Υπερπροστατευτικοί γονείς
Οι υπερπροστατευτικοί γονείς είναι αυτοί που θέλουν να ελέγχουν τις πράξεις των παιδιών τους. Θέλουν να είναι βέβαιοι για την ευεξία των παιδιών τους αλλά οι προσπάθειές τους συνήθως είναι παρεμβατικές και επιζήμιες. Αυτός ο τρόπος διαπαιδαγώγησης των παιδιών προκαλεί θέματα στη δυναμική της οικογένειας και εμποδίζει την συνολική ανάπτυξη των παιδιών.
Ποια είναι τα σημάδια που δείχνουν ότι οι γονείς είναι υπερπροστατευτικοί;
Όλοι οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να είναι υγιή και ευτυχισμένα. Αλλά οι υπερπροστατευτικοί γονείς συχνά έχουν υπερβολική ανησυχία για την ασφάλεια των παιδιών τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναλύουν κάθε κατάσταση ώστε να προλάβουν τα πιθανά ρίσκα. Φυσικά, η ανησυχία αφορά πολλές καταστάσεις και ειδικά την σωματική ακεραιότητα του παιδιού. Όμως μπορεί να αφορά την απόδοση, την επιτυχία ή την συμπεριφορά του παιδιού.
Τα δέκα χαρακτηριστικά σημάδια των υπερπροστατευτικών γονέων είναι:
- Αναλαμβάνουν τις εργασίες του παιδιού τους για να το βοηθήσουν να πάρει καλούς βαθμούς στο σχολείο.
- Συνεχώς ελέγχουν το παιδί τους όταν είναι χωριστά.
- Ελέγχουν τις φιλίες των παιδιών.
- Συνεχώς υπενθυμίζουν στο παιδί να αποφεύγει τους κινδύνους.
- Προγραμματίζουν τις κοινωνικές δραστηριότητες του παιδιού.
- Εισβάλλουν στην ιδιωτική ζωή του παιδιού.
- Ελέγχουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των παιδιών.
- Αποθαρρύνουν τα παιδιά να αναλάβουν ρίσκα.
- Ενθαρρύνουν την υπερβολική εξάρτηση.
- Κάνουν τα πάντα για να αποτρέψουν την αποτυχία των παιδιών τους.
Στατιστικά στοιχεία για τους υπερπροστατευτικούς γονείς
Οι υπερπροστατευτικοί γονείς είναι ένα φαινόμενο των ημερών μας, και τα στοιχεία δείχνουν ότι:
- Το 62% των γονέων γίνεται μερικές φορές υπερπροστατευτικό.
- Οι μαμάδες είναι πιο πιθανό να είναι υπερπροστατευτικές συγκριτικά με τους μπαμπάδες.
- Περίπου οι μισοί γονείς πιστεύουν ότι πρέπει να παρεμβαίνουν στη ζωή του παιδιού τους.
- Περίπου οι μισοί γονείς νιώθουν απογοήτευση αν το παιδί τους είναι μέτριος μαθητής.
- Το 85% των γονέων έχουν μιλήσει με τους δασκάλους για την πρόοδο του παιδιού τους.
Ποια είναι η επίδραση των υπερπροστατευτικών γονέων στην ψυχική υγεία των παιδιών;
Οι υπερπροστατευτικοί γονείς επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών τους με πολλούς τρόπους. Όταν ένα παιδί νιώθει συνεχώς την ανάγκη να μην αποτύχει, αυτή η πίεση επηρεάζει την αυτοεκτίμηση και την ιδιοσυγκρασία του. Αυτή η δυναμική μπορεί να οδηγήσει σε θέματα ψυχικής υγείας όπως το άγχος, οι διατροφικές διαταραχές, η κατάχρηση ουσιών, οι κακοποιητικές σχέσεις.
Οι γονείς που είναι αυστηροί, ασκούν τεράστια πίεση στο παιδί σχετικά με την απόδοσή του. Αργότερα, τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν ότι διαφέρουν από τους γονείς τους. Αυτό σημαίνει ότι είναι ανάγκη να κατανοήσουν και να αναπτύξουν τις δικές τους δεξιότητες για τη ζωή. Αυτό είναι ουσιαστικό για την μακροχρόνια ευτυχία και επιτυχία.
