Παραπληροφόρηση

Παραπληροφόρηση 

Η παραπληροφόρηση είναι χειρότερη από επιδημία. Οι ψευδείς ειδήσεις διαδίδονται με την ταχύτητα του φωτός σε όλο τον κόσμο.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η παραπληροφόρηση ταξιδεύει τόσο γρήγορα, ακόμη και πιο γρήγορα από τις αληθινές ειδήσεις. Ένας λόγος είναι ότι οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να μοιραστούν έναν ισχυρισμό που μπορεί να επιβεβαιώνει τις πεποιθήσεις τους, ανεξάρτητα με το αν είναι ακριβής. 

Όλοι μας μπορεί κάποια στιγμή να πέσουμε  θύματα της παραπληροφόρησης. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πράγματα που δεν είναι αλήθεια, και περιλαμβάνουν εικασίες, θεωρίες συνωμοσίας και φυσικά fake news. 

Όταν σερφάρουμε στο διαδίκτυο συχνά μας τραβούν την προσοχή οι μεγάλοι τίτλοι ανεξάρτητα με το αν είναι αληθινοί. 

Γιατί οι άνθρωποι πέφτουν θύματα παραπληροφόρησης; 

Όταν βλέπουμε αναρτήσεις στα social media, δεν σκεφτόμαστε πάντα την αλήθεια. Βασιζόμαστε σε γνωστικές “συντομεύσεις” που εξοικονομούν χρόνο και προσπάθεια. Για παράδειγμα, το επαναλαμβανόμενο περιεχόμενο είναι πιο εύκολο να το επεξεργαστούμε από ότι το καινούργιο περιεχόμενο, και συχνά παρερμηνεύουμε αυτή την υποκειμενική ευκολία ως απόδειξη της αλήθειας. Το φαινόμενο της ψεύδους αλήθειας συμβαίνει όταν οι επαναλαμβανόμενοι ισχυρισμοί διαψεύδουν τα αληθινά γεγονότα, κάτι που είναι ανησυχητικό επειδή οι πολιτικοί συχνά λένε ψέματα. 

Η διάθεση μας επίσης μας καθιστά ευάλωτους. Όταν βασιζόμαστε στα συναισθήματα μας αυτό αυξάνει την αποδοχή των ψεύτικων ειδήσεων. Η προσθήκη μόνο μιας ηθικής ή συναισθηματικής λέξης στις αναρτήσεις στα social media για αμφιλεγόμενα θέματα αυξάνει την εξάπλωση της κατά 20%. Επίσης, συχνά ξεχνάμε την πηγή από την οποία διαβάσαμε την είδηση και αν είναι αξιόπιστη.

Εκτός από αυτά τα βασικά λάθη της μνήμης και της κρίσης, γενικά είναι πιο πιθανό να πιστέψουμε νέα που συμβαδίζουν με την προσέγγιση μας. 

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες βλέπουν και μοιράζονται τις περισσότερες ψευδείς ειδήσεις. 

Ποιες στρατηγικές μπορούν να προστατεύσουν τους ευάλωτους πληθυσμούς από την παραπληροφόρηση; 

Οι ψευδείς ειδήσεις αποτελούν το 6% των ειδήσεων που διαβάζει κάποιος στο διαδίκτυο, αλλά κάποιες ηλικιακές ομάδες έχουν αυξημένο κίνδυνο. Οι άνθρωποι άνω των 65 ετών είναι πιο πιθανό να επισκεφτούν αναξιόπιστους ιστότοπους, συγκριτικά με τους νέους ενήλικες. Οι παλιοί χρήστες του Facebook επίσης μοιράζονται 7 φορές περισσότερο συνδέσμους με ψευδείς ειδήσεις συγκριτικά με τους νέους χρήστες. 

