Γαλακτικό οξύ

Το γαλακτικό οξύ είναι ένα χημικό υποπροϊόν του αναερόβιου μεταβολισμού, μια διαδικασία κατά την οποία τα κύτταρα παράγουν ενέργεια χωρίς οξυγόνο. Τα βακτήρια παράγουν γαλακτικό οξύ στο γιαούρτι και στο έντερό μας. Το γαλακτικό οξύ υπάρχει επίσης στο αίμα, που μεταφέρεται από τους μύες και τα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Για πολύ καιρό επικρατούσε η αντίληψη ότι το γαλακτικό οξύ ήταν η αιτία για τον πόνο στους μύες κατά τη διάρκεια και μετά από την έντονη άσκηση, αλλά πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος αυξάνονται όταν ασκούμαστε, επιστρέφουν σε φυσιολογικά επίπεδα όταν ξεκουραζόμαστε και μπορεί να χρησιμοποιηθεί αργότερα από το σώμα μας για την παραγωγή ενέργειας.

Πώς παράγεται το γαλακτικό οξύ;

Το γαλακτικό οξύ παράγεται σε υψηλότερα ποσοστά από τα φυσιολογικά στη διάρκεια της αερόβιας άσκησης, καθώς κατά την έντονη σωματική άσκηση οι μύες χρειάζονται περισσότερο οξυγόνο. Όταν η άσκηση είναι πολύ έντονη υπάρχουν υψηλές απαιτήσεις οξυγόνου από τους πνεύμονες και την καρδιά, για αυτό το γαλακτικό οξύ συσσωρεύεται στο αίμα.

Το σώμα μας προτιμά να παράγει ενέργεια με αερόβιο τρόπο, δηλαδή με οξυγόνο. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως , όπως όταν σηκώνουμε βάρη απαιτείται πιο γρήγορη παραγωγή ενέργειας από την ικανότητα που έχει το σώμα να παρέχει επαρκές οξυγόνο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι μύες παράγουν ενέργεια αναερόβια. Αυτή η ενέργεια προέρχεται από τη γλυκόζη μέσω μια διαδικασίας που ονομάζεται γλυκόλυση, στην οποία η γλυκόζη διασπάται ή μεταβολίζεται σε πυροσταφυλικό οξύ μέσα από μια σειρά αντιδράσεων. Όταν το σώμα έχει επάρκεια οξυγόνου, το πυροσταφυλικό μέσω αερόβιων μονοπατιών διασπάται περαιτέρω για την παραγωγή περισσότερη ενέργειας. Αλλά όταν το οξυγόνο είναι περιορισμένο, το σώμα προσωρινά μετατρέπει το πυροσταφυλικό σε γαλακτικό οξύ, που επιτρέπει τη διάσπαση της γλυκόζης και κατά συνέπεια την παραγωγή ενέργειας. Ου μύες μπορούν να συνεχίσουν αυτή τη μορφή της αναερόβιας παραγωγής ενέργειας για 1-3 λεπτά, στη διάρκεια των οποίων τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος αυξάνονται.

Το γαλακτικό οξύ αυξάνεται στις παρακάτω καταστάσεις:

Στη διάρκεια έντονης άσκησης
Όταν κάποιος έχει καρδιακή ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια ή πνευμονική εμβολή. Το ήπαρ φυσιολογικά διασπά το γαλακτικό οξύ αλλά όταν είναι καταστρεμμένο ή δεν λειτουργεί σωστά αυτή η διαδικασία δεν μπορεί να γίνει.
Σε σοβαρή μόλυνση, όπως η σηψαιμία.
Όταν κάποιος λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή με μετφορμίνη (συνήθως χορηγείται για τη θεραπεία του διαβήτη).
Σε απόκριση στη σοβαρή αφυδάτωση.
Σε καταστάσεις που επηρεάζουν το αίμα, όπως η σοβαρή αναιμία ή η λευχαιμία.
Σε περιπτώσεις δηλητηρίασης με μονοξείδιο του άνθρακα ή με αλκοόλ.
Εξαιτίας ανεπάρκειας θρεπτικών συστατικών , περιλαμβανομένων των χαμηλών επιπέδων της θειαμίνης.

Αυξημένα επίπεδα γαλακτικού οξέος

Μια παρενέργεια των υψηλών επιπέδων του γαλακτικού οξέος είναι η αύξηση της οξύτητας στα μυϊκά κύτταρα, μαζί με διαταραχές σε άλλους μεταβολίτες. Τα ίδια μεταβολικά μονοπάτια που επιτρέπουν την διάσπαση της γλυκόζης σε ενέργεια δεν λειτουργούν σωστά σε όξινο περιβάλλον. Αυτό μοιάζει αντιπαραγωγικό αν σκεφτούμε ότι οι μύες παράγουν ενώσεις που επιβραδύνουν την ικανότητά τους για μεγαλύτερη απόδοση. Στην πραγματικότητα, αυτός είναι ένας αμυντικός μηχανισμός του σώματος, που προλαμβάνει την μόνιμη βλάβη στη διάρκεια της έντονης άσκησης μειώνοντας τις λειτουργίες που είναι αναγκαίες για τη διατήρηση της μυϊκής σύσπασης. Από τη στιγμή που το σώμα ηρεμεί, το οξυγόνο γίνεται ξανά διαθέσιμο και το γαλακτικό οξύ μετατρέπεται σε πυροσταφυλικό οξύ, επιτρέποντας έτσι τον αερόβιο μεταβολισμό και την παραγωγή ενέργειας που χρειάζεται το σώμα για να αποκατασταθεί.