Η ζωή μετά την κρίση πανικού

Η ζωή μετά την κρίση πανικού

Το άγχος είναι φυσιολογικό κομμάτι της ζωής μας. Ωστόσο, για μερικούς ανθρώπους, τα συμπτώματα του άγχους μπορεί να είναι εξουθενωτικά. Κάποιοι άνθρωποι βιώνουν μια μορφή αγχώδους διαταραχής, που ονομάζεται κρίση πανικού, η οποία συμβαίνει ως αντίδραση σε συγκεκριμένους ψυχοπιεστικούς παράγοντες. Οι κρίσεις πανικού είναι απροσδόκητες εκρήξεις άγχους, φόβου ή δυσφορίας και είναι εξουθενωτικές για ένα άτομο, καθώς ο φόβος για μια επόμενη κρίση πανικού, οδηγεί σε αποφυγή όσων καταστάσεων συνδέονται εμπειρικά με την έκλυση μιας κρίσης, με αποτέλεσμα περιορισμούς στη ζωή και ένα φαύλο κύκλο άγχους. Η στάση απέναντι στο φόβο θα καθορίσει τη ζωή μετά την κρίση πανικού.

Πώς οι κρίσεις πανικού επηρεάζουν τη ζωή;

Όταν κάποιος ζει με κρίσεις πανικού, συχνά περιορίζει όλους τους παράγοντες που προκαλούν τις κρίσεις. Μπορεί να αποφεύγει καταστάσεις που του προκαλούν νευρικότητα ή φόβο, απλά για να μην πάθει άλλη μια κρίση.

Οι κρίσεις πανικού επηρεάζουν την καθημερινότητα με πολλούς τρόπους, για παράδειγμα:

• Δεν θέλετε να πάθετε μια κρίση πανικού στο αυτοκίνητο, για αυτό σταματάτε να οδηγείτε ή αποφεύγετε τους αυτοκινητόδρομους, την Αττική Οδό, κα.
• Η σκέψη μιας κρίσης πανικού στο αεροπλάνο σας τρομοκρατεί, για αυτό δεν ταξιδεύετε με τους φίλους και την οικογένειά σας.
• Δεν μπορείτε να φτάσετε στη δουλειά σας χωρίς τα χρησιμοποιήσετε τα μέσα μαζικής μεταφοράς, έτσι παραιτείστε από τη δουλειά σας ή δουλεύετε μέσω τηλεργασίας.
• Δυσκολεύεστε να εξηγήσετε στο σύντροφό σας ότι φοβάστε ότι θα χάσετε τον έλεγχο δημόσια. Δεν κατανοεί γιατί δεν θέλετε να βγαίνετε έξω, και αυτό προκαλεί εντάσεις στη σχέση.

Η διαταραχή πανικού μπορεί μερικές φορές να συνοδεύεται από κλειστοφοβία ή αγοραφοβία, δηλαδή τη φοβία του να είναι κάποιος σε κλειστούς ή ανοικτούς χώρους αντίστοιχα.

Ο περιορισμός των δραστηριοτήτων και των κοινωνικών σχέσεων έχει συχνά σημαντικό κόστος στις σχέσεις και στην ψυχολογική υγεία. Η απομόνωση τελικώς οδηγεί στη μοναξιά και στην κατάθλιψη.

Πώς μοιάζει μια κρίση πανικού;

Οι κρίσεις πανικού ξεκινούν ξαφνικά, συχνά χωρίς προειδοποίηση, και προκαλούν έντονο φόβο. Οι κρίσεις διαρκούν 10-20 λεπτά αλλά σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να διαρκούν μέχρι μία ώρα. Τα συμπτώματα των κρίσεων πανικού μπορεί να διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι άνθρωποι που παθαίνουν συχνά κρίσεις πανικού έχουν "διαταραχή πανικού".

Μερικές φορές, όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν μια δύσκολη κατάσταση, μπορεί να έχουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της κρίσης πανικού, και αυτό συνήθως ονομάζεται κρίση άγχους. Οι κρίσεις άγχους συμβαίνουν συνήθως σε ανθρώπους με διαταραχή γενικευμένου άγχους. Αυτή η διαταραχή χαρακτηρίζεται από την έντονη και ανεξέλεγκτη ανησυχία για την καθημερινότητα και τις υποχρεώσεις. Οι ανησυχίες μπορεί να είναι δύσκολο να ελεγχθούν, να απορροφούν πολύ χρόνο και να παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα.

Όταν κάποιος ξεκινά ψυχοθεραπεία για τις κρίσεις πανικού και τις κρίσεις άγχους, τότε θα δουλέψει για να αναγνωρίσει τις αιτίες του άγχους. Οι κρίσεις πανικού συχνά συμβαίνουν σε ανθρώπους με μετατραυματικό στρες.