Είναι δελεαστικό να αποδώσουμε αυτό το μοτίβο σε γνωστικές ελλείψεις. Αλλά οι γνωστικές δεξιότητες εμφανίζουν μια πτώση με την πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα, οι ηλικιωμένοι έχουν περισσότερες γνώσεις για τον κόσμο, και την πολιτική. Αντιθέτως, είναι πιο πιθανό να ρίχνουν το φταίξιμο στα κοινωνικά προβλήματα. 

Όσο μεγαλώνουμε, επικεντρωνόμαστε στις κοινωνικές μας σχέσεις. Διαδικτυακά, αυτό μεταφράζεται σε λιγότερους “αδύναμους δεσμούς”, σκεφτείτε ένα άτομο που ακολουθείτε στο Facebook , αλλά δεν το έχετε συναντήσει ποτέ στη ζωή σας. Οι ηλικιωμένοι είναι λιγότερο πιθανό να έχουν τέτοιες συνδέσεις. Μπορεί να πιστεύουν ότι οι στενοί φίλοι και η οικογένεια δεν μοιράζονται ψευδείς ειδήσεις. 

Μια πολλά υποσχόμενη λύση καλύπτει τα κενά στον ψηφιακό κόσμο. Οι ηλικιωμένοι χρήστες είναι νέοι στη χρήση των social media. Δεν είναι εξοικειωμένοι με τους αλγόριθμους, ότι κάποιοι λογαριασμοί είναι μποτ ή τρολ, ή ακόμα και ότι το κλικ στην “κοινοποίηση" υποδηλώνει συμφωνία ή έγκριση. Ένα μάθημα ψηφιακής παιδείας ειδικά σχεδιασμένο για ηλικιωμένους που διδάσκονται δεξιότητες, μπορεί να είναι βοηθητικό.  

Η χρήση του ΑΙ και η επικράτηση των ψευδών ειδήσεων κάνουν ακόμη πιο δύσκολο τον διαχωρισμό τους από την αλήθεια. 

Στρατηγικές για την αποφυγή της παραπληροφόρησης; 

Η μέθοδος Sift που είναι μια πρωτοπορία του Mike Caulfield, που μας βοηθά να ανακαλύψουμε τις ψευδείς ειδήσεις και αποτελείται από 4 εύκολα βήματα. 

1. S (Stop-Σταματήστε) 

Ίσως το κύριο χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι η βιασύνη. Χάρη σε όλα, από τη συνεχή χρήση του τηλεφώνου μέχρι τις εργασιακές απαιτήσεις, πάρα πολλοί από εμάς φαίνεται να πλοηγούμαστε στον κόσμο με ιλιγγιώδη ταχύτητα.

Όταν είμαστε συνεχώς συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο και τα νέα τρέχουν συνεχώς, αυτό μας βάζει σε μια νοοτροπία επείγοντος. Αλλά όταν πρέπει να αναγνωρίσουμε την παραπληροφόρηση, η αμεσότητα δεν είναι φίλος μας. Οι μελέτες έχουν δείξει πως πρέπει να πάρουμε λίγα λεπτά για να σταματήσουμε και να κατανοήσουμε τι διαβάζουμε. 

Το πρώτο βήμα λοιπόν είναι να σταματήσουμε, να μην βιαζόμαστε, να μην μοιραζόμαστε ειδήσεις, να μην σχολιάζουμε και να προχωράμε στο επόμενο βήμα. 

2. I (Investigate the source-Ανακαλύψτε την πηγή)

Οι αναρτήσεις εμφανίζονται συνεχώς στα social media χωρίς να έχουμε μια ξεκάθαρη αίσθηση ποιος τις δημιουργεί. Ίσως κάποιος φίλος μας να έχει μοιραστεί κάτι. Ίσως ο αλγόριθμος να βγάζει πρώτες κάποιες ειδήσεις. Όμως, δεν δίνουμε ποτέ ιδιαίτερη σημασία στην πηγή της είδησης.

