαρότητα αυτής της συμπεριφοράς. Όλοι έχουμε διαφωνίες με τους συντρόφους μας, και ενοχλούμαστε όταν οι ανάγκες μας δεν καλύπτονται. Ωστόσο, αν ένα άτομο ανησυχεί ή φοβάται την αντίδραση του συντρόφου του, αυτό μπορεί να είναι σημάδι συναισθηματικής κακοποίησης.

Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι νιώθουν σαν θύματα και έτσι δικαιολογούν την κακοποιητική τους συμπεριφορά (“εσύ το προκάλεσες“). Αυτοί οι άνθρωποι έχουν την τάση να είναι ανασφαλείς και ανήσυχοι. Έχουν την προδιάθεση να σκέφτονται ότι κάτι θα πάει στραβά και αυτό ξεκινά από τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας. Οι άνθρωποι που αντιδρούν με αυτό τον τρόπο δεν μπορούν να διαχειριστούν την αποτυχία ή την κριτική.

Ακόμη και όταν ένας συναισθηματικά κακοποιητικός σύντροφος γνωρίζει ότι έχει κάνει κάτι λάθος, κατηγορεί το σύντροφό του. Χρησιμοποιεί πολλούς τρόπους για να ελέγχει το σύντροφό του, όπως:

• Τον εξευτελισμό
• Την ντροπή
• Τον υποβιβασμό
• Την κριτική

Συχνά αυτοί οι άνθρωποι είναι ναρκισσιστές και συμπεριφέρονται στο σύντροφό τους όχι ως άτομο αλλά σαν προέκταση του εαυτού τους. Έχουν παράλογες απαιτήσεις από τους συντρόφους τους και συνεχώς τους κρίνουν.

Σημάδια συναισθηματική κακοποίησης

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αντιληφθείτε την συναισθηματική κακοποίηση (ψυχολογική βία):

• Ο σύντροφός σας αρνείται να κατανοήσει τις απόψεις σας. Συχνά δεν σας ακούει και αν το κάνει νιώθετε ότι σας περιφρονεί και είναι ανυπόμονος.
• Ο σύντροφός σας απομακρύνεται από εσάς. Μπορεί επανειλημμένα να σας λέει εκφράσεις όπως “δεν με νοιάζει, κάνε ότι νομίζεις” ή “άφησέ με μόνο”. Αυτοί οι σύντροφοι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα δικά τους συναισθήματα ανεπάρκειας και αρνούνται να προσπαθήσουν. Όταν δεν προσπαθούν δεν έχουν πιθανότητες να αποτύχουν.
• Ο σύντροφός σας θέλει να περιορίζει όσα κάνετε και να ελέγχει με ποιους θα μιλάτε και ποιες θα είναι οι κοινωνικές σας σχέσεις.
• Ο σύντροφός σας ελέγχει τα οικονομικά σας και την δραστηριότητα σας στο διαδίκτυο.
• Ο σύντροφός σας μπορεί να σας απειλεί ότι θα σας εγκαταλείψει ή θα σας βλάψει αν δεν κάνετε συγκεκριμένα πράγματα.
• Ο σύντροφός σας μπορεί να υποβαθμίζει τις επιτυχίες σας και τη δουλειά σας.
• Ο σύντροφός σας μπορεί να αρνείται συγκεκριμένα πράγματα όταν προσπαθείτε να τα αντιμετωπίσετε. Μπορεί να σας κατηγορεί για την κατάσταση και να αρνείται τις ευθύνες του.
• Αν ο σύντροφός σας, σας κάνει να νιώθει μη ελκυστικοί, ανεπιθύμητοι, ανόητοι, ότι κανείς δεν σας βλέπει και δεν σας ακούει , τότε είστε σε μια συναισθηματικά κακοποιητική σχέση

Μπορείτε να κάνετε και το σχετικό τεστ, για το αν είναι υγιής η σχέση σας ή τοξική.

Αναγνώριση συναισθηματικής κακοποίησης

Για τους περισσότερους ανθρώπους είναι δύσκολο να αναγνωρίσουν την συναισθηματική κακοποίηση, επειδή δεν περιγράφεται τόσο ξεκάθαρα όσο η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση.