Συμπτώματα που σχετίζονται με τις κρίσεις πανικού

• Αίσθημα ότι κάποιος πεθαίνει
• Δύσπνοια, υσκολία στην αναπνοή
• Ταχυπαλμία
• Ζαλάδα
• Ναυτία
• Εφίδρωση
• Αίσθημα πνιγμού
• Εξάψεις ή ρίγη
• Τρέμουλο
• Πόνος στο στέρνο ή σφίξιμο στο στήθος
• Αίσθηση αποστασιοποίησης από την πραγματικότητα (αποπραγματοποίηση)

Μύθοι και αλήθειες για τις κρίσεις πανικού

1. Μύθος: Είσαι "τρελός". Η λέξη "τρελός" μπορεί να οδηγεί στο στίγμα, αλλά φυσικά η αλήθεια απέχει πολύ από αυτό: Μπορεί να έχετε διαταραχή πανικού χωρίς να έχετε κανένα άλλο θέμα ψυχικής υγείας.

2. Μύθος: Παίζεις θέατρο. Ο φόβος μπορεί να μην έχει αναγνωρίσιμη πηγή, αλλά αυτό δεν τον κάνει λιγότερο αληθινό.

3. Μύθος: Μια κρίση πανικού μπορεί να σε σκοτώσει. Μπορεί να ανησυχείτε ότι θα πάθετε έμφραγμα, ότι θα λιποθυμήσετε, ή ότι θα πεθάνετε, αλλά οι σωματικές αισθήσεις του πανικού δεν αποτελούν απειλή για την υγεία σας. Θα υποχωρήσουν όταν τελειώσει η κρίση.

4. Μύθος: Η κρίση θα σταματήσει αν απλά ηρεμήσεις. Η διαταραχή πανικού είναι μια ψυχική διαταραχή. Δεν συμβαίνει επειδή απλά δυσκολεύεστε να ελέγξετε τα συναισθήματά σας.

Πώς μοιάζει η διαταραχή πανικού;

Δεν βιώνουν όλοι οι άνθρωποι τις κρίσεις πανικού με τον ίδιο τρόπο. Συνήθως δύο άνθρωποι με διαταραχή πανικού έχουν τελείως διαφορετικά συμπτώματα. Ωστόσο, μπορεί να έχουν κάποιες κοινές εμπειρίες.

1. Νιώθετε ότι θα πεθάνετε

Οι κρίσεις πανικού συχνά περιλαμβάνουν πόνο στο στήθος, αίσθημα πνιγμού και δυσκολία στην αναπνοή. Οι σκέψεις τρέχουν, και η όραση γίνεται θολή. Μπορεί ένα άτομο να νιώθει βαριά τα άκρα του ή να δυσκολεύεται να κινηθεί.

Όταν κάποιος δεν είναι συνηθισμένος σε αυτές τις αισθήσεις, ίσως να πιστεύει ότι κάτι κακό θα συμβεί. Μπορεί να υποθέτει ότι παθαίνει έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο.

Επίσης, μπορεί να νιώθει ότι έρχεται μια επικείμενη καταστροφή, οπότε να αναρωτιέται αν πεθαίνει.

2. Νιώθετε ότι χάνετε τον έλεγχο, ότι θα χάσετε το μυαλό σας

Στη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, μπορεί να νιώθετε αποκομμένοι από το σώμα σας (αποπραγματοποίηση). Ίσως να αισθάνεστε ότι χάνετε την επαφή με την πραγματικότητα (ότι τρελένεστε), και όσα συμβαίνουν γύρω σας δεν είναι πραγματικά. Ο χρόνος μοιάζει να τρέχει ή να σταματά, και το περιβάλλον μοιάζει ασύνδετο .

Αυτή η αίσθηση της αποσύνδεσης μπορεί να δημιουργεί ανησυχίες αν μπορείτε να ελέγξετε τις αντιδράσεις σας.

Όταν γνωρίζετε ότι δεν μπορείτε να προβλέψετε ή να σταματήσετε μια κρίση αυτό μπορεί να σας κάνει να νιώθετε αδύναμοι. Η διαταραχή πανικού περιλαμβάνει συχνές κρίσεις, και αυτό μπορεί να προκαλεί ανησυχία για τον έλεγχο των συναισθημάτων, των πράξεων.

3. Ανησυχείτε για το αν θα πάθετε κρίση πανικού δημόσια

Είναι απολύτως φυσιολογικό να μην θέλετε να πάθετε μια κρίση πανικού όταν βρίσκεστε σε δημόσιους χώρους, γιατί φοβάστε ότι θα εκτεθείτε. Υπάρχει ακόμη έντονο το στίγμα γύρω από την ψυχική υγεία, έτσι ανησυχείτε ότι οι άνθρωποι δεν θα καταλάβουν τι συμβαίνει.

Ίσως να πιστεύετε ότι οι άλλοι σκέφτονται ότι θέλετε την προσοχή. Όμως, σε καμία περίπτωση δεν θέλετε να νιώθετε ευάλωτοι ανάμεσα σε αγνώστους σε ένα δημόσιο μέρος. Δεν θέλετε να δείχνετε τα συναισθήματά σας μπροστά σε άλλους.

4. Νιώθετε πιο ασφαλείς όταν αποφεύγετε καταστάσεις που σχετίζονται με τις κρίσεις πανικού

Όταν κάποιος ζει με διαταραχή πανικού, αυτό τυπικά σημαίνει ότι σπαταλά πολύ χρόνο για να φοβάται για τις μελλοντικές κρίσεις και κάνει ότι μπορεί για να τις αποφύγει.

