Άγχος και Αγχώδεις διαταραχές

Άγχος και Αγχώδεις διαταραχές

Το στρες μας επηρεάζει όλους. Αναπόφευκτα βιώνουμε άγχος και τα ψυχοσωματικά συμπτώματα που το συνοδεύουν στην καθημερινότητά μας, όταν διαχειριζόμαστε τα οικονομικά μας, όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες στην προσωπική μας ζωή ή όταν έχουμε πολλή δουλειά. Το άγχος υπάρχει παντού. Φυσικά το λίγο άγχος είναι παραγωγικό, δηλαδή είναι ωφέλιμο γιατί μας παρακινεί, όμως όταν γίνεται έντονο μπορεί να κοστίσει σε υγεία, ψυχικά και σωματικά.

Το πρώτο βήμα για να μπορέσετε να ελέγξετε το άγχος είναι να γνωρίζετε ποια είναι τα συμπτώματά του. Αλλά η αναγνώριση των συμπτωμάτων του στρες μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολο από όσο νομίζετε. Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε συνηθισμένοι στο στρες, με αποτέλεσμα συχνά να μην καταλαβαίνουμε ότι είμαστε αγχωμένοι μέχρι να φτάσουμε στα όρια μας.

Συνεχώς ανησυχείτε; Σκέφτεστε ότι δεν έχετε απλά άγχος αλλά διαταραχή άγχους;

Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσετε ότι η ψυχική υγεία και οι διαταραχές ψυχικής υγείας είναι πολύπλοκες καταστάσεις και δεν μπορούν να διαγνωστούν με μια απλή παρατήρηση στο μικροσκόπιο ή μια αιματολογική εξέταση. Για αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη διάγνωση, από ένα ψυχίατρο. Για παράδειγμα, είναι διαφορετική η διάγνωση ανάμεσα στο άγχος και στις διαταραχές άγχους.

Ανησυχία και άγχος

Όταν νιώθουμε άγχος είμαστε αναστατωμένοι για κάτι συγκεκριμένο ή και πολλές φορές κάτι απροσδιόριστο. Νιώθουμε μουδιασμένοι και δεν μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε. Μπορεί να είμαστε αναστατωμένοι, θυμωμένοι ή θλιμμένοι.

Το άγχος της καθημερινότητας είναι μια μορφή στρες. Κάτι συμβαίνει στη ζωή μας που μας κάνει να ανησυχούμε. Αυτό μπορεί να αφορά στην απώλεια της δουλειάς, μια μεγάλη παρουσίαση ή μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή.

Η ανησυχία, ωστόσο, έχει πιο ασαφείς αιτίες. Ξαφνικά νιώθουμε τρομοκρατημένοι για το μέλλον μας, και οι σκέψεις μας γίνονται όλο και πιο παράλογες. Αν σκεφτόμαστε ότι είμαστε ανήσυχοι για κάτι, μετά νιώθουμε ανήσυχοι για κάτι άλλο.

Από τη στιγμή που είμαστε στη φάση της ανησυχίας, μπορεί να αντιδράσουμε υπερβολικά για το οτιδήποτε. Κάτι μικρό, όπως όταν σας κοιτάζει ένας άγνωστος στο τρένο, και σας αφήνει με το αίσθημα του τρόμου.

Στρες και ανησυχία

Το στρες μπορεί να προκαλέσει ανησυχία. Αρχίζουμε να νιώθουμε αναστάτωση για κάτι συγκεκριμένο, αλλά στη συνέχεια αρχίζουμε να ανησυχούμε για όλα, και όχι απλά να νιώθουμε σύγχυση αλλά τρόμο.

Αυτό μπορεί να συμβεί αν αντιμετωπίζουμε πολλούς ψυχοπιεστικούς παράγοντες ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, αν χάσουμε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο και την ίδια στιγμή αντιμετωπίζουμε οικονομικά προβλήματα. Αλλά γενικά, αυτό συμβαίνει επειδή είμαστε επιρρεπείς στο στρες.

