Πεθαίνεις από ρευματοειδή αρθρίτιδα;

Πεθαίνεις από ρευματοειδή αρθρίτιδα;

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) δεν προκαλεί άμεσα θάνατο, αλλά μπορεί να μειώσει τη διάρκεια ζωής αυξάνοντας τον κίνδυνο απειλητικών για τη ζωή επιπλοκών - ιδιαίτερα καρδιαγγειακών παθήσεων, σοβαρών λοιμώξεων και αναπνευστικών επιπλοκών - εάν δεν διαγνωστεί έγκαιρα και δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.

Τα τελευταία δεδομένα και οι μετα-αναλύσεις δείχνουν μια μέτρια αύξηση στη μακροπρόθεσμη θνησιμότητα μεταξύ των ατόμων με ρευματοειδή αρθρίτιδα, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη συστηματική φλεγμονή και τη συννοσηρότητα.

Πως επηρεάζει την επιβίωση η ρευματοειδής αρθρίτιδα;

Η ΡΑ είναι μια συστηματική αυτοάνοση νόσος που χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή που επηρεάζει τις αρθρώσεις, αλλά και ταυτόχρονα την καρδιά, τους πνεύμονες και το αγγειακό σύστημα.

Οι προφλεγμονώδεις κυτοκίνες (TNF, η IL-6, η IL-1, ο GM-CSF) προκαλούν την χρόνια φλεγμονή σε ολόκληρο το σώμα που χαρακτηρίζει τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, και η οποία με την πάροδο των ετών οδηγεί σε βλάβες πέρα από τις αρθρώσεις. Πιο συγκεκριμένα, η χρόνια φλεγμονή επιταχύνει την αθηροσκλήρωση, συμβάλλει σε αρρυθμίες και καρδιακή ανεπάρκεια και μπορεί να προκαλέσει διάμεση πνευμονοπάθεια (ILD), ενώ τόσο η ΡΑ όσο και οι ανοσοκατασταλτικές θεραπείες της αυξάνουν την ευαισθησία σε σοβαρές λοιμώξεις.

Αυτοί οι μηχανισμοί εξηγούν την παρατηρούμενη αυξημένη θνησιμότητα σε ομάδες ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η ίδια η ΡΑ δεν σκοτώνει λοιπόν, αλλά οι επιπλοκές της μπορεί να είναι θανατηφόρες αν δεν υπάρξει μια έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Γι' αυτό και η μακροχρόνια, ανεξέλεγκτη νόσος συσχετίζεται με χειρότερη επιβίωση.

Σημαντικές επιπλοκές που απειλούν τη ζωή

Τα καρδιαγγειακά προβλήματα είναι η κύρια αιτία της αυξημένης θνησιμότητας στη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Οι μετα-αναλύσεις δείχνουν περίπου 50% υψηλότερη καρδιαγγειακή θνησιμότητα σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, με αυξημένους κινδύνους ισχαιμικής καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού επεισοδίου που δεν εξηγούνται πλήρως από τους παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου.

Η διάμεση πνευμονοπάθεια (ILD, Interstitial Lung Disease) που σχετίζεται με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα συνεπάγεται σημαντικά υψηλότερη θνησιμότητα από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα χωρίς ILD, με ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο μεταξύ των ανδρών, των ατόμων κάτω των 75 ετών και των ατόμων των οποίων η ILD προηγείται της έναρξης της ΡΑ.

Οι λοιμώξεις και ο καρκίνος του πνεύμονα είναι συχνές αιτίες θανάτου στις ομάδες ΡΑ-ILD. Οι σοβαρές λοιμώξεις συμβάλλουν επίσης στη θνησιμότητα εκτός της ILD, αντανακλώντας τόσο τις επιπλοκές της νόσου αλλά και την έκθεση στην ανοσοκατασταλτική θεραπεία.

Μειώνει η ρευματοειδής αρθρίτιδα το προσδόκιμο ζωής;

Τα δεδομένα δείχνουν μια μέτρια μείωση στην επιβίωση που συχνά γίνεται πιο εμφανής μετά από 10 χρόνια παρουσίας της νόσου, αντανακλώντας το σωρευτικό φλεγμονώδες φορτίο και τη συννοσηρότητα.

Ωστόσο, οι σύγχρονες θεραπείες και η προληπτική διαχείριση του καρδιαγγειακού κινδύνου μειώνουν αυτή τη διαφορά και πολλά άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορούν να επιτύχουν σχεδόν φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής με την έγκαιρη, αποτελεσματική θεραπεία και αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Ποιος διατρέχει υψηλότερο κίνδυνο;

Η πρόγνωση για την πορεία είναι χειρότερη όταν βιολογικοί και κλινικοί παράγοντες ενισχύουν την ανοσοποιητική ενεργοποίηση ή περιορίζουν την ανταπόκριση στη θεραπεία, καθώς από τον τρόπο ζωής και τα πρότυπα συννοσηρότητας που επιταχύνουν τη βλάβη. Οι ακόλουθες κατηγορίες επισημαίνουν παράγοντες που συνδέονται με πιο σοβαρή μορφή της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και μειωμένη επιβίωση:

