Η χρήση 5-HTP (5-Υδροξυτρυπτοφάνης) για τη θεραπεία της κατάθλιψης

Θεραπεία Κατάθλιψης με 5-HTP

Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι η χρήση της 5-HTP βοηθά στην ανακούφιση από τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Η 5-HTP (5-υδροξυτρυπτοφάνη) είναι ένα αμινοξύ που το σώμα μας παράγει από ένα άλλο αμινοξύ την L-τρυπτοφάνη. Η 5-HTP μπορεί να μετατραπεί σε σεροτονίνη που αποτελεί ρυθμιστικό νευροδιαβιβαστή της διάθεσης, όπως και σε μελατονίνη που ρυθμίζει τον ύπνο. Η 5-HTP μπορεί να συντεθεί εργαστηριακά μέσω εκχύλισης από τους σπόρους του φυτού Griffonia simplicifolia.

Τι είναι η κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη (αλλιώς “κλινική κατάθλιψη” ή “μείζονα καταθλιπτική διαταραχή”) είναι μια διαταραχή της διάθεσης που δημιουργεί συναισθήματα θλίψης και απελπισίας που μπορεί να διαρκέσουν για πολύ καιρό. Τελικά, επηρεάζει την λειτουργικότητα του ανθρώπου και την καθημερινότητά του, επηρεάζει τον τρόπο σκέψης, τον τρόπο που διαχειρίζεστε το στρες, το πως συμπεριφέρεστε και το πώς αισθάνεστε. Οι καθημερινές και συνηθισμένες δραστηριότητες όπως το να σηκωθείτε από το κρεβάτι, να βουρτσίσετε τα δόντια σας και να κάνετε ντους ίσως να μοιάζουν αδιάφορες και να αποτελούν τεράστιο βάρος. Επίσης μπορεί να συνοδεύεται από αίσθημα κόπωσης, και διαταραχές ύπνου, τα οποία καθιστούν ακόμα δυσκολότερη την φροντίδα του εαυτού και των καθημερινών υποχρεώσεων.

Η κατάθλιψη είναι πολύ πιο σοβαρή από τη φυσιολογική θλίψη (“μαυρίλα”) που όλοι βιώνουμε κάποιες στιγμές.

Είναι σημαντικό να μπορεί να ξεχωρίσει κανείς πότε είναι η στιγμή να ζητήσει βοήθεια, και αυτό καθορίζεται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και το πώς αυτά επηρεάζουν τη ζωή σας. Ίσως να σταματήσετε να συμμετέχετε σε δραστηριότητες που πριν απολαμβάνατε. Ή ίσως να ξεσπάτε σε κλάματα πολύ συχνά. Ίσως να μην αναγνωρίζετε πλέον τον εαυτό σας.

Ίσως να έχετε περάσει κατάθλιψη μόνο μία φορά, αλλά πολλοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν την κατάθλιψη παθαίνουν πολλαπλά επεισόδια κατά τη διάρκεια της ζωής τους (υποτροπιάζουσα κατάθλιψη). Να θυμάστε ότι η κατάθλιψη δεν είναι μια προσωπική επιλογή. Είναι μια πραγματική ιατρική κατάσταση που χρειάζεται θεραπεία, και με την κατάλληλη θεραπεία συνήθως αντιμετωπίζεται εντός λίγων μηνών. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουν αντιμετωπίσει την κατάθλιψη αισθάνονται καλύτερα μετά την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής, της ψυχοθεραπείας ή τον συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας.