Αλλά αν οι γονείς πάντα προστατεύουν το παιδί τους, το παιδί δεν θα καταλάβει ποτέ το ρίσκο της αποτυχίας. Σαν αποτέλεσμα, αγνοεί την σκληρή πραγματικότητα ή γίνεται παρορμητικό και ανεύθυνο επειδή ξέρει ότι κάποιος θα είναι εκεί να το προστατεύσει.
Οι υπερπροστατευτικοί γονείς επηρεάζουν την σωματική υγεία των παιδιών;
Η σχέση ανάμεσα στους υπερπροστατευτικούς γονείς και στην ψυχική υγεία είναι περίπλοκη. Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά σε αυστηρό και πειθαρχημένο περιβάλλον έχουν πιο θετικά χαρακτηριστικά ειδικά όσον αφορά την υγιεινή διατροφή.
Βέβαια, δεν είναι γνωστό πότε αυτά τα παιδιά επιλέγουν έναν υγιεινό τρόπο ζωή ή νιώθουν πίεση από τους γονείς για να υιοθετήσουν αυτή την συμπεριφορά. Επίσης, οι υπερπροστατευτικοί γονείς μπορεί να προκαλέσουν έντονο άγχος στα παιδιά και αυτό δεν πρέπει να το υποτιμούμε. Το χρόνιο στρες μπορεί να προκαλέσει πολλά θέματα υγείας όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι μυϊκοί πόνοι, τα προβλήματα στον ύπνο, τα νοσήματα του καρδιαγγειακού, ο διαβήτης και η παχυσαρκία.
Είναι αποτελεσματικό να είναι γονέας υπερπροστατευτικός;
Η ιδέα του να είναι ένας γονέας υπερπροστατευτικός μπορεί να φαίνεται καλή, ειδικά όταν είναι αγχώδης και θέλει να έχει τον έλεγχο σε όλα. Παρομοίως, υποθέτει ότι αυτό είναι το καλύτερο για το παιδί του. Όμως η υπερπροστασία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ανάπτυξη ενός παιδιού. Βέβαια, πάντα υπάρχει η πιθανότητα τα παιδιά να κάνουν επανάσταση ενάντια στις προσδοκίες των γονιών τους.
Επιπλέον, πολλά παιδιά μεγαλώνουν χωρίς το σθένος που χρειάζεται για να επιβιώσουν στον πραγματικό κόσμο. Για παράδειγμα, δεν ξέρουν να πλένουν τα πιάτα ή να πληρώνουν τους λογαριασμούς. Δεν ξέρουν πως να αντιμετωπίζουν σημαντικά θέματα επειδή κάποιος άλλος το έκανε για αυτά. Δεν έχουν υποστεί ποτέ τις συνέπειες των πράξεων τους και για αυτό δεν μπορούν να είναι υπεύθυνα.
Χαρακτηριστικές συμπεριφορές των υπερπροστατευτικών γονέων
Όλοι μας έχουμε δει υπερπροστατευτικούς γονείς στην παιδική χαρά ή στο σχολείο. Αλλά σε μια κοινωνία όπου πολλοί γονείς νιώθουν την ανάγκη να κάνουν τα πάντα για το παιδί τους, μπορεί να μην κατανοούν την διαφορά ανάμεσα στην τυπική ανησυχία και στην υπερπροστασία.
Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά των υπερπροστατευτικών γονέων έχουν υψηλή αυτοπεποίθηση, καλύτερη απόδοση στο σχολείο και λιγότερο παρορμητικές συμπεριφορές.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε το κόστος έναντι του οφέλους. Καθώς οι περισσότεροι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να έχουν καλή ακαδημαϊκή απόδοση, τι συμβαίνει αν αυτή η επιτυχία βάζει σε κίνδυνο την συναισθηματική τους υγεία; Τι θα συμβεί αν έχει τεράστιο αντίκτυπο στην αυτοεκτίμηση και στις σχέσεις με τα άλλα μέλη της οικογένειας;
Παρακάτω ακολουθούν τα πιο συχνά παραδείγματα υπερπροστατευτικών γονέων.
Είναι πάνω από το παιδί τους στην παιδική χαρά
Μια ματιά στην παιδική χαρά της γειτονιάς σας είναι αρκετή για να εντοπίσετε αυτή τη συμπεριφορά. Σίγουρα θα νιώσετε τον πανικό ενός γονέα όταν είναι πίσω ή δίπλα από το μικρό παιδί του. Είναι εκεί για να προλάβει μια πτώση, και να αντιδράσει αμέσως.