Οι άνθρωποι με κακοποιητικές συμπεριφορές συχνά κάνουν συνειδητές/ασυνείδητες προσπάθειες να τις ελέγξουν και έτσι κάνουν το θύμα να αναρωτιέται για τον εαυτό τους και τις εμπειρίες του.

Τα άτομα που είναι αποδέκτες της συναισθηματικής κακοποίησης συχνά υποφέρουν σιωπηλά. Η κατανόηση του τοκιξού κύκλου της συναισθηματικής κακοποίησης μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε την συναισθηματική κακοποίηση και να αναλάβετε δράση για αυτό.

Η συναισθηματική κακοποίηση είναι μια προσπάθεια κάποιου να ελέγξει τα συναισθήματα και τις πράξεις ενός άλλου ατόμου, υπονομεύοντας την αίσθηση του εαυτού, την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του.

Μορφές ψυχολογικής βίας

Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να έχει πολλές μορφές:

Συναισθηματικός εκβιασμός:

• Συναισθηματική απομάκρυνση
• Μετατόπιση των ευθυνών σε εσάς και στα ελαττώματά σας
• Χρήση των αξιών ή των φόβων εναντίον σας

Αδικαιολόγητες προσδοκίες/απαιτήσεις:

• Σας θεωρούν υπεύθυνους για την κάλυψη των αναγκών τους
• Θυμώνουν αν δεν έχετε την ίδια άποψη ή γνώμη
• Απαιτούν όλο σας το χρόνο και την προσοχή
• Σας χαρακτηρίζουν εγωιστές επειδή έχετε δικές σας επιθυμίες ή ανάγκες

Αμφισβητούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας:

• Περιφρονούν τα συναισθήματα και τις ανησυχίες σας
• Απορρίπτουν τις απόψεις σας
• Προσπαθούν να σας πουν πως πρέπει να νιώθετε
• Αρνούνται πως έχουν κάνει κάτι ή έχουν πει κάτι για το οποίο αμφιβάλλετε
• Σας κάνουν να νιώθετε ότι οι σκέψεις σας είναι στη φαντασία σας

Δημιουργούν ασταθές περιβάλλον:

• Αλλάζουν απότομα διάθεση και έχουν συναισθηματικά ξεσπάσματα που σας κάνουν να συμπεριφέρεστε με πολλή προσοχή
• Ξεκινούν τις διαφωνίες για μικροπράγματα
• Παίζουν παιχνίδια με το μυαλό σας και χρησιμοποιούν αντιφατικές δηλώσεις στη διάρκεια των διαφωνιών

Κάνουν λεκτικές επιθέσεις:

• Δηλώσεις που σας κάνουν να ντρέπεστε όπως “είσαι ανόητος”
• Σας κατηγορούν και σας κάνουν να νιώθετε ότι εσείς έχετε κάνει λάθος και σας δημιουργούν ενοχές
• Χρησιμοποιούν καυστικά σχόλια και αστεία ώστε να σας κάνουν να νιώσετε κατώτεροι

Χρησιμοποιούν τακτικές ελέγχου:

• Συνεχώς κάνουν κριτική ή αρνητικά σχόλια για τις προσωπικές σας επιλογές, τους φίλους ή τις συμπεριφορές σας
• Σας κρατούν απομονωμένους από άλλες υγιείς σχέσεις με τους φίλους ή τα μέλη της οικογένειάς σας
• Σας κατηγορούν για εξαπάτηση ή ελέγχουν όσα κάνετε
• Απαιτούν να ξέρουν που βρίσκεστε ανά πάσα στιγμή