Συμπτώματα της κατάθλιψης

Η διάγνωση της κατάθλιψης βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια. Για να μιλήσουμε λοιπόν για “κατάθλιψη” τα παρακάτω συμπτώματα θα πρέπει να είναι παρόντα για τη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα, για δύο ή περισσότερες εβδομάδες και περιλαμβάνουν:

• Αίσθηση θλίψης, απελπισίας και κενού
• Κλάμα περισσότερο από το συνηθισμένο
• Θυμός ή ευερεθιστότητα (ιδίως στους άντρες)
• Αϋπνία ή υπερυπνία, ή άλλες διαταραχές του ύπνου (καθυστερημένη επέλευση, διακεκομμένος ύπνος, πρώιμη αφύπνιση, αναστροφή ωραρίου ύπνου),
• Ανηδονία, έλλειψη χαράς και ενδιαφέροντος για καθημερινές δραστηριότητες ή χόμπι
• Κόπωση
• Αλλαγές στην όρεξη, όπως περισσότερο ή λιγότερο φαγητό από το συνηθισμένο
• Αλλαγές στο βάρος του σώματος ως αποτέλεσμα των αλλαγών στη διατροφή
• Άγχος
• Αίσθηση ότι δεν αξίζετε, αυτομομφή, ενοχές και/ ή απομόνωση
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Προβλήματα μνήμης
• Νευρικότητα και ανησυχία
• Σκέψεις για το θάνατο και/ή την αυτοκτονία
• Σωματικά συμπτώματα όπως ανεξήγητοι πονοκέφαλοι, πόνοι στον αυχένα ή στο στομάχι

Πώς δρα η 5-HTP;

Το απαραίτητο αμινοξύ L-τρυπτοφάνη περιέχεται σε πολλά φαγητά που καταναλώνουμε (όπως στο κόκκινο κρέας και στη γαλοπούλα) αλλά η ικανότητα να μετατραπεί σε 5-HTP και μετά σε σεροτονίνη είναι περιορισμένη λόγω της βιοδιαθεσιμότητας του ενζύμου υδροξυλάση της τρυπτοφάνης. Το ποσοστό της υδροξυλάσης της τρυπτοφάνης που έχουμε στο σώμα μας μπορεί να μειωθεί από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, όπως το στρες, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β6 και η ανεπάρκεια του μαγνησίου. Τα συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν 5-HTP ξεπερνούν αυτό το πρόβλημα εξαλείφοντας την ανάγκη για μετατροπή της L-τρυπτοφάνης σε 5-HTP, έτσι περισσότερη 5-HTP είναι διαθέσιμη για να μετατραπεί σε σεροτονίνη.

Μελέτες για την αποτελεσματικότητα της 5-HTP

Υπάρχουν μελέτες που έχουν δημοσιευτεί και δείχνουν ότι η 5-HTP μπορεί να είναι αποτελεσματική στη θεραπεία των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλα αντικαταθλιπτικά. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, ειδικά επειδή όσες μελέτες έχουν γίνει αφορούν μικρές ομάδες ανθρώπων.

Μια μελέτη έδειξε ότι η 5-HTP δεν θα έπρεπε να χορηγείται μόνη της επειδή δεν είναι πολύ αποτελεσματική και ίσως θα μπορούσε ακόμα και να ελαττώσει τους νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο (όπως η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη) με αποτέλεσμα η κατάθλιψη να επιδεινωθεί. Αντιθέτως, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η 5-HTP πρέπει να χορηγείται με πρόδρομες ουσίες αμινοξέων που συμβάλλουν στη σύνθεση της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης ώστε να είναι μεγαλύτερη η αποτελεσματικότητα της 5-HTP. Χρειάζεται φυσικά να τηρείται μια ισορροπία στην πρόσληψη των συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν αμινοξέα, αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να χειροτερέψουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης εξαιτίας της μείωσης των νευροδιαβιβαστών.

