Μεταβολομική και κατάθλιψη

Μεταβολομική και κατάθλιψη

Γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων (όχι ψυχίατροι) που ασχολούνται με την μεταβολομική (metabolomics), την παρουσιάζουν ως μια σύγχρονη θεραπεία για την κατάθλιψη. Και πιο ακραία, ως τη μοναδική λύση για την κατάθλιψη.

Συνήθως λοιπόν προτείνουν αποκλειστική θεραπεία με βιταμίνες, συμπληρώματα και πρόγραμμα διατροφής. Και ακόμα χειρότερα, όπως με ενημέρωσαν ασθενείς, οι οδηγίες ορισμένων είναι να "μην ενημερώσουν τον ψυχίατρο" που τους παρακολουθεί, ενώ ο ψυχίατρος διαχειρίζεται τα φάρμακα, την αυτοκτονικότητα για παράδειγμα, και όλα τα θέματα της ζωής που πραγματικά βασανίζουν ένα καταθλιπτικό ασθενή.

Φλεγμονή, μικροβίωμα και κατάθλιψη

Υπάρχουν σήμερα διάφορες θεωρίες και μελέτες που συνδέουν την κατάθλιψη και με άλλους βιολογικούς παράγοντες και διεργασίες, όπως τη φλεγμονή του εγκεφάλου, φλεγμονή του εντέρου και διαταραχές του εντερικού μικροβιώματος (εντερικής χλωρίδας). Η έρευνα της μεταβολομικής έχει εντοπίσει ορισμένους μεταβολίτες που σχετίζονται με την κατάθλιψη, όπως η κυνουρενίνη (που σχετίζεται με την τρυπτοφάνη) και η ακετυλοκαρνιτίνη. Αυτοί οι μεταβολίτες αντανακλούν ορισμένες αλλαγές στον μεταβολισμό της ενέργειας και των λιπιδίων στα νευρικά κύτταρα, υποδεικνύοντας διαταραχές της παραγωγής ενέργειας (μειωμένη οξείδωση λιπαρών οξέων) σε άτομα με κατάθλιψη. Η αλληλεπίδραση μεταξύ του μεταβολισμού και του μικροβιώματος του εντέρου έχει επίσης διερευνηθεί, συνδέοντας διαταραχές στον ενεργειακό μεταβολισμό και στις οδούς των λιπιδίων σε άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.

Βασισμένοι στα παραπάνω, γίνονται θεωρητικές και κλινικές προεκτάσεις που δεν ισχύουν. Αυτές είναι ενδιαφέρουσες θεωρίες που ίσως στο μέλλον προσφέρουν βοήθεια στην πιο ολιστική θεραπεία της κατάθλιψης. Στην παρούσα φάση όμως, πρακτικά έχουν πολύ λίγα να προσφέρουν.

Η σύνδεση ορισμένων βιολογικών και ορμονικών διαταραχών με την κατάθλιψη είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη. Για τις όποιες περιπτώσεις που η κατάθλιψη συνδέεται με βιολογικά αίτια (όπως διαταραχές στις ορμόνες του θυροειδούς), οι ασθενείς θα πρέπει να λαμβάνουν την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Μεταβολομική, αντικαταθλιπτικά και ψυχοθεραπεία

Πρόσφατα ένας ασθενής που παρακολουθώ επισκέφτηκε γιατρό που ασχολείται με την μεταβολομική, και η πρότασή του γιατρού ήταν να λάβει ο ασθενής βιταμίνες και συμπληρώματα για δύο χρόνια (σωστά διαβάζετε) και να σταματήσει τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Από την μία λοιπόν έχουμε τη μεταβολομική που προτείνει μια μακροχρόνια και αβέβαια θεραπεία (χωρίς καμία αναφορά για τις πιθανές υποτροπές της κατάθλιψης ή σε ψυχοθεραπευτικά ζητήματα), βασισμένη σε διάφορες θεωρίες για τη φλεγμονή, και από την άλλη τα αντικαταθλιπτικά που επηρεάζουν τη σεροτονίνη, και τα οποία σε διάστημα ενός, δύο μηνών στη συντριπτική πλειοψηφία βγάζουν τους ασθενείς από την κατάθλιψη (επιτρέποντας να γίνουν παράλληλα ουσιαστικές θεραπευτικές παρεμβάσεις, όπως η ψυχοθεραπεία).

