Η αγοραφοβία είναι ουσιαστικά μια διαταραχή άγχους που περιλαμβάνει υπερβολικό και παράλογο φόβο όταν δεν μπορείτε να ξεφύγετε από δύσκολες ή ντροπιαστικές καταστάσεις. Η συγκεκριμένη διαταραχή προκαλεί έντονο άγχος με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αποφεύγουν καταστάσεις στις οποίες μπορεί να αισθανθούν πανικό, ότι είναι παγιδευμένοι ή νιώθουν αμηχανία. Μπορεί να συνυπάρχει και με άλλες καταστάσεις ψυχικής υγείας, όπως η διαταραχή πανικού. Η αγοραφοβία είναι μια αγχώδης διαταραχή που εκδηλώνεται ως φόβος σε περιπτώσεις όπου η διαφυγή μπορεί να είναι δύσκολη, ή στις οποίες η βοήθεια δεν είναι διαθέσιμη αν συμβεί κάτι κακό. Η κατάσταση αυτή συχνά είναι παρεξηγημένη ως ο φόβος για τους ανοιχτούς χώρους αλλά, είναι στην πραγματικότητα, πιο σύνθετη. Η αγοραφοβία περιλαμβάνει τον φόβο της πολυκοσμίας ή του να είναι κάποιος μόνος έξω.
Υπολογίζεται ότι περίπου το 0,8% των ενηλίκων έχουν αγοραφοβία χωρίς ιστορικό διαταραχής πανικού (κρίσεις πανικού). Η μέση ηλικία έναρξης είναι τα 20 χρόνια.
Παραθέτουμε ορισμένα σημεία κλειδιά σχετικά με την αγοραφοβία:
Η αγοραφοβία κατηγοριοποιείται ως μια αγχώδης διαταραχή. Μια αγχώδη διαταραχή συμβαίνει όταν το άγχος δεν φεύγει και τείνει να γίνεται χειρότερο με την πάροδο του χρόνου.Ένας άλλος τύπος αγχώδους διαταραχής είναι η διαταραχή πανικού, όπου οι κρίσεις πανικού και τα ξαφνικά αισθήματα του τρόμου συμβαίνουν χωρίς προειδοποίηση.
Η αγοραφοβία είναι μια τέτοια αγχώδης διαταραχή όπως και η διαταραχή πανικού. Οι αγοραφοβικές κρίσεις πανικού συνδέονται με τον φόβο χώρων από τους οποίους είναι δύσκολη η διαφυγή ή όπου η βοήθεια ίσως να μην είναι διαθέσιμη.
Οι χώροι που μπορούν να προκαλέσουν αγοραφοβία είναι εκείνοι που μπορεί να κάνουν ένα άτομο να αισθανθεί αβοήθητο ή παγιδευμένο, ντροπή, όπως είναι τα πολυπληθή μέρη, οι γέφυρες, τα δημόσια μέσα μεταφοράς και οι απομακρυσμένες περιοχές.
Οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν αγοραφοβία μετά από μία ή περισσότερες κρίσεις πανικού. Αυτές οι κρίσεις τους προκαλούν φόβο για επιπλέον κρίσεις, έτσι αποφεύγουν καταστάσεις συστηματικά στις οποίες παρατηρούν ότι κρίσεις μπορεί να συμβούν.
Οι άνθρωποι με αγοραφοβία ίσως χρειαστούν τη συντροφιά για να πάνε σε ένα δημόσιο μέρος, και κάποιες φορές να αισθάνονται ανίκανα να αφήσουν το σπίτι.
Η αγοραφοβία μπορεί να αντιμετωπιστεί και να μπει ένα τέλος στο φόβο. Το θεραπευτικό πλάνο θα το σχεδιάσετε μαζί με τον ψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή σας ανάλογα με τα συμπτώματα, τις συνθήκες και τις προσωπικές σας επιθυμίες και μπορεί να περιλαμβάνει:
Οι ψυχίατροι μπορούν να συνταγογραφήσουν διάφορα φάρμακα για την αντιμετώπιση της κατάστασης:
Τα φάρμακα είναι ασφαλή υπό τις οδηγίες των ειδικών ψυχιάτρων και δεν προκαλούν εξάρτηση. Συνίσταται να ακολουθείτε τις οδηγίες του ψυχιάτρου που σας παρακολουθεί.
Η ψυχοθεραπεία στοχεύει στη μείωση των συμπτωμάτων του άγχους έτσι ώστε το άτομο να αισθάνεται ασφαλέστερο και ικανό να λειτουργεί καλύτερα.
Η ψυχοθεραπεία επικεντρώνεται στην αλλαγή των σκέψεων που προκαλούν την κατάσταση. Το άτομο επίσης μαθαίνει:
Η οικογενειακή υποστήριξη είναι πολύ βοηθητική, δείχνοντας κατανόηση και χωρίς να πιέζει τον πάσχοντα.