Σε μια άλλη μελέτη που ασχολήθηκε με τις επιδράσεις της 5-HTP βραδείας αποδέσμευσης, είναι ότι αυτός ο τρόπος χορήγησης θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική συμπληρωματική θεραπεία για τους ασθενείς που έχουν ανθεκτική κατάθλιψη. Μια μελέτη που σύγκρινε τη 5-HTP άμεσης αποδέσμευσης και τη 5-HTP βραδείας αποδέσμευσης σε πειραματόζωα, έδειξε ότι η μορφή βραδείας αποδέσμευσης έχει μεγαλύτερη θεραπευτική αποτελεσματικότητα.Η μελλοντική ανάπτυξη και εμπορικής διάθεση της 5-HTP βραδείας αποδέσμευσης μπορεί να έχει πλεονεκτήματα για τους ασθενείς που έχουν ανεπάρκεια της 5-HTP, αυτοκτονικές τάσεις, σοβαρή κατάθλιψη, και διαταραχές προσωπικότητας και οι οποίοι τείνουν να εμφανίζουν αντοχή στους SSRIs. Η 5-HTP βραδείας αποδέσμευσης είναι πολύ πιθανό να βοηθά ανθρώπους που έχουν διαγνωστεί με κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας και ανταποκρίνονται μερικά στη θεραπεία με SSRIs όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και οι διαταραχές άγχους.

Ασφάλεια και παρενέργειες της 5-HTP

Η δοσολογία των 200-300 mg 5-HTP την ημέρα φαίνεται να είναι αρκετά καλά ανεκτή. Οι πιο συχνές παρενέργειες της 5-HTP περιλαμβάνουν τη ναυτία, την τάση για εμετό και τη διάρροια. Λιγότερο συχνές παρενέργειες είναι ο πονοκέφαλος, η αϋπνία και το αίσθημα των παλμών της καρδιάς. Οι παρενέργειες από το γαστρεντερικό σύστημα είναι δοσοεξαρτώμενες και ελαττώνονται με την πάροδο του χρόνου.

Υπάρχει μια προειδοποίηση σχετικά με την ασφάλεια της 5-HTP όταν λαμβάνεται σε συνδυασμό με αντικαταθλιπτικά, που επίσης αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης, όπως οι SSRIs ή οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (MAOIs), καθώς υπάρχει η πιθανότητα τα επίπεδα της σεροτονίνης να γίνουν επικίνδυνα υψηλά. Αυτή η σπάνια κατάσταση ονομάζεται “σύνδρομο της σεροτονίνης” (σεροτονινεργικό σύνδρομο), οδηγεί σε συμπτώματα όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υπερθερμία, το κοκκίνισμα, η αύξηση των αντανακλαστικών, η ζαλάδα, ο αποπροσανατολισμός και οι ακούσιες μυϊκές συσπάσεις. Οι ασθενείς που αισθάνονται ότι έχουν αυτά τα συμπτώματα πρέπει να ζητήσουν άμεσα νοσοκομειακή ιατρική βοήθεια, καθώς αυτή η κατάσταση μπορεί να αποβεί μοιραία.

Εγκυμοσύνη και θηλασμός

Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα που να δείχνουν ότι η χρήση της 5-HTP είναι ασφαλής για την εγκυμοσύνη και το θηλασμό. Για αυτό το λόγο, δεν πρέπει να λαμβάνετε 5-HTP αν περιμένετε παιδί ή θηλάζετε.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω το 5-HTP;

To 5-HTP δεν είναι φάρμακο, πωλείται χωρίς ιατρική συνταγή στα φαρμακεία. Αν και μπορείτε να αγοράσετε όποτε θέλετε 5-HTP, συζητήστε πρώτα με τον ειδικό ψυχίατρo-ψυχοθεραπευτή σας πριν ξεκινήσετε να παίρνετε 5-HTP, ειδικά αν ήδη παίρνετε κάποια άλλο αντικαταθλιπτικό ή άλλα φάρμακα. Ο ψυχίατρός σας θα σας δώσει οδηγίες για τη σωστή δοσολογία και θα αξιολογήσει αν μπορεί να υπάρξει αλληλεπίδραση με κάποιο άλλο φάρμακο που ήδη λαμβάνετε. Ποτέ μην παίρνετε φάρμακα ή 5-htp επειδή διαβάσατε γνώμες μη-ειδικών ή εμπειρίες τρίτων σε κάποιο φόρουμ.