Στη ζωή μας μπορεί να συμβούν τρομακτικά ή επώδυνα γεγονότα τα οποία οδηγούν σε ψυχικά τραύματα. Αυτά τα τραύματα έχουν ως αποτέλεσμα τη δυσκολία στην καθημερινή λειτουργικότητα. Η αντίδραση του κάθε ανθρώπου σε τραυματικές εμπειρίες είναι διαφορετική. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν με τη βοήθεια των φίλων και της οικογένειάς τους και δεν έχουν μακροχρόνια προβλήματα.
Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες αμέσως μετά από την τραυματική εμπειρία ή αργότερα. Οι τραυματικές εμπειρίες είναι πανίσχυρες και μπορούν να παρεμβαίνουν στην καθημερινή μας ζωή.
Ένα γεγονός μπορεί να έχει μικρή επίδραση σε ένα άτομο αλλά μια τραυματική εμπειρία είναι πολύ πιο σοβαρή. Κλονίζει την ψυχική και στην σωματική υγεία ενός ατόμου, το οποίο χρειάζεται υποστήριξη και βοήθεια για να αναρρώσει.
Καταστάσεις και γεγονότα που οδηγούν σε ψυχολογικό τραύμα περιλαμβάνουν:
Πολλοί άνθρωποι έχουν έντονες συναισθηματικές ή σωματικές αντιδράσεις σε ένα τραυματικό γεγονός. Για τους περισσότερους, αυτές οι αντιδράσεις υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες. Για κάποιους άλλους τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο και είναι πιο σοβαρά. Αυτό μπορεί να συμβαίνει εξαιτίας παραγόντων όπως η φύση του τραυματικού γεγονότος, η διαθέσιμη υποστήριξη, το στρες, η προσωπικότητα και οι στρατηγικές διαχείρισης.
Τα συμπτώματα ενός τραύματος μπορεί να είναι ήπια ως σοβαρά. Πολλοί παράγοντες καθορίζουν το πως ένα τραυματικό γεγονός επηρεάζει ένα άτομο, και περιλαμβάνουν:
Συναισθηματικά και ψυχολογικά συμπτώματα
Ένα άτομο που έχει βιώσει ένα τραύμα μπορεί να νιώθει:
Μπορεί να παρατηρούνται συναισθηματικά ξεσπάσματα, δυσκολία στην διαχείριση των συναισθημάτων ή απομάκρυνση από τους ανθρώπους γύρω τους. Οι αναδρομές, όπου ένα άτομο ζει ξανά το τραυματικό γεγονός στο μυαλό και οι εφιάλτες είναι πολύ συχνά.
Σωματικά συμπτώματα
Μαζί με τις συναισθηματικές αντιδράσεις, το τραύμα μπορεί να προκαλέσει και σωματικά συμπτώματα όπως:
Πολλές φορές ένα άτομο μπορεί να βρίσκεται σε υπερδιέγερση ή να είναι συνεχώς σε εγρήγορση. Αυτό μπορεί να δημιουργεί προβλήματα στον ύπνο. Επίσης πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν θέματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και το άγχος.
Από τη στιγμή που τα συμπτώματα δεν είναι τόσο σοβαρά ή δεν διαρκούν για πολύ, θεωρούνται φυσιολογική αντίδραση στο τραύμα. Αν και αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ενοχλητικά, υποχωρούν γρήγορα στους περισσότερους ανθρώπους. Είναι κομμάτι της φυσιολογικής διαδικασίας της επούλωσης και της προσαρμογής, ώστε να μπορέσετε να κατανοήσετε τι συνέβη και να προχωρήσετε.
Με την κατάλληλη υποστήριξη από την οικογένεια, τους φίλους και τους συνεργάτες τα συμπτώματα του στρες συνήθως υποχωρούν. Λίγοι άνθρωποι εμφανίζουν πιο σοβαρά προβλήματα όπως η κατάθλιψη, το μετατραυματικό στρες, οι αγχώδεις διαταραχές.
Οι μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε τραύματα επειδή ο εγκέφαλός τους ακόμη αναπτύσσεται. Τα παιδιά βιώνουν έντονο στρες στη διάρκεια τραυματικών γεγονότων, και το σώμα τους απελευθερώνει ορμόνες που σχετίζονται με το στρες και το φόβο.
Αυτή η μορφή αναπτυξιακού τραύματος μπορεί να παρέμβει στη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου. Το αποτέλεσμα είναι το τραύμα να επιδρά μακροπρόθεσμα στην ψυχική, στη σωματική και συμπεριφορική υγεία του παιδιού.
Η αίσθηση του φόβου και της αβοηθητότητας μπορεί να επιμένουν στην ενήλικη ζωή. Έτσι το άτομο έχει μεγαλύτερο κίνδυνο να επηρεαστεί μελλοντικά από το τραύμα.
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες εμφανίζεται όταν τα συμπτώματα του τραύματος επιμένουν ή επιδεινώνονται μέσα σε εβδομάδες και μήνες μετά το τραυματικό γεγονός. Το μετατραυματικό στρες προκαλεί δυσφορία και παρεμβαίνει στην καθημερινότητα ενός ατόμου και στις σχέσεις του.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ανησυχία, αναδρομές και επίμονες αναμνήσεις του γεγονότος. Επίσης πολλοί άνθρωποι με διαταραχή μετατραυματικού στρες αποφεύγουν συγκεκριμένες συμπεριφορές. Αποφεύγουν πρόσωπα, πράγματα, τοποθεσίες που τους θυμίζουν το τραυματικό γεγονός.
Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση μετατραυματικού στρες περιλαμβάνουν:
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι που μπορείτε να φροντίσετε τον εαυτό σας μετά από ένα τραυματικό γεγονός:
Οι περισσότεροι άνθρωποι που βιώνουν κάποια τραυματική εμπειρία δεν χρειάζονται θεραπεία. Για κάποιους ανθρώπους όμως η επούλωση είναι δύσκολη, εμφανίζουν ψυχικά ή ψυχοσωματικά συμπτώματα και χρειάζονται βοήθεια.
Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
Σε κάποιες περιπτώσεις η φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά φάρμακα κρίνεται αναγκαία ώστε να μπορέσει ο θεραπευόμενος να επεξεργαστεί τις πληγές του.