Άγχος
Οι διαταραχές άγχους επηρεάζουν πάνω από 40 εκατομμύρια ανθρώπους, πράγμα που καθιστά το άγχος μια συχνή διαταραχή ψυχικής υγείας. Οι άνθρωποι με διαταραχές άγχους δεν μπορούν απλά να σταματήσουν να ανησυχούν. Αυτό δεν λειτουργεί και κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν πιο απομονωμένοι. Αν και το άγχος δεν αποτελεί πρόβλημα σωματικής υγείας, αξίζει θεραπεία όπως κάθε άλλο νόσημα.
Διαταραχές άγχους
Οι άνθρωποι που έχουν κάποια διαταραχή άγχους βιώνουν έντονη ανησυχία για μια συγκεκριμένη κατάσταση και συχνά το άγχος τους διαρκεί περισσότερο από το αναμενόμενο.
Στα άτομα με διαταραχή άγχους, η ενεργοποίηση του μηχανισμού πάλης ή φυγής οφείλεται στις αλλαγές του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Όταν είναι παρατεταμένη η ενεργοποίηση, αυτές οι αλλαγές στο ΑΝΣ μπορεί να είναι καταστροφικές για την συναισθηματική και την ψυχική υγεία. Σε όλες τις διαταραχές άγχους επηρεάζεται σημαντικά η λειτουργικότητα του ατόμου.
Άγχος αποχωρισμού
Το άγχος αποχωρισμού παρατηρείται όταν κάποιος νιώθει φόβο ή άγχος όταν αποχωρίζεται ένα άτομο. Συνήθως εμφανίζεται στα παιδιά και είναι λιγότερο συχνό στους ενήλικες.
Ειδικές φοβίες
Οι φοβίες είναι ο υπερβολικός φόβος ή η ανησυχία για μια συγκεκριμένη κατάσταση ή αντικείμενα που θεωρείται δυσανάλογος με την πραγματική απειλή. Το αντικείμενο ή η κατάσταση που προκαλεί το φόβο οδηγεί σε μια άμεση απόκριση.
Το αποτέλεσμα του φόβου ή του άγχους οδηγεί σε πολλές δυσλειτουργικές συμπεριφορές που έχουν ως σκοπό την αποφυγή της κατάστασης ή του αντικειμένου.
Φυσικά, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές φοβίες, η πλειοψηφία των οποίων αντιπροσωπεύουν πιθανές απειλητικές καταστάσεις ή αντικείμενα, όπως τα φίδια, οι αράχνες, τα αεροπλάνα. Είναι πολύ σπάνιο να παρατηρούνται φοβικές αντιδράσεις σε συνηθισμένα αντικείμενα.
Διαταραχή κοινωνικού άγχους
Η διαταραχή κοινωνικού άγχους χαρακτηρίζεται από την υπερβολική ανησυχία ή το φόβο για κοινωνικές εκδηλώσεις στις οποίες το άτομο μπορεί να δεχτεί την κριτική των άλλων. Αυτές οι καταστάσεις περιλαμβάνουν την πρώτη γνωριμία με άλλους ανθρώπους, το να σας κοιτούν όταν τρώτε και φυσικά όταν μιλάτε δημόσια. Τα άτομα με διαταραχή κοινωνικού άγχους νιώθουν ότι θα εξευτελιστούν για αυτό αποφεύγουν τις κοινωνικές εκδηλώσεις.
Η εμπειρία του άγχους σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δυσανάλογη με την κατάσταση. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι άνθρωποι αγχώνονται όταν πρέπει να μιλήσουν μπροστά σε άλλους, ωστόσο σε ανθρώπους με διαταραχή κοινωνικού άγχους εμφανίζονται δυσλειτουργικές συμπεριφορές που σχετίζονται με την αποφυγή μιας κατάστασης.
