Τιμωρητική σιωπή

Τιμωρητική σιωπή

Όλοι μας έχουμε βιώσει την τιμωρητική σιωπή από τους γονείς και τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Μπορεί να έχετε και εσείς υποκύψει σε αυτή τη συμπεριφορά κάποιες στιγμές στη ζωή σας. Είτε με το παιδί σας, είτε με το σύντροφό σας  , είτε με ένα πολύ καλό σας φίλο. Ωστόσο, η τιμωρητική σιωπή είναι ο πιο ακίνδυνος τρόπος για να τιμωρήσετε έναν άλλο άνθρωπο. Δεν περιλαμβάνει σωματική ή λεκτική βία και έτσι θεωρείται ως μια μη βίαιη μορφή τιμωρίας.

Αυτό όμως που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν είναι ότι η τιμωρητική σιωπή έχει σημαντικό κόστος στην συναισθηματική και ψυχική υγεία, ειδικά των παιδιών που είναι στη φάση που διαμορφώνουν την άποψη τους για τον κόσμο και χρειάζονται κάποιον να βασιστούν.

Για παράδειγμα αν έχουν κάποιους μπελάδες και δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος στον οποίο μπορούν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Πόσο ευάλωτα μπορεί να νιώθουν τα παιδιά;

Επίσης, η τιμωρητική σιωπή μπορεί να δυσκολεύει τη σχέση των γονιών με τα παιδιά, μακροπρόθεσμα.

Τι είναι η τιμωρητική σιωπή;

Η τιμωρητική σιωπή είναι μια συμπεριφορά κατά την οποία ένα άτομο αρνείται να μιλήσει ή να επικοινωνήσει με κάποιον άλλο. Πολλές φορές οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτή την τακτική για να δείξουν στους άλλους ότι έχουν κάνει λάθος και να τους τιμωρήσουν. Μερικές φορές, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν την τιμωρητική σιωπή μπορεί να κάνουν πως αγνοούν την ύπαρξη ενός ατόμου δίπλα τους.

Πώς μπορεί να εκδηλώνεται η τιμωρητική σιωπή;

• Όταν ένα άτομο αρνείται να μιλήσει ή να επικοινωνήσει με κάποιον με οποιοδήποτε τρόπο.
• Όταν ένα άτομο αδιαφορεί για την ύπαρξη ενός άλλου.
• Όταν αποφεύγει την συζήτηση ή την διαφωνία.
• Όταν αγνοεί τις ερωτήσεις.
• Όταν δεν δείχνει την αγάπη ή τη στοργή του, και συμπεριφέρεται ψυχρά στο άλλο άτομο.

Γιατί οι γονείς χρησιμοποιούν αυτή την τακτική;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι γονείς χρησιμοποιούν την τιμωρητική σιωπή. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή θέλουν να πάρουν τα παιδιά ένα μάθημα, χωρίς να δείχνουν επιθετικότητα, χωρίς φωνές και συγκρούσεις. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους οι γονείς χρησιμοποιούν την τιμωρητική σιωπή στα παιδιά τους.

• Όταν διαφωνούν για ένα θέμα.
• Όταν πρέπει να σεβαστούν κάποια όρια και κάποιους κανόνες.
• Όταν τα παιδιά δεν σέβονται τους γονείς και κάνουν κάτι που αυτοί δεν θέλουν.
• Όταν τα παιδιά δεν ακούνε ή λένε "ΟΧΙ."

Επιπλέον, η τιμωρητική σιωπή είναι κυρίως χαρακτηριστικό των γονέων- νάρκισσων. Οι οποίοι θέλουν όλα τα πράγματα να γίνουν με το δικό τους τρόπο και δεν έχουν βρει αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης της ανυπακοής. Εκτός από αυτό, κάποιες φορές οι γονείς μπορεί να είναι συναισθηματικά ανώριμοι. Επειδή θέλουν να αποφύγουν τις διαφωνίες ή να αποφύγουν τις απαντήσεις σε άβολες ερωτήσεις, αντιδρούν με την τιμωρητική σιωπή.

Αν σε μια σχέση , οι σύντροφοι χρησιμοποιούν την τιμωρητική σιωπή για να αποφύγουν τις διαφωνίες, τις συγκρούσεις, την τιμωρία, τότε υπάρχει πρόβλημα στην επικοινωνία.