Η αγοραφοβία μπορεί να είναι παρούσα σαν συνδυασμός φόβων, αισθημάτων, και ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Αυτός ο φόβος οδηγεί σε επίμονες αποφευκτικές συμπεριφορές (αποφυγή), στις οποίες το άτομο ξεκινά να απομακρύνεται από μέρη και καταστάσεις στις οποίες νιώθει φόβο. Εξαιτίας αυτών των συμπεριφορών , η ζωή του ατόμου γίνεται περιοριστική και οδηγεί στην απομόνωση. Η αγοραφοβία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την προσωπική και επαγγελματική ζωή ενός ατόμου. Ο έντονος φόβος και οι αποφευκτικές συμπεριφορές κάνουν δύσκολη τη ζωή του ατόμου σχετικά με τα ταξίδια, τις κοινωνικές εκδηλώσεις.
Ωστόσο ο κύριος φόβος είναι ότι δεν μπορούν καταστάσεις στις οποίες η βοήθεια ή η διαφυγή δεν θα είναι πιθανή αν υπάρξει κίνδυνος. Ένα άτομο με αγοραφοβία συνήθως επίσης φοβάται:
Τα συμπτώματα της αγοραφοβίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
Ένα άτομο που πάσχει από αγοραφοβία μπορεί να βιώνει τα ακόλουθα συναισθήματα :
Μερικοί άνθρωποι γίνονται πλήρως εξαρτημένοι από άλλους ή παραμένουν κλεισμένοι στο σπίτι για μεγάλες χρονικές περιόδους.
Τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
Οι άνθρωποι που βιώνουν κρίσεις πανικού ίσως αλλάζουν τον τρόπο που συμπεριφέρονται και λειτουργούν στο σπίτι, στο σχολείο ή στον χώρο εργασίας.Αποφεύγουν συστηματικά καταστάσεις που προκαλούν την έναρξη κρίσεων. Ίσως να νιώθουν θλίψη ή κατάθλιψη, και να επιχειρήσουν ακόμα και να αυτοκτονήσουν για να λυτρωθούν από την απελπισία. Άλλοι καταφεύγουν στην κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ουσιών, επιδεινώνοντας το πρόβλημα.
Η ακριβής αιτία της αγοραφοβίας παραμένει ασαφής, αλλά θεωρείται ότι παίζουν ρόλο κάποιες περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν την αντίδραση στον φόβο. Διάφοροι άλλοι παράγοντες κινδύνου συμβάλλουν στην εμφάνιση της διαταραχής. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
Υπάρχει μια προφανής σύνδεση ανάμεσα στην διαταραχή πανικού και στην αγοραφοβία, καθώς το 30-50% των ανθρώπων με αγοραφοβία έχουν διαταραχή πανικού ή κρίσεις πανικού πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα της αγοραφοβίας.
Τα στοιχεία της διάγνωσης άλλαξαν σχετικά πρόσφατα. Η διαταραχή πανικού και η αγοραφοβία είναι τώρα δύο ξεχωριστές διαγνώσεις, και ο τίτλος της “αγοραφοβίας με ή χωρίς διαταραχή πανικού” δεν χρησιμοποιείται πλέον.
Η αγοραφοβία διαγιγνώσκεται μετά από μια συνεδρία- συνέντευξη με κάποιον ειδικό ψυχίατρο, ο οποίος εκτιμά τα συμπτώματα. Ένας εργαστηριακός και κλινικός έλεγχος βοηθά στο να αποκλείσει άλλες αιτίες που θα μπορούσαν πιθανόν να προκαλέσουν τα συμπτώματα.
Τα διαγνωστικά κριτήρια για την αγοραφοβία του DSM-5 περιλαμβάνουν την ανησυχία ή ακραίους φόβους που αναφέρονται σε τουλάχιστον δύο ακόλουθες καταστάσεις, και χαρακτηρίζονται από την δυσκολία να δραπετεύσει ή να βρει βοήθεια:
Επιπλέον διαγνωστικά κριτήρια περιλαμβάνουν :
Η αγοραφοβία μπορεί να επιδρά βαθιά στην καθημερινότητα του ατόμου. Με την κατάλληλη θεραπεία, ένας στους τρεις ανθρώπους τελικά την ξεπερνούν πλήρως και μπαίνει ένα τέλος στο φόβο της αγοραφοβίας. Γύρω στους μισούς έχουν σημαντική βελτίωση, αλλά μπορεί να εμφανίσουν περιστασιακά κάποια ελάσσονα συμπτώματα υπό μεγάλη πίεση. Η πρώιμη θεραπεία (δηλαδή όσο πιο σύντομα απευθυνθεί για θεραπεία) είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα.
Η αγοραφοβία μπορεί να παρεμβαίνει στην καθημερινότητα σας και να μην σας αφήνουν να απολαύσετε τη ζωή σας. Η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, το EMDR, η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ και ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ μπορούν να σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε τις φοβίες σας.Μπορείτε να αντιμετωπίσετε την αγοραφοβία