Αν και είναι σημαντικό να υπάρχει ένα ασφαλές περιβάλλον για κάθε παιδί, η υπερβολική προστασία μπορεί να βάλει σε κίνδυνο την συναισθηματική ασφάλεια. Τα παιδιά είναι ανάγκη να εξερευνήσουν μόνα τους το φυσικό τους περιβάλλον και να μάθουν τα όριά τους. Είναι ανάγκη να μάθουν πως να πέφτουν ώστε να μπορούν να παίζουν με ασφάλεια.
Επικοινωνούν αμέσως με το δάσκαλο αν το παιδί τους πάρει κακό βαθμό σε ένα τεστ
Δεν είναι μυστικό ότι οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η ακαδημαϊκή απόδοση είναι το κλειδί για να έχουν μια καλή ζωή.
Όμως αυτή η συμπεριφορά μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες στην ευεξία ενός παιδιού. Πρώτον, αυτή η στρατηγική αγνοεί πλήρως την οπτική του παιδιού. Επιπλέον, αντί να γίνει μια εποικοδομητική συζήτηση για το τεστ, οι γονείς επιλέγουν να απευθυνθούν στο δάσκαλο αντί να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τι έχει συμβεί.
Με τον καιρό, αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς κάνει τα παιδιά να νιώθουν ασήμαντα. Μπορεί επίσης να προκαλέσει έντονο άγχος για το σχολείο, την απόδοση και τα επιτεύγματα γενικότερα.
Ελέγχουν τα παιδιά τους πολλές φορές όταν είναι έξω με τους φίλους τους
Είναι φυσιολογικό για τους γονείς να ελέγχουν κάποιες φορές τα παιδιά τους. Αλλά οι υπερπροστατευτικοί γονείς παίρνουν συνέχεια τηλέφωνο, στέλνουν μηνύματα ή email στα παιδιά τους. Αν δεν μπορούν να βρουν το παιδί τους, καλούν τους φίλους ή τους γονείς των φίλων τους.
Αυτή η συμπεριφορά είναι ανησυχητική για πολλούς λόγους. Πρώτον, δείχνει έλλειψη εμπιστοσύνης. Ως γονείς, είναι σημαντικό να επιτρέπουμε στο παιδί να έχει κάποια όρια ανάλογα με την ηλικία του. Όσο μεγαλώνει, μπορεί και πρέπει να είναι πιο ανεξάρτητο. Πρέπει οι γονείς να εμπιστεύονται τα παιδιά τους ώστε να βγουν έτοιμα στον κόσμο.
Επιπλέον, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ. Αν ένα παιδί έχει την αίσθηση ότι οι γονείς θέλουν να το ελέγχουν, προσπαθεί με ύπουλους τρόπους να διατηρήσει την ιδιωτικότητά του. Μπορεί να λέει ψέματα ή να κρατά μυστικά. Επειδή δεν νιώθει άνετα να μιλήσει στους γονείς του, είναι συνέχεια σε εγρήγορση.
Λένε "όχι" στις περισσότερες κοινωνικές εκδηλώσεις ή δραστηριότητες
Πολλοί υπερπροστατευτικοί γονείς περιορίζουν τα παιδιά τους και δεν τα αφήνουν να γίνουν ανεξάρτητα. Σαν αποτέλεσμα, τα αποτρέπουν να συμμετέχουν σε νέες δραστηριότητες, χόμπι ή ακόμη και σχέσεις. Οι γονείς προσπαθούν να κρατήσουν τα παιδιά ασφαλή σε μια προστατευμένη φούσκα.
Ο φόβος ότι τα παιδιά τους μπορεί να πληγωθούν, δεν επιτρέπει στα παιδιά να αρπάξουν τις ευκαιρίες που εμφανίζονται. Όμως, δεν υπάρχει αυτή η προστατευτική φούσκα στον πραγματικό κόσμο. Αυτά τα παιδιά μεγαλώνουν και δεν αναγνωρίζουν τον κίνδυνο ή έχουν την ανάγκη να κάνουν επανάσταση ενάντια στους γονείς τους.