Όταν η τιμωρητική σιωπή αφορά τις σχέσεις των γονιών με τα παιδιά, συμβαίνει επειδή οι γονείς νιώθουν αβοήθητοι. Απομονώνονται με ένα πολύπλοκο κίνητρο.

Ένα μέρος αυτού του κινήτρου είναι να μεταφέρουν στο παιδί ότι νιώθουν έντονο εκνευρισμό και ότι το παιδί τους έχει πληγώσει. Το άλλο μέρος του κινήτρου είναι ότι πιστεύουν πως είναι καλύτερο να υποχωρούν από το να αρχίζουν να φωνάζουν. Είναι μια απελπισμένη ανάγκη να ελέγξουν τη δική τους αντίδραση.

Όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί, τόσο πιο πιθανό είναι η απομόνωση να έχει να κάνει με συναισθήματα αβοηθητότητας. Ωστόσο, η τιμωρητική σιωπή μπορεί να εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, όπως το να μην κάνει κάποιος τα πράγματα που φυσιολογικά θα έκανε για κάποιον.

Πώς η τιμωρητική σιωπή μπορεί να επηρεάζει ένα παιδί ή έναν έφηβο;

Όταν τα παιδιά είναι μικρά έχουν πολλές ερωτήσεις και απορίες, όπως επίσης και περιέργεια για όσα συμβαίνουν γύρω τους. Είναι ακόμη σε φάση ανάπτυξης, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζονται την στήριξη και την καθοδήγηση των γονιών τους.

Φανταστείτε ένα παιδί να μην έχει κανέναν να στηριχτεί; Πόσο άβολα, πόση ανασφάλεια και στρες μπορεί να νιώθει όταν το άτομο που εμπιστεύεται περισσότερο στον κόσμο δεν του απαντά;

Όταν οι γονείς αγνοούν επίτηδες τα παιδιά τους αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουν την εγκατάλειψη, την απόρριψη, τη μοναξιά , συναισθήματα που είναι ακριβώς αντίθετα από αυτά που έχει ανάγκη να νιώθει ένα παιδί. Έτσι, τα παιδιά μπορεί να νιώθουν παραμελημένα και ανεπιθύμητα.

Οι μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που νιώθουν συναισθήματα απόρριψης είναι πιο πιθανό να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα όταν νιώθουν έτσι λόγω των γονέων.

Όταν ένα παιδί παρατηρεί ότι η μαμά ή ο μπαμπάς δεν αντιδρούν σε όσα θέλει, νιώθει ανησυχία, ανασφάλεια και στρες. Ουσιαστικά, συμβαίνει μια αλλαγή στην προσκόλληση. Ένα παιδί έχει ανάγκη να γνωρίζει ότι οι γονείς τους είναι εκεί για αυτό.

Είναι υπερβολικό οι γονείς να δίνουν το 100% της προσοχής τους στα παιδιά, ωστόσο είναι ανάγκη να παρέχουν συνθήκες ασφάλεια στα παιδιά. Ένα παιδί που βλέπει ότι η μαμά του το αγνοεί, νιώθει τρομοκρατημένο.

Και φυσικά, ένα παιδί όσο μεγαλώνει μπορεί να έχει και αυτό την ίδια συμπεριφορά. Όταν έχει δει την ίδια του τη μαμά να το αγνοεί, πληγώνεται βαθιά και πιστεύει ότι έχει χάσει τον έλεγχο.

Είναι η τιμωρητική σιωπή μια μορφή συναισθηματικής κακοποίησης;

Υπάρχουν πολλές μορφές κακοποίησης. Ενώ κάποιες είναι προφανείς, κάποιες άλλες είναι δύσκολο να τις αναγνωρίσει κάποιος.

Σε αντίθεση με την σωματική κακοποίηση, η τιμωρητική σιωπή ανήκει στο ευρύ φάσμα της συναισθηματικής κακοποίησης. Μπορεί να μην έχει άμεσες σωματικές συνέπειες, αλλά  έχει τεράστιο κόστος στην συναισθηματική υγεία.

Το συναίσθημα της απόρριψης, του εξοστρακισμού μπορεί να βλάπτει το μυαλό με πολλούς τρόπους, και να προκαλεί ανασφάλεια, άγχος και ανησυχία. Επίσης, υπάρχει σημαντικό κόστος στις σχέσεις. Η τιμωρητική σιωπή καταστρέφει την ισορροπία σε μια σχέση, στην οποία το ένα άτομο έχει την εξουσία και το άλλο έχει χάσει τον έλεγχο και δουλεύει για την βελτίωση της σχέσης.