Συμπτώματα άγχους

Τα συμπτώματα του άγχους και των διαταραχών άγχους είναι παρόμοια. Η διαφορά είναι στο χρονικό διάστημα που βιώνει κάποιος τα συμπτώματα, στην έκταση και στην έντασή τους. Και πολλά από αυτά τα συμπτώματα παρατηρούνται και σε σοβαρές περιπτώσεις άγχους.

Τα συμπτώματα του άγχους μπορούν να διαχωριστούν σε δύο κατηγορίες : νοητικά-συναισθηματικά συμπτώματα και ψυχοσωματικά συμπτώματα.

Τα νοητικά (ψυχικά) συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:

• Συνεχείς και παράλογες σκέψεις, φοβίες
• Αίσθηση ότι το μυαλό σας κατακλύζεται από πληροφορίες, δυσκολεύεστε να αντιμετωπίσετε τα πάντα
• Πάντα σκέφτεστε το μέλλον και πως θα μπορέσετε να το ελέγξετε
• Αρνητικός τρόπος σκέψης: είστε υπερβολικοί, βλέπετε τα πάντα άσπρα ή μαύρα, καταστροφολογικά και νιώθετε απογοήτευση.

Τα συναισθηματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν τα εξής:

• Αλλαγές στη διάθεση, όπως θλίψη και θυμός
• Νιώθετε ότι ζείτε στα άκρα όλη την ώρα
• Αντιδράτε υπερβολικά σε όσα συμβαίνουν
• Νευρικότητα

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:

• Προβλήματα στον ύπνο
• Αλλαγές στην όρεξη (φαγητό)
• Κρίσεις πανικού (δύσπνοια, ταχυπαλμία, εφίδρωση, ζαλάδα, κα)
• Μυϊκή ένταση, πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές

Η ρίζα του άγχους και των διαταραχών άγχους

Η ανησυχία εμφανίζεται όταν το άγχος της καθημερινότητας γίνεται τόσο έντονο και βγαίνει εκτός ελέγχου και είναι ανθρωπίνως αδύνατο να αντιμετωπιστεί.

Το άγχος μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα του μετατραυματικού στρες (PTSD) που προκλήθηκε από μια τραυματική εμπειρία. Αυτή η εμπειρία μπορεί να είναι η καταστροφή του σπιτιού σας λόγω φωτιάς, ο θάνατος ενός αγαπημένου σας προσώπου, να είστε μάρτυρας ή θύμα μιας εγκληματικής πράξης, ή να έχετε βιώσει μια φυσική καταστροφή ή ένα τρομοκρατικό χτύπημα κλπ.

Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, η ανησυχία μας κρατά σε εγρήγορση αλλά δεν μας πάει πουθενά. Το άγχος είναι αποτέλεσμα περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων που μας μετατρέπει σε αγχώδεις ενήλικες.

Εμπειρίες της παιδικής ηλικίας

Πολλές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας μπορεί να αποτελέσουν παράγοντες άγχους ή διαταραχών άγχους. Η παιδική ηλικία είναι παράγοντας κλειδί για πολλές περιπτώσεις άγχους. Μπορεί ένα ψυχικό τραύμα της παιδικής ηλικίας να σας αφήσει να πιστεύετε ότι ο κόσμος είναι ένα επικίνδυνο μέρος και έτσι να δημιουργηθεί η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), με το άγχος να αποτελεί το κύριο σύμπτωμα. Ή ίσως να έχετε μεγαλώσει σε ένα ασταθές οικογενειακό περιβάλλον ως παιδί, και να είχατε να αντιμετωπίσετε την φτώχεια ή να βοηθήσετε έναν άρρωστο γονέα.