Διαταραχή πανικού
Η διαταραχή πανικού έχει δύο κύρια χαρακτηριστικά:
- Την εμπειρία επαναλαμβανόμενων κρίσεων πανικού
- Έντονη ανησυχία για τουλάχιστον ένα μήνα ή για περισσότερο για την εμφάνιση της επόμενης κρίσης ή τη δέσμευση σε δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές για την αποφυγή μελλοντικών κρίσεων
Οι κρίσεις πανικού είναι μια έντονη και ξαφνική κατάσταση φόβου που έχει έντονα σωματικά συμπτώματα (ταχυπαλμία, εφίδρωση, τρέμουλο, δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία, ζαλάδα, πόνο στο στήθος) και συναισθηματικά συμπτώματα (νιώθετε ότι χάνετε τον έλεγχο, ότι είστε αποκομμένοι από την πραγματικότητα, φοβάστε ότι θα πεθάνετε). Το ποσοστό των ανθρώπων που βιώνουν κρίσεις πανικού ή κρίσεις άγχους συνεχώς αυξάνεται. Οι άνθρωποι με επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού μπορεί να εμφανίσουν διαταραχή πανικού.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι υπάρχουν πολλά διαφορετικά σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα τα οποία συνδέονται με τις κρίσεις πανικού. Τα άτομα που βιώνουν επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού πρέπει να αξιολογούν τα σωματικά τους συμπτώματα καθώς μπορεί να υποδηλώνουν κάποιο πρόβλημα του ενδοκρινικού συστήματος (όπως οι διαταραχές του θυρεοειδή), τα προβλήματα του καρδιαγγειακού. Αν ένα άτομο βιώνει κρίσεις πανικού που συνδέονται με συγκεκριμένα νοσήματα τότε χρειάζεται και η θεραπεία της υποκείμενης νόσου.
Αγοραφοβία
Η αγοραφοβία είναι μια κατάσταση που συνδέεται με την εμφάνιση της διαταραχής πανικού. Η αγοραφοβία είναι ο φόβος ή η υπερβολική ανησυχία να βρίσκεται κάποιος σε μέρη ή καταστάσεις από τις οποίες δεν μπορεί να δραπετεύσει. Αυτές οι καταστάσεις περιλαμβάνουν:
- Θέλετε να βρίσκεστε σε ανοιχτούς χώρους
- Να είστε με κόσμο
- Να μην είστε μόνοι σας στο σπίτι
- Να μην είστε σε μέσα μαζικής μεταφοράς
- Να μην είστε κλεισμένοι σε μαγαζιά, θέατρα
Διαταραχή γενικευμένου άγχους
Η διαταραχή γενικευμένου άγχους θεωρείται μια χρόνια κατάσταση(πρέπει να συμβαίνει τις περισσότερες μέρες για τουλάχιστον έξι μήνες) και περιλαμβάνει υπερβολικό φόβο ή άγχος για πολλά διαφορετικά γεγονότα. Οι άνθρωποι με διαταραχή γενικευμένου άγχους ανησυχούν για τα πάντα.
Υπάρχουν συμπτώματα που είναι ανάγκη να εμφανίζονται τουλάχιστον για έξι μήνες:
- Συνεχής ανησυχία
- Δυσκολία στη συγκέντρωση και στην προσοχή
- Συνεχής αίσθηση κόπωσης
- Μυϊκή ένταση
- Ευερεθιστότητα
- Διαταραχές στον ύπνο
Αντιμετώπιση άγχους
Φαρμακευτική αγωγή
Η φαρμακευτική αγωγή συχνά συνδυάζεται με την ψυχοθεραπεία για την θεραπεία του άγχους. Τα συγκεκριμένα φάρμακα μπορεί να περιλαμβάνουν αντικαταθλιπτικά, βενζοδιαζεπίνες και β-αναστολείς.
Αντικαταθλιπτικά
Τα αντικαταθλιπτικά, ειδικά οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) και οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της νορεπινεφρίνης (SNRIs) χρησιμοποιούνται για την θεραπεία των συμπτωμάτων του άγχους. Η εσιταλοπράμη, η παροξετίνη και η βενλαφαξίνη είναι κάποια παραδείγματα φαρμάκων για το άγχος.