Αν κάποιος πάθει μια κρίση πανικού στο τρένο, μπορεί να αποφεύγει να μπαίνει στο τρένο.

Ίσως κάποιος να πάθει μια κρίση πανικού ενώ τρέχει στο πάρκο ή μετά από μια παρουσίαση στη δουλειά. Μετά αποφασίζει να μην τρέξει ξανά στο πάρκο ή να μην τρέξει ξανά γενικά. Ίσως, να αποφεύγει τις παρουσιάσεις, αν και αποτελούν μεγάλο μέρος της δουλειάς του.

Οι κρίσεις πανικού υποχωρούν αν δεν ζητήσω βοήθεια;

Αν οι κρίσεις πανικού ή οι κρίσεις άγχους δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα, μπορεί να επιδεινωθούν και να οδηγήσουν στην εμφάνιση της διαταραχής πανικού. Η θεραπεία είναι ο καλύτερος τρόπος για να αναγνωρίσετε τις υποκείμενες αιτίες και να αποτρέψετε την επιδείνωση του άγχους και των επεισοδίων πανικού. Η διαταραχή πανικού είναι μια εξουθενωτική κατάσταση.

Ποιες είναι οι αιτίες των κρίσεων πανικού;

Δεν υπάρχει μονάχα μία αιτία για τις κρίσεις άγχους και τις κρίσεις πανικού. Οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίζουν κρίσεις εξαιτίας πολλών παραγόντων όπως:

• Οικογενειακό ιστορικό: αν ένα μέλος της οικογένειάς σας εμφανίζει κρίσεις πανικού τότε είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε και εσείς κρίσεις πανικού, διαταραχές άγχους ή διαταραχές της διάθεσης.
• Συσσωρευμένο στρες: είτε σε εργασιακό, είτε σε προσωπικό επίπεδο.
• Τραυματικές εμπειρίες: τα τραύματα της παιδικής ηλικίας, όπως η κακοποίηση, το bullying ή τα προβλήματα στην οικογένεια, αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης κρίσεων πανικού ή κρίσεων άγχους.
• Βιοχημικοί παράγοντες: οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι αποτέλεσμα της ανισορροπίας των χημικών ουσιών στον εγκέφαλο που ρυθμίζουν την διάθεση και την αντίδραση στο φόβο.
• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: οι συνθήκες του περιβάλλοντος μπορεί να αυξάνουν τις πιθανότητες για κρίσεις πανικού. Για παράδειγμα, οι υπερπροστατευτικοί γονείς, οι δύσκολες σχέσεις, η έλλειψη υποστήριξης.

Οι κρίσεις πανικού και οι κρίσεις άγχους είναι εξουθενωτικές, προκαλούν απογοήτευση και επιπλέον στρες. Για αυτό η ψυχοθεραπεία είναι ο καλύτερος τρόπος να μάθετε να διαχειρίζεστε κατάλληλα τα συμπτώματα.

Τι μπορεί να βοηθήσει στις κρίσεις πανικού;

• Ψυχοθεραπεία: με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας μπορείτε να εξερευνήσετε τα συναισθήματά σας και να ανακαλύψετε τις αιτίες του άγχους σας.
• Φαρμακευτική αγωγή: όταν οι κρίσεις πανικού προκαλούν σοβαρά συμπτώματα τότε ο ψυχίατρος μπορεί να σας προτείνει κάποια ηρεμιστικά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων (όπως οι βενζοδιαζεπίνες, πχ Ζάναξ) ή/και αντικαταθλιπτικά φάρμακα (SSRI). Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τη χρήση του Xanax στις κρίσεις πανικού.
• Τεχνικές χαλάρωσης: όταν παρατηρείτε τα πρώιμα σημάδια μιας κρίσης πανικού μπορείτε να δοκιμάσετε τεχνικές χαλάρωσης όπως οι βαθιές αναπνοές και η μυϊκή χαλάρωση. Με αυτό τον τρόπο θα υποχωρήσουν τα συμπτώματα και θα έχετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας.
• Άσκηση: η άσκηση βελτιώνει τα συμπτώματα του άγχους. Καλό είναι να κάνετε 30 λεπτά άσκησης της ημέρα. Επιλέξτε οποιαδήποτε άσκηση σας αρέσει όπως το περπάτημα, το κολύμπι, το τρέξιμο, ο χορός, το ποδήλατο.
• Αυτοφροντίδα: η σωματική και η ψυχική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Αυτό σημαίνει ότι η καλή σωματική υγεία επηρεάζει την ψυχική υγεία. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να φροντίζετε το σώμα σας (να τρέφεστε σωστά, να κοιμάστε, να ξεκουράζεστε).
• Ενσυνειδητότητα: η ενσυνειδητότητα περιγράφει την ικανότητα να μένουμε παρόντες σε μια δεδομένη στιγμή. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε κάποια φράση για να διατηρείτε την προσοχή σας στη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, όπως, "Είμαι ασφαλής", "Ο φόβος θα υποχωρήσει".