Μερικές φορές είναι ο τρόπος με τον οποίο μας μεγαλώνουν οι γονείς που οδηγεί στη διαμόρφωση μιας αγχώδους προσωπικότητας. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι είχατε έναν αγχώδη γονέα και έτσι μάθατε να ανταποκρίνεστε στο στρες υπεραναλύοντας ότι συμβείναι ή προσπαθώντας πάντα να προλάβετε καταστάσεις.

Ίσως να μην είχατε αρκετό συναισθηματικό δέσιμο με τους γονείς σας, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπήρχε κάποιος ενήλικας που μπορούσατε να εμπιστευθείτε, να νιώσετε μαζί του ασφάλεια, να νιώθετε ότι αξίζετε την αγάπη. Αυτή η δυσλειτουργική σύνδεση σημαίνει ότι οι ουσιαστικές σχέσεις σας προκαλούσαν έντονο στρες.

Τελικά, μερικοί άνθρωποι φαίνεται ότι έχουν γεννηθεί και είναι πιο επιρρεπείς στο άγχος από ότι άλλοι. Ίσως να έχουν μια ευαίσθητη προσωπικότητα. Και κάποιες μελέτες δείχνουν ότι ίσως αυτό να οφείλεται εν μέρει σε γενετικούς παράγοντες.

Άγχος ή διαταραχή άγχους;

Πότε λοιπόν το άγχος γίνεται διαταραχή; Όταν το άγχος ελέγχει τη ζωή σας, και αυτό συμβαίνει για τουλάχιστον αρκετούς μήνες. Τότε μιλάμε για υπερβολικό ή κακόηθες άγχος.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν άγχος το οποίο προέρχεται συχνά από ανεπίλυτα τραύματα της παιδικής τους ηλικίας και αυτό πολλές φορές συνδέεται με τη διαταραχή γενικευμένου άγχους. Η ζωή μας επηρεάζεται καθημερινά από ψυχοπιεστικούς παράγοντες. Η λήψη αποφάσεων αποτελεί μια προσπάθεια να αποφύγουμε το φόβο.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να ελέγξετε το άγχος σας. Θα μπορέσετε να αντιμετωπίσετε το άγχος χωρίς να σας ελέγχει. Εσείς ελέγχετε το άγχος σας.

Τύποι διαταραχών άγχους

Οι διαταραχές άγχους μπορεί να εκδηλώνονται διαφορετικά σε διαφορετικούς ανθρώπους. Υπάρχουν πολλές μορφές διαταραχών άγχους, με τις πιο κοινές να είναι:

• Διαταραχή γενικευμένου άγχους: νιώθετε άγχος όλη την ώρα, παίρνετε αποφάσεις που βασίζονται στις αγχώδεις σκέψεις και τους φόβους σας, και αυτό συμβαίνει για αρκετούς μήνες ή ακόμη περισσότερο.
• Διαταραχή κοινωνικού άγχους: Το άγχος σας εμφανίζεται όταν αλληλεπιδράτε με άλλους ανθρώπους. Όσο πιο αγχωμένοι είστε τόσο το λιγότερο βγαίνετε από το σπίτι σας.
• Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή : Το άγχος σας οδηγεί σε ψυχαναγκαστικές και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD): οφείλεται σε κάποιο ψυχικό τραύμα, όπου έχετε βιώσει μία ή περισσότερες φορές μια τραυματική εμπειρία. Το άγχος είναι το κύριο σύμπτωμα.

Πότε είναι η στιγμή να ζητήσω βοήθεια;

Η ζωή είναι απρόβλεπτη και όλοι μας κάποιες φορές νιώθουμε να πιεζόμαστε και να νιώθουμε αγχωμένοι. Αλλά αν το στρες και η ανησυχία δεν υποχωρήσουν σε δύο μήνες ή περισσότερο, και νιώθετε αρνητικά συναισθήματα καθημερινά που παρεμβαίνουν στη λειτουργικότητά σας, τότε είναι η στιγμή να ζητήσετε βοήθεια.