Επιπλέον, η τιμωρητική σιωπή βλάπτει τους ευαίσθητους ανθρώπους, όπως τα παιδιά. Είναι μια μορφή προσωρινής εγκατάλειψης, όπου τα παιδιά δεν νιώθουν την αγάπη και την υποστήριξη. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αποτελεί μια μέθοδο χειραγώγησης , όταν ένα παιδί πιέζεται να αλλάξει ή να βελτιωθεί, ακόμη και αν δεν είναι έτοιμο για αυτό.

Η τιμωρητική σιωπή μπορεί να θεωρηθεί συναισθηματική κακοποίηση όταν επαναλαμβάνεται συχνά. Η βλάβη είναι μεγαλύτερη όταν αποτελεί ένα σύνηθες μοτίβο συμπεριφοράς. Μπορεί να αποτελεί  κομμάτι μιας ευρύτερης στρατηγικής ελέγχου.

Σε πολλές περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, η τιμωρητική σιωπή είναι κομμάτι της στρατηγικής ελέγχου και συνυπάρχει με άλλες ψυχολογικές και σωματικές καταστροφικές συμπεριφορές.

Πώς η τιμωρητική σιωπή επηρεάζει τις σχέσεις στην  ενήλικη ζωή;

Κάποιος που έχει υποστεί την τιμωρητική σιωπή ως παιδί, συχνά την χρησιμοποιεί στην ενηλικίωση όταν ψάχνει την ασφάλεια.

Όταν ένα παιδί έχει υποφέρει με αυτό τον τρόπο, δεν μπορεί να ζητήσει στήριξη από τους γονείς του και νιώθει μόνο και εγκαταλελειμμένο. Έχει μάθει ότι αυτός ο τρόπος συμπεριφοράς είναι η καλύτερη αντίδραση σε κάποιον , όταν νιώθει πληγωμένο, αναστατωμένο.

Δεν είναι λίγα τα ζευγάρια που ξεκινούν ψυχοθεραπεία ζεύγους επειδή συνεχώς αντιδρούν με την τιμωρητική σιωπή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι σύντροφοι αγνοούν ο ένας τον άλλο, και αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλές ημέρες. Σε πολλές περιπτώσεις η τιμωρητική σιωπή είναι μια αυτόματη αντίδραση σε κάθε κατάσταση.

Αυτό που πολλές φορές ανακαλύπτουν τα ζευγάρια είναι ότι την ίδια συμπεριφορά είχαν και οι γονείς τους. Έτσι, έμαθαν αυτή την τεχνική τιμωρίας και ελέγχου.

Οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν την τιμωρητική σιωπή προς τα παιδιά τους. Τι θα μπορούσαν να κάνουν αντί για αυτό;

Όσο ακίνδυνη μοιάζει η τιμωρητική σιωπή, τόσο επικίνδυνη είναι, ειδικά όταν αφορά παιδιά. Αντί οι γονείς να καταφεύγουν σε αυτή τη συμπεριφορά, πρέπει να κατανοήσουν πόσο επιβλαβής είναι.

Η επικοινωνία και η συζήτηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να λύνουμε κάθε διαφωνία ή πρόβλημα στις σχέσεις μας. Αν σας εκνευρίζουν οι συμπεριφορές των παιδιών σας, κάντε μια συζήτηση μαζί τους για αυτό χωρίς να τα αγνοείτε. Πείτε τους ότι η συμπεριφορά τους είναι λάθος και καθοδηγήστε τα ώστε να γίνουν  καλύτεροι άνθρωποι. Αν κάνουν κάποιο λάθος, μπορείτε να τα βοηθήσετε να μάθουν από αυτό. Η τιμωρητική σιωπή δεν έχει κανένα όφελος, και μονάχα τα πληγώνει.

Επίσης, πολλά παιδιά μαθαίνουν από τις πράξεις και τις συμπεριφορές των γονιών τους. Οι γονείς είναι πρότυπα. Και επειδή μπορεί ως γονείς να χρησιμοποιείτε την τιμωρητική σιωπή μπορεί να κάνουν το ίδιο και τα παιδιά σας στο μέλλον. Αυτό είναι όμως αρνητικό για την εξέλιξή τους.