Επιδράσεις συναισθηματική κακοποίησης

Εκτός από τις προφανείς επιδράσεις στην καθημερινότητα, όπως το να νιώθετε άγχος, να συγκρούεστε και να αντιμετωπίζετε την κριτική , μια από τις επιβλαβείς επιδράσεις της συναισθηματικής κακοποίησης είναι οι αλλαγές στην συμπεριφορά σας ώστε να μπορέσετε να προσαρμοστείτε σε αυτή την κατάσταση. Μπορεί να νιώθετε συνεχώς άγχος, ανησυχία για το πως θα μιλήσετε στο σύντροφό σας ή να ανησυχείτε για συγκεκριμένες καταστάσεις. Μπορεί να αποφεύγετε κοινωνικές εκδηλώσεις με το σύντροφό σας καθώς αισθάνεστε νευρικοί για το πως θα σας κάνει να νιώθετε. Μπορεί να έχετε μυστικά από το σύντροφό σας για να αποφύγετε τις συγκρούσεις και κατά συνέπεια νιώθετε ενοχές ή έχετε διπλή ζωή. Έχετε συνεχώς αμφιβολίες για τον εαυτό σας και δεν είστε σίγουροι αν οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές σας είναι δικαιολογημένες. Τελικά μπορεί να αναπτύσσετε μια ανθυγιεινή εξάρτηση από το σύντροφό σας.

Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να έχετε σοβαρότερες ψυχολογικές συνέπειες από την σωματική κακοποίηση. Η καθημερινότητα σε μια σχέση με έναν συναισθηματικά κακοποιητικό σύντροφο έχει τεράστιο ψυχολογικό κόστος για τα θύματα που έχουν την τάση να κατηγορούν τον εαυτό τους. Καθώς η συναισθηματική κακοποίηση δεν είναι πάντα διακριτή , τα περισσότερα θύματα κατηγορούν τον εαυτό τους και δεν σταματούν να σκέφτονται ότι η κριτική που δέχτηκαν ήταν αδικαιολόγητη. Τα θύματα της συναισθηματικής κακοποίησης είναι ευάλωτα στην κατάθλιψη, στην συναισθηματική αστάθεια και στον σωματικό πόνο χωρίς αιτία. Οι άνθρωποι που είναι σε μια συναισθηματικά κακοποιητική σχέση μπορεί να αντιμετωπίζουν διαταραχή μετατραυματικού στρες. Περίπου το 72% των γυναικών που έχει υποστεί σωματική κακοποίηση από τους συζύγους τους αναφέρουν ότι η ψυχολογική κακοποίηση είναι πιο καταστροφική. Η ψυχολογική κακοποίηση συνδέεται περισσότερο με το άγχος και την κατάθλιψη από ότι η σωματική κακοποίηση.

Αν αναγνωρίζετε οποιαδήποτε από τις παραπάνω συμπεριφορές είναι σημαντικό να φροντίσετε τον εαυτό σας και να σκεφτείτε σοβαρά να αφήσετε αυτή τη σχέση. Μιλήστε σε ένα φίλο σας, σε ένα μέλος της οικογένειάς ή στον ψυχοθεραπευτή σας για όσα περνάτε και να θυμάστε ότι δεν αξίζετε να νιώθετε ντροπή για τον εαυτό σας ή για την κατάσταση.

Ψυχοθεραπεία για την συναισθηματική κακοποίηση

Ένα ψυχοθεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις επιπτώσεις της συναισθηματική κακοποίησης, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η κατάθλιψη, το άγχος και το μετατραυματικό στρες. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε μοτίβα συμπεριφοράς από το παρελθόν σας και στην παρούσα κατάσταση που είναι επιβλαβή για τον εαυτό σας και την ψυχική σας υγεία. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να δυναμώσετε.

Ακόμη και το να αναγνωρίσετε ότι μια σχέση είναι κακοποιητική είναι τεράστιο βήμα. Η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει να κάνετε θετικά βήματα ώστε να νιώσετε πιο ασφαλείς και σίγουροι.

Το να ζητήσετε βοήθεια είναι ένα σημαντικό βήμα για να σταματήσετε την κακοποίηση πριν προλάβει να εδραιωθεί. Η διαδικασία για να μπορέσετε να προχωρήσετε μετά από μια κακοποιητική σχέση είναι μεγάλη και καθόλου εύκολη. Ωστόσο, από τη στιγμή που θα μάθετε να πιστεύετε στον εαυτό σας, να αναγνωρίζετε τις ανάγκες σας, να κατανοείτε ότι αξίζετε το σεβασμό, την φροντίδα είναι μια σημαντική αρχή.