Για αυτό πρέπει πάντα να βρίσκουμε την πηγή. Ποιος ανέβασε την ανάρτηση; Σε αυτή την αναζήτησή, αναρωτηθείτε:

• Αν ο δημιουργός είναι αξιόπιστος, έχει αναγνωριστεί για την αξιοπιστία και την ανεξάρτητη δημοσιογραφική του έρευνα;
• Αν είναι ένα άτομο, ποια είναι η ειδικότητα του και τι σχέση έχει με το θέμα; 
• Αν είναι μια επιχείρηση, ποιος είναι ο σκοπός της; Τι θέλει να πετύχει; 

Από τη στιγμή που θα έχουμε κάνει την ανάλυση για λίγα λεπτά, η πιο σημαντική ερώτηση είναι: Θα συνεχίζαμε να εμπιστευόμαστε αυτό τον ειδικό ακόμη και αν έλεγε κάτι που δεν θα συμφωνούσε με εμάς; 

3. F(Find better coverage-Βρείτε καλύτερη κάλυψη)

Αν ακόμη έχουμε ερωτήσεις για την αξιοπιστία της πηγής, μπορούμε να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Να ψάξουμε για μια αξιόπιστη πηγή, αν έχει γράψει κάτι για το ίδιο θέμα. 

Η Google εχει μερικά καλά εργαλεία για αυτό το σκοπό, όπως το Google Fact Check, που ψάχνει γρήγορα για ιστοτόπους.  

Αν κάνουμε έρευνα για μια φωτογραφία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποια εργαλεία αναζήτησης για να δούμε που αλλού υπάρχει η ίδια φωτογραφία , όπως το TinEye και το Yandex.

Ο σκοπός είναι να δούμε αν μια πηγή είναι αξιόπιστη. 

4. T (Trace the claim to its original context- Εντοπίστε τον ισχυρισμό στο αρχικό του πλαίσιο)

Σε αυτό το στάδιο ίσως να θέλουμε να βρούμε ποια είναι η πηγή ενός ισχυρισμού. Ακόμη και αν βλέπουμε ότι ο ισχυρισμός αναφέρεται σε αλλά αξιόπιστα μέσα, για παράδειγμα, μπορεί να μην υπάρχει η αρχική αναφορά. Ιδανικά, πρέπει να υπάρχει σύνδεσμος για την αρχική ιστορία, αλλά αν κάτι τέτοιο δεν υπάρχει πρέπει να ψάξουμε πιο βαθιά. 

Κυρίως, θέλουμε να καταλάβουμε όχι μόνο αν κάτι τέτοιο είναι όντως αλήθεια, αλλά αν κάτι είναι εκτός πλαισίου. Αν μια φράση ενός ομιλητή έχει παραφραστεί, ίσως είναι καλή ιδέα να δούμε όλη την ομιλία. 

Όλα αυτά τα βήματα είναι σημαντικά πριν απλά μοιραστούμε μια είδηση. Λίγα λεπτά μπορούν να μας σώσουν όχι μόνο από τη ντροπή που θα νιώσουμε αν διαδώσουμε μια λάθος είδηση, αλλά θα μας προστατέψουν από τις δραματικές ψευδείς ειδήσεις. 

Πώς μπορείτε να αποφύγετε την παραπληροφόρηση; 

Όταν βλέπετε μια είδηση αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να σκεφτείτε, “Αυτή η πληροφορία είναι πραγματικά αληθινή;” Σταματήστε πριν μοιραστείτε ψευδείς ειδήσεις. 

Να διαβάζετε ολόκληρα τα άρθρα και όχι απλά τους τίτλους. Δώστε προσοχή στα URLs, καθώς κάποια διαφέρουν. 

Δείτε αν η εικόνα δεν αντιπροσωπεύει αυτό που γράφει ή αν υπάρχει κάποιο κακόβουλο βίντεο. 

Να έχετε πάντα στο μυαλό σας ότι τις αληθινές ειδήσεις τις αποκαλύπτουν οι δημοσιογράφοι και όχι ανώνυμοι χρήστες.