• Υψηλή δραστηριότητα της νόσου: πολλές επηρεασμένες αρθρώσεις, αυξημένη CRP/ESR, πόνος, κόπωση και λειτουργική δυσλειτουργία, συχνές εξάρσεις
• Οροθετικότητα της νόσου: ρευματοειδής παράγοντας, anti-CCP ή ACPA
• Ρευματοειδής πνευμονική νόσος (ΡΑ-ILD) (ειδικά το συνηθισμένο διάμεσο πρότυπο πνευμονίας ή μειωμένο DLCO)
• Άνδρες, νεότερη ηλικία κατά την έναρξη της ILD ή ILD που προηγείται της διάγνωσης της ΡΑ
• Πολλαπλά νοσήματα (καρδιαγγειακή νόσος, διαβήτης)
• Κάπνισμα και καθιστικός τρόπος ζωής

Μείωση του κινδύνου

Ο έγκαιρος, εντατικός έλεγχος της φλεγμονής είναι θεμελιώδης. Τα αντιρευματικά φάρμακα (DMARDs: κορτιζόνη, Medrol, Prezolon, μεθοτρεξάτη, Plaquenil) και οι βιολογικοί παράγοντες (Humira, Enbrel, Remicade, Mabthera, Orencia) μειώνουν τη δραστηριότητα της νόσου και μπορούν να μειώσουν τα καρδιαγγειακά συμβάντα μετριάζοντας τη συστηματική φλεγμονή.

Η καρδιαγγειακή πρόληψη θα πρέπει να ενσωματωθεί στη φροντίδα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας (ΡΑ): ο τακτικός έλεγχος και η προληπτική διαχείριση της αρτηριακής πίεσης, των λιπιδίων, του διαβήτη, η διακοπή του καπνίσματος, η τακτική άσκηση και η βελτιστοποίηση του βάρους είναι απαραίτητες, δεδομένου του περίπου 50% υψηλότερου κινδύνου καρδιαγγειακής θνησιμότητας.

Η παρακολούθηση των πνευμόνων είναι επίσης σημαντική. Η πρόληψη των λοιμώξεων μέσω εμβολιασμών (γρίπης, πνευμονιοκοκκικού, COVID-19) και η επαγρύπνηση κατά την έκθεση σε γλυκοκορτικοειδή ή στοχευμένη θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας.

Ψυχολογία και ρευματοειδής αρθρίτιδα

Η καλή ψυχολογία επηρεάζει σημαντικά τα αποτελέσματα της ΡΑ, μέσω των επιδράσεών της στη φλεγμονή, την αντίληψη του πόνου, την καταστροφολογία, την συμμόρφωση στη θεραπεία. Η κατάθλιψη και το άγχος είναι πιο συχνά στη ΡΑ από ό,τι στον γενικό πληθυσμό και συνδέονται με χειρότερα κλινικά αποτελέσματα, υψηλότερο πόνο, μειωμένη λειτουργικότητα και χαμηλότερη ποιότητα ζωής.

Θεραπεία ρευματοειδούς αρθρίτιδας

Με την έγκαιρη και κατάλληλη θεραπεία, πολλοί ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα πλησιάζουν πλέον το φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής.

Η ενίσχυση της ψυχολογίας με τη βοήθεια της ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ είναι πολύ σημαντική για την πορεία της νόσου.

Επιπλέον, ο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ έχει αποδεδειγμένα αποτελέσματα στην μείωση του πόνου στις αρθρώσεις. Εναλλακτικές μέθοδοι όπως η ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ μπορεί επίσης να προσφέρει βοήθεια, όταν εφαρμόζεται από ειδικούς ομοιοπαθητικούς γιατρούς.

Βιβλιογραφία:

1. Avina‑Zubieta et al. (2012). Risk of incident cardiovascular events in patients with rheumatoid arthritis: A meta‑analysis of observational studies. Arthritis Care & Research, 64(4), 573–585.

2. England, B. R., et al (2018). Multimorbidity in rheumatoid arthritis: Impact on mortality and quality of life in U.S. veterans. Journal of Clinical Medicine, 7(12), 504.

3. Hyldgaard, C., et a (2017). A population‑based cohort study of rheumatoid arthritis‑associated interstitial lung disease: Comorbidity and mortality. Annals of the Rheumatic Diseases, 76(10), 1700–1706.

4. Smithson, J. (2009). Rheumatoid arthritis, essential CPE. Pharmaceutical Society of Australia.

5. Sparks, J. A., et al (2016). Rheumatoid arthritis and mortality among women during 36 years of prospective follow‑up: Results from the Nurses’ Health Study. Arthritis Care & Research, 68(6), 753–762.

6. Vickers, A. J., et al. (2018). Acupuncture for chronic pain: Update of an individual patient data meta-analysis. The Journal of Pain, 19(5), 455–474.