Το πιο σημαντικό βήμα για να αντιμετωπίσει κάποιος το άγχος είναι να μάθει να ελέγχει την αποφευκτικότητα, δηλαδή την τάση του να αποφεύγει όλες τις καταστάσεις που φοβάται.
Όταν αρχικά προσπαθείτε να αντιμετωπίσετε το φόβο σας ή το άγχος η απόκριση είναι η πρόκληση πιο έντονου άγχους. Η φύση φροντίζει για την επιβίωσή μας και έτσι ενεργοποιεί το νευρικό μας σύστημα και απελευθερώνεται αδρεναλίνη ώστε να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο. Αν όμως μια κατάσταση δεν είναι πραγματικά επικίνδυνη και έχετε την ίδια απόκριση, υπάρχει ακόμη μια ισχυρή τάση να θέλετε να αποδράσετε. Ωστόσο, αν μείνετε στην κατάσταση περισσότερο ή αν η ίδια κατάσταση επαναλαμβάνεται συχνά(έκθεση), το άγχος θα αρχίσει να μειώνεται. Ξεπερνάτε εύκολα το αρχικό άγχος και μαθαίνετε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος. Τελικά, ο φόβος σας υποχωρεί. Ο όρος της επεξεργασίας του φόβου απευαισθητοποίησης ονομάζεται εξοικείωση. Προφανώς, αν δεν εκθέσετε τον εαυτό σας σε αγχώδεις καταστάσεις δεν υπάρχει ελπίδα εξοικείωσης. Έτσι ένα από τα στοιχεία-κλειδιά για να ξεπεράσετε τους φόβους σας είναι να μάθετε να μην τους αποφεύγετε.
Η αποφυγή είναι η τάση να απομακρυνόμαστε από όσα μας κάνουν να νιώθουμε άβολα ή σε όσα έχουμε αποστροφή. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να φοβούνται για παράδειγμα τα σκυλιά, αλλά είναι δύσκολο να τα αποφεύγουν συνεχώς. Μερικές φορές, τα πράγματα που αποφεύγουμε είναι προφανή, όπως όταν δεν θέλουμε να κάνουμε μια εργασία που φαίνεται δύσκολη ή όταν αρνούμαστε να κοιτάξουμε από το παράθυρο όταν βρισκόμαστε στο 15ο όροφο ενός ξενοδοχείου. Κάποιες άλλες φορές , η αποφυγή είναι πιο λεπτή, αποφεύγουμε την επαφή με τα μάτια ή αρνούμαστε ευγενικά την πρόσκληση για μια συγκέντρωση στην οποία δεν θα γνωρίζουμε κανέναν.
Μπορεί να αναρωτιέστε, γιατί να είναι κακό να αποφεύγετε όλα όσα σας κάνουν να νιώθετε άσχημα; Όλοι οι άνθρωποι βρίσκουν πολλούς τρόπους για να αποφύγουν όσα δεν θέλουν να κάνουν. Αποφεύγουμε όλα όσα μας κάνουν να νιώθουμε άβολα γιατί έτσι νιώθουμε αμέσως καλύτερα.
Η αντιμετώπιση των φόβων μπορεί να είναι μια δύσκολη διαδικασία αλλά με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας μπορείτε να κερδίσετε πίσω της ζωή σας.
Όσο περισσότερο προσπαθείτε να αποφύγετε κάτι, τόσο περισσότερο αγχώνεστε ή φοβάστε αυτό που αποφεύγετε. Η αποφυγή διδάσκει στον εγκέφαλό μας ότι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα είναι η αποφυγή. Όσο περισσότερο αποφεύγουμε κάτι, τόσο περισσότερο πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να διαχειριστούμε το πρόβλημα χωρίς αποφυγή, η οποία οδηγεί σε περισσότερη αποφυγή και περισσότερο άγχος.
Όταν έχετε να αντιμετωπίσετε δύσκολες καταστάσεις, τις αποφεύγετε και έτσι νιώθετε αμέσως ανακούφιση, η οποία ενθαρρύνει την αποφυγή. Αλλά, κάθε φορά που αποφεύγετε κάτι δύσκολο, δημιουργείτε μια λανθασμένη πεποίθηση ότι δεν μπορείτε να το αντιμετωπίσετε και ότι θα νιώσετε περισσότερο άγχος αν δεν το αποφύγετε. Και αυτό συντηρεί τον κύκλο της αποφυγής.
Ο κύκλος της αποφυγής περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
Προσπαθήστε να σκεφτείτε όλα όσα αποφύγατε τις τελευταίες ώρες, ημέρες εβδομάδες ή μήνες. Γιατί δεν πήγατε στο πάρτι που σας κάλεσαν; Γιατί δεν κάνετε ένα βήμα να αντιμετωπίσετε τους φόβους σας; Οι πιθανότητες λένε ότι θα βρείτε κάποιον έξυπνο τρόπο να αποφύγετε όσα σας κάνουν να νιώθετε άβολα, αλλά στην πραγματικότητα δεν αντιμετωπίζετε το πρόβλημα που αποφεύγετε. Εάν βγείτε από τη ζώνη άνεσής σας, θα ξανακερδίσετε τη ζωή σας!
Η αποφυγή βρίσκεται στην καρδιά του άγχους. Όταν αποφεύγετε κάτι δεν μπορείτε να εξοικειωθείτε με αυτό. Αν δεν εξοικειωθείτε, ο εγκέφαλός σας θα συνεχίσει να αναγνωρίζει λανθασμένα τις μη απειλητικές καταστάσεις ως επικίνδυνες. Η αποφυγή έχει τις εξής επιδράσεις:
Ένας ειδικός ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις φοβίες και την αποφευκτικότητα. Άλλα είδη θεραπείας, όπως η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ, ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ και το EMDR (για ψυχολογικά τραύματα που μπορεί να αποτελούν τη ρίζα των φοβιών και της αποφυγής) μπορούν να συνεισφέρουν σημαντική βοήθεια. Οι θεραπευτικές μέθοδοι αυτοί επιτρέπουν να επεξεργαστεί κανείς σε βάθος τις φοβίες και τα βαθύτερα αίτιά τους, ριζικά και μόνιμα.