Έχουν πρόσβαση σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των παιδιών τους
Η ασφάλεια στο διαδίκτυο είναι πολύ σημαντική, ειδικά στις μέρες μας. Οι γονείς πρέπει να είναι σίγουροι ότι τα παιδιά τους κατανοούν τους κινδύνους του διαδικτύου.
Αλλά αν ένας γονέας συνεχώς ελέγχει τα μηνύματα, τα σχόλια ή τα likes του παιδιού τους αυτό είναι πολύ ενοχλητικό. Όλα τα παιδιά αξίζουν να έχουν ιδιωτική ζωή, και οι γονείς είναι ανάγκη να τα εμπιστεύονται ότι θα πάρουν σωστές αποφάσεις.
Τα παιδιά είναι πανέξυπνα, και αν γνωρίζουν ότι οι γονείς τους παρακολουθούν κάθε τους κίνηση, μπορεί να δημιουργήσουν άλλους λογαριασμούς.
Οργανώνουν το πρόγραμμα των ενήλικων παιδιών τους
Μερικοί γονείς συνεχίζουν να οργανώνουν τη ζωή του παιδιού τους, ακόμη και όταν έχει φύγει από το σπίτι. Αυτοί οι γονείς προγραμματίζουν τις επισκέψεις στο γιατρό, τη συντήρηση του αυτοκινήτου.
Αν και αυτές οι χειρονομίες είναι γενναιόδωρες, η επανάληψή τους υπονομεύει την ανεξαρτησία του παιδιού. Αντί να είναι υπεύθυνο και να αναλαμβάνει τις ευθύνες του, το παιδί περιμένει οι άλλοι να το βοηθούν στις υποχρεώσεις της καθημερινότητας.
Πώς η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τους ενήλικες με υπερπροστατευτικούς γονείς;
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τον κάθε άνθρωπο να αντιμετωπίσει αυτά τα θέματα. Παρέχει ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον ώστε να επεξεργαστεί κάποιος τα συναισθήματά του. Τα παιδιά των υπερπροστατευτικών γονέων πρέπει να μάθουν πως να λύνουν μόνα τους τα προβλήματά τους και να ζουν ανεξάρτητα. Είναι επίσης σημαντικό να μάθουν να θέτουν υγιή όρια στους γονείς τους.
Ατομική ψυχοθεραπεία
Η ατομική ψυχοθεραπεία δίνει στον θεραπευόμενο το χώρο να μιλήσει ελεύθερα χωρίς κριτική για τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Αν έχετε ένα υπερπροστατευτικό γονέα, χρειάζεστε υποστήριξη για να αντιμετωπίσετε όλες τις συνέπειες.
Η ψυχοθεραπεία δεν θα αλλάξει την δυναμική της οικογένειάς σας. Αντιθέτως, αφορά εσάς και στο να μάθετε πως να συγκεντρώνεστε σε όσα μπορείτε να ελέγξετε. Αν , για παράδειγμα, οι γονείς ελέγχουν τη ζωή σας, η ψυχοθεραπεία βοηθά να θέσετε υγιή όρια. Επιπλέον, μαθαίνετε να δημιουργείτε υγιείς σχέσεις, να ενισχύσετε την αυτοεκτίμησή σας και να αντιμετωπίζετε το άγχος εποικοδομητικά.
Ομαδική ψυχοθεραπεία
Η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι ένας χώρος συμπόνιας για τα άτομα που θέλουν να μιλήσουν ανοιχτά για τα συναισθήματά τους σε ανθρώπους με παρόμοιες εμπειρίες. Υπάρχουν πολλές επιλογές στην ομαδική ψυχοθεραπεία. Ο συνδυασμός ατομική και ομαδικής ψυχοθεραπείας έχει πολλά οφέλη για τους θεραπευόμενους.
Μπορείτε να ενισχύσετε την εμπιστοσύνη στον εαυτό σας
Κάθε παιδί έχει ανάγκη την αγάπη, την εμπιστοσύνη και τη φροντίδα των γονιών του για την ΕΥΕΞΙΑ του. Αν νιώθετε ότι οι γονείς σας είναι υπερπροστατευτικοί και σας πιέζουν τότε η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, το EMDR αποτελούν διαθέσιμες επιλογές για να θέσετε τα όρια σας και να να ανακτήσετε την εμπιστοσύνη στον εαυτό σας.