Βουσπιρόνη
Η βουσπιρόνη είναι πολύ αποτελεσματική για την θεραπεία του άγχους, ειδικά για την διαταραχή γενικευμένου άγχους. Βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του άγχους, δεν προκαλεί εθισμό, σε αντίθεση με τις βενζοδιαζεπίνες και έχει ελάχιστες παρενέργειες. Η βουσπιρόνη μπορεί να αλληλεπιδρά με τους αναστολείς της μονοαμινικής οξειδάσης (MAOIs) και το γκρέιπφρουτ.
Βενζοδιαζεπίνες
Οι βενζοδιαζεπίνες είναι μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιείται για την θεραπεία του άγχους και της επιληψίας. Βοηθούν με τα προβλήματα στον ύπνο και ανακουφίζουν από τα οξεία συμπτώματα του άγχους. Επειδή μπορούν να γίνουν συνήθεια, συνήθως χορηγούνται για βραχεία χρήση. Μπορεί να προκαλέσουν εξάρτηση.
Β-αναστολείς
Οι β-αναστολείς μπλοκάρουν τον νευροδιαβιβαστή επινεφρίνη (αδρεναλίνη) και μειώνουν το ρυθμό της καρδιάς. Μερικές φορές χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της ταχυκαρδίας που συνδέεται με τις κρίσεις πανικού, αλλά δεν είναι αποτελεσματικοί για την διαταραχή γενικευμένου άγχους και τις φοβίες.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής
Οι ασθενείς με διαταραχές άγχους μπορούν να κάνουν κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους ώστε να βοηθήσουν στην ανάρρωση τους. Η ισορροπημένη διατροφή, ο ποιοτικός ύπνος είναι δύο σημαντικά στοιχεία για την επούλωση. Επίσης υπάρχουν συμπληρωματικές θεραπείες που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής σας.
Ο διαλογισμός και οι τεχνικές ενσυνειδητότητας είναι χρήσιμες για την μείωση των ψυχολογικών συμπτωμάτων του στρες σε ανθρώπους με άγχος.
Η γιόγκα συνδυάζει την ενσυνειδητότητα με ασκήσεις αναπνοών και τη στάση του σώματος. Βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων του άγχους καθώς ηρεμεί το μυαλό και μειώνει την απόκριση στο στρες.
Οι τεχνικές χαλάρωσης περιλαμβάνουν βαθιές αναπνοές, οι οποίες μπορούν να μειώσουν τα έντονα συναισθήματα άγχους και να τα κάνουν διαχειρίσιμα. Οι βαθιές αναπνοές από το διάφραγμα βοηθούν το σώμα να είναι σε κατάσταση χαλάρωσης.
Ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για το άγχος. Σκοπός της ψυχοθεραπείας είναι ο θεραπευόμενος να κάνει ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει το άγχος, ελέγχει τα συναισθήματά του, βλέπει την πραγματικότητα και τις σχέσεις του.
Η ψυχοθεραπεία βοηθά τον θεραπευόμενο να αναγνωρίσει τις αιτίες του άγχους του και να επεξεργαστεί τις τραυματικές εμπειρίες που είναι και η ρίζα των συμπτωμάτων.
Η θεραπεία έκθεσης είναι μια ειδική μορφή ψυχοθεραπείας για την αντιμετώπιση των φοβιών και του μετατραυματικού στρες. Ο θεραπευόμενος μαθαίνει στρατηγικές που θα τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τις φοβίες του.
Το EMDR χρησιμοποιείται για την ανακούφιση του άγχους που σχετίζεται με τις αναμνήσεις ενός τραυματικού γεγονότος. Χρησιμοποιείται κυρίως για την θεραπεία του μετατραυματικού στρες. Βοηθά να επεξεργαστείτε το τραύμα σας ώστε να επουλωθείτε και να μπορέσετε να προχωρήσετε.