Ο άνθρωπος δεν αρρωσταίνει κυρίως από αυτά που τρώει, αλλά από αυτά που τον τρώνε.

Η κατάθλιψη δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με βιταμίνες, συμπληρώματα, προβιοτικά και πρόγραμμα διατροφής (με άλλα λόγια, με τη "μεταβολομική"), ούτε συνδέεται με το γαστρεντερικό σύστημα στο βαθμό που πρεσβεύει η μεταβολομική, ούτε οι άνθρωποι "γεννιούνται με την κατάθλιψη στο DNA τους", όπως πρεσβεύουν επίσης γιατροί που προωθούν τη μεταβολομική. Επιπλέον δε, το κόστος για όλα αυτά τα συμπληρώματα που προτείνουν, είναι πολύ μηνιαίως, της τάξης των 400-500 ευρώ μηνιαίως.

Μεταβολομική ανάλυση και κατάθλιψη

Η μεταβολομική ανάλυση εξετάζει οργανικά οξέα, λιπαρά οξέα και μεταβολίτες ορού. Σε σχέση με την κατάθλιψη, εξετάζονται οι μεταβολίτες ορισμένων νευροδιαβιβαστών:

ΜΕΤΑΒΟΛΙΤΗΣ	ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΗΣ	ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ
Hydroxyindoleacetic acid	Σεροτονίνη	Κόπωση, διαταραχές εντέρου, εναλλαγές της διάθεσης
Vanillylmandelic acid	Επινεφρίνη	Διαταραχές ύπνου, υπερένταση, στρες, διαταραχές εντέρου, κόπωση
Homovanillic acid	Ντοπαμίνη	Εκνευρισμό, ΔΕΠΥ
2-hydroxyisobuturic acid	GABA	Παχυσαρκία

Οι παραπάνω μεταβολίτες μπορεί να συνδέονται με ορισμένους νευροδιαβιβαστές, ωστόσο κλινικά αυτή η σύνδεση δεν έχει ιδιαίτερα αποτελέσματα, ούτε συγκρίνεται με τη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Γενικά οι υπέρμαχοι της μεταβολομικής είναι γιατροί που βλέπουν τα πάντα μέσα από βιοχημικά μονοπάτια, σκέφτονται απόλυτα βιολογικά και δεν μπορούν να κατανοήσουν (ή να συζητήσουν) τη σημασία των ψυχολογικών παραγόντων και των γεγονότων ζωής που μπορούν να ωθήσουν τους ανθρώπους στην κατάθλιψη. Η θέση μας λοιπόν είναι πολύ διαφορετική, πως η κατάθλιψη πρέπει να αντιμετωπίζεται από ειδικούς γιατρούς (ψυχιάτρους) κυρίως με ψυχοθεραπεία ή/και αντικαταθλιπτικά, και συμπληρωματικά ή εναλλακτικά, με ομοιοπαθητική - βελονισμό για τις πιο ήπιες περιπτώσεις.

Μεταβολομική και ψυχική υγεία

Τα όσα γράψαμε παραπάνω, εκτός από την κατάθλιψη ισχύουν και για την αντιμετώπιση άλλων ψυχικών παθήσεων, όπως για:

• το άγχος, τις αγχώδεις διαταραχές και
• τις κρίσεις πανικού πιο συγκεκριμένα

Δηλαδή, δεν μπορεί το άγχος και οι κρίσεις πανικού να αντιμετωπιστούν με βιταμίνες και συμπληρώματα, όπως προτείνει η μεταβολομική. Σε κάποιες περιπτώσεις οι μεγάλες δώσεις βιταμινών μπορεί να βοηθήσουν στην ενέργεια και στην κόπωση που νιώθει ο άνθρωπος, αλλά πολύ συχνά αυξάνονται η ανησυχία και οι συνεχείς σκέψεις.

Ποιες βιταμίνες μπορούν να βοηθήσουν στην κατάθλιψη;

Ορισμένες βιταμίνες μπορούν να προσφέρουν κάποια βιολογική βοήθεια στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης, όμως δεν είναι η λύση για την κατάθλιψη. Τέτοιες βιταμίνες είναι:

• Βιταμίνη B12 (Neurobion)
• Βιταμίνη D (Lecalcif)
• φυλλικό οξύ (Filicine)

Επίσης, ορισμένα συμπληρώματα, όπως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, μπορούν να βοηθήσουν συμπληρωματικά στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών.