Πνευμονία

Πνευμονία

Η πνευμονία είναι η λοίμωξη του πνευμονικού παρεγχύματος από παθογόνα αίτια. Στους πνεύμονες υπάρχουν φυσιολογικά κάποιοι χώροι με αέρα, οι κυψελίδες. Στην πνευμονία οι κυψελίδες μπορεί να γεμίζουν με υγρό ή πύον, με αποτέλεσμα το βήχα με φλέγμα, τον πυρετό, το ρίγος, και δυσκολία τη δύσπνοια. Πολλοί μικροοργανισμοί όπως τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες, μπορεί να προκαλούν πνευμονία.

Η σοβαρότητα της πνευμονίας μπορεί να είναι ήπια ως σοβαρή και απειλητική για τη ζωή. Είναι πιο σοβαρή για τα βρέφη και τα μικρά παιδιά , τους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών και τους ανθρώπους με προβλήματα υγείας ή αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

Περίπου ένα εκατομμύριο ενήλικες κάθε χρόνο καταλήγουν στο νοσοκομείο με πνευμονία. Είναι ο δεύτερος πιο συχνός λόγος εισαγωγής στο νοσοκομείο , ο τοκετός είναι ο πρώτος. Η πνευμονία είναι η πιο συχνή αιτία νοσηλείας των παιδιών. Οι ηλικιωμένοι που έχουν κάνει εισαγωγή στο νοσοκομείο με πνευμονία έχουν υψηλό κίνδυνο θανάτου.

Πώς λειτουργούν οι πνεύμονες;

Η κύρια λειτουργία των πνευμόνων είναι να τροφοδοτούν με οξυγόνο το αίμα και να απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα. Αυτό συμβαίνει στη διάρκεια της αναπνοής. Αναπνέουμε 12-20 φορές το λεπτό όταν νιώθουμε άρρωστοι. Όταν εισπνέουμε , ο αέρας ταξιδεύει στο πίσω μέρος του λαιμού και περνά μέσα από τις φωνητικές χορδές και την τραχεία. Η τραχεία χωρίζεται σε δύο αεροφόρους οδούς (βρόγχους). Ο ένας βρόγχος οδηγεί στον αριστερό πνεύμονα, και ο άλλος στο δεξιό πνεύμονα. Για να αποδίδουν οι πνεύμονες το καλύτερο δυνατό, οι αεροφόρες οδοί πρέπει να είναι ανοιχτοί όταν εισπνέουμε και εκπνέουμε. Φυσικά, η φλεγμονή και η βλέννα κάνουν δύσκολη την κίνηση του αέρα και αυτό οδηγεί στη δύσπνοια και στην κόπωση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της πνευμονίας;

Αρκετά συχνά, οι ασθενείς με πνευμονία έχουν προηγουμένως συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης για μερικές μέρες ή εβδομάδες τα οποία εμφανίζουν μια επιδείνωση.

Τα συμπτώματα της πνευμονίας περιλαμβάνουν:

• Βήχα: ξηρό βήχα ή με βλέννα (ο βήχας μπορεί να συνεχίζει για αρκετές εβδομάδες μετά την θεραπεία της πνευμονίας).
• Πυρετό: θερμοκρασία >38^ο C ή υψηλότερη, εφίδρωση και ρίγη, αν και σε ηλικιωμένους ασθενείς μπορεί να προκαλεί χαμηλότερη θερμοκρασία σώματος από την φυσιολογική.
• Δύσπνοια ή γρήγορη αναπνοή (ειδικά στα μικρά παιδιά) ή λαχάνιασμα.
• Γενική κόπωση και αδιαθεσία.
• Απώλεια όρεξης.

Οι ασθενείς με πνευμονία μπορεί επίσης να έχουν:

• πονοκέφαλο
• πόνο στο στήθος που επιδεινώνεται κατά την αναπνοή ή όταν κάποιος βήχει
• πυώδη απόχρεμψη
• πόνο στην κοιλιά
• ναυτία και εμετό
• πόνο σε όλο το σώμα (αρθραλγία, μυαλγία)
• σύγχυση ή αποπροσανατολισμό (ειδικά στους ηλικιωμένους)
• κυάνωση, λόγω της έλλειψης οξυγόνου σε σοβαρές περιπτώσεις.

Ποιες είναι οι αιτίες της πνευμονίας;

Η πνευμονία είναι μια λοίμωξη των πνευμόνων. Οι περισσότερες λοιμώξεις οφείλονται σε βακτήρια ή ιούς. Επίσης, μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενός κρυολογήματος ή γρίπης, που επιτρέπουν στους μικροοργανισμούς να έχουν πρόσβαση στους πνεύμονες.

Στις σοβαρές περιπτώσεις της νόσου COVID-19, η δυσκολία στην αναπνοή μπορεί να οδηγεί στην πνευμονία. Η πνευμονία που προκαλεί ο COVID-19 είναι σοβαρή και απειλητική για τη ζωή.

Η κύρια αιτία της βακτηριακής πνευμονίας είναι το βακτήριο του πνευμονιόκοκκου, γνωστή ως στρεπτοκοκκική πνευμονία. Αυτή είναι μια από τις πιο σοβαρές και απειλητικές μορφές πνευμονίας. Άλλα βακτήρια που προκαλούν πνευμονία περιλαμβάνουν τα Haemophilus influenzae και  Moraxella catarrhalis.

Διαφορετικοί ιοί μπορεί να προκαλούν την ιογενή πνευμονία. Ο πιο γνωστός ιός που προκαλεί πνευμονία είναι ο αδενοϊός και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός. Περίπου οι μισές περιπτώσεις πνευμονίας οφείλονται σε ιούς.

Μια άλλη αιτία πνευμονίας είναι η λοίμωξη από το μυκόπλασμα, ένα είδους βακτηρίου. Η συγκεκριμένη μορφή πνευμονίας από το μυκόπλασμα είναι συνήθως πιο ήπια, αλλά η ανάρρωση είναι πιο αργή.

Άλλοι μικροοργανισμοί, όπως οι μύκητες, μπορούν επίσης να προκαλούν πνευμονία. Αυτό είναι πιο συχνό σε ανθρώπους με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως όσοι έχουν HIV ή κάνουν θεραπεία για τον καρκίνο.

Ποιοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για πνευμονία;

Μερικοί άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίζουν πνευμονία ή άλλα σοβαρές ασθένειες, όπως:

• μωρά και μικρά παιδιά κάτω των 2 ετών
• ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών
• άνθρωποι με προβλήματα υγείας όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος ή χρόνια νοσήματα που επηρεάζουν τους πνεύμονες, την καρδιά, τους νεφρούς ή το ήπαρ
• άνθρωποι με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα ή όσοι λαμβάνουν φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα
• καπνιστές
• άνθρωποι με προβλήματα διατροφής, όπως όσοι έχουν νοητική υστέρηση και κίνδυνο αναρρόφησης
• άνθρωποι που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο, ειδικά όσοι χρειάζονται βοήθεια για την αναπνοή τους

Τα άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό μπορεί να ανήκουν στις εξής κατηγορίες:

• Όσοι κάνουν χημειοθεραπεία
• Όσοι έχουν κάνει μεταμόσχευση οργάνων
• Όσοι έχουν HIV/AIDS
• Όσοι έχουν αυτοάνοσα νοσήματα (όπως ο λύκος, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η ρευματοειδής αρθρίτιδα) και όσοι λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή που καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα

Άνθρωποι που έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας που επηρεάζει τους πνεύμονες ή την καρδιά, όπως:

• κυστική ίνωση
• άσθμα
• χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
• εμφύσημα
• πνευμονική ίνωση
• διάμεση πνευμονία
• μη ελεγχόμενο διαβήτη
• καρδιακές παθήσεις
• σαρκοείδωση

Θεραπεία της πνευμονίας

Η θεραπεία εξαρτάται από το εάν η πνευμονία προκαλείται από βακτήρια ή ιούς. Αν τα βακτήρια είναι η αιτία της λοίμωξης, τότε η κύρια θεραπεία είναι τα αντιβιοτικά. Στις ήπιες περιπτώσεις τα αντιβιοτικά είναι δισκία που λαμβάνονται από το στόμα. Στις σοβαρές περιπτώσεις, είναι ανάγκη να γίνει ενδοφλέβια χορήγηση των αντιβιοτικών. Πολλές φορές η χορήγηση των αντιβιοτικών ξεκινά από τα πρώτα συμπτώματα της πνευμονίας, πριν γίνει ξεκάθαρο αν η αιτία της πνευμονίας είναι οι ιοί ή τα βακτήρια.

Η θεραπεία της ιογενούς πνευμονίας δεν μπορεί να γίνει με αντιβιοτικά. Οι περισσότεροι άνθρωποι με πνευμονία πρέπει να μένουν σπίτι. Αν τα συμπτώματα δεν εμφανίζουν βελτίωση μέσα στις πρώτες 5 ημέρες από την λήψη αντιβιοτικών ή τα συμπτώματα παρουσιάζουν επιδείνωση, τότε είναι ανάγκη να μιλήσετε με το γιατρό σας. Μερικές φορές ίσως είναι ανάγκη να αλλάξετε την δόση των αντιβιοτικών ή να πάρετε περισσότερα από ένα φάρμακα.

Μερικοί άνθρωποι είναι ανάγκη να νοσηλευτούν στο νοσοκομείο. Αυτό είναι σύνηθες για τους ηλικιωμένους ή τα πολύ μικρά παιδιά ή όσους έχουν κάποιο άλλο νόσημα. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας μπορεί να γίνει η παροχή οξυγόνου ή άλλες πιο δραστικές θεραπείες. Γενικά οι ασθενείς πρέπει να πίνουν πολλά υγρά και να παίρνουν παρακεταμόλη για τον πυρετό.

Τα φάρμακα για το βήχα δεν είναι κατάλληλα για την πνευμονία. Ο βήχας βοηθά στην απομάκρυνση της βλέννας από τις κυψελίδες και συμβάλλει στην αντιμετώπιση της λοίμωξης.

Οι άνθρωποι με πνευμονία δεν πρέπει να καπνίζουν και πρέπει να μένουν μακριά από όσα ερεθίζουν τους πνεύμονες. Η ξεκούραση είναι πολύ σημαντική για την ανάρρωση των ασθενών.

Πότε είναι αναγκαία η νοσηλεία;

Αν η πνευμονία είναι σοβαρή, τότε ίσως είναι απαραίτητη η νοσηλεία στο νοσοκομείο για θεραπεία. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

• Οξυγόνο
• Υγρά, αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα μέσω ενδοφλέβιας χορήγησης
• Ασκήσεις αναπνοών που βοηθούν στη διάλυση της βλέννας

Γενικά, οι άνθρωποι που έχουν περισσότερες πιθανότητες νοσηλείας είναι:

• Τα μωρά και τα μικρά παιδιά
• Οι άνθρωποι άνω των 65 ετών
• Οι άνθρωποι με αδύναμο ανοσοποιητικό
• Οι άνθρωποι με παθήσεις των πνευμόνων και της καρδιάς

Συνήθως, χρειάζονται 6-8 εβδομάδες για να επανέλθει η φυσιολογική λειτουργία των πνευμόνων αν κάποιος έχει νοσηλευτεί στο νοσοκομείο με πνευμονία.

Πόσες μέρες θεραπείας χρειάζονται για να νιώσω καλύτερα;

Το πόσο σύντομα θα νιώσει κάποιος καλύτερα έχει άμεση σχέση με αρκετούς παράγοντες, που περιλαμβάνουν:

• την ηλικία
• την αιτία της πνευμονίας
• την σοβαρότητα της πνευμονίας
• αν υπάρχουν άλλες παθήσεις που επιβαρύνουν την κατάσταση

Αν ένα άτομο είναι γενικά υγιές, τα περισσότερα συμπτώματα της βακτηριακής πνευμονίας συνήθως υποχωρούν μέσα σε 24-48 ώρες μετά την έναρξη της θεραπείας. Τα συμπτώματα της ιογενούς πνευμονίας συνήθως υποχωρούν μέσα σε λίγες μέρες μετά την έναρξη της θεραπείας. Ο βήχας μπορεί να διαρκεί αρκετές εβδομάδες. Οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν κόπωση μέχρι και ένα μήνα μετά την πνευμονία.

Μπορεί η πνευμονία να προκαλεί επιπλοκές;

Ακόμη και με την κατάλληλη θεραπεία, η πνευμονία, ειδικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου, μπορεί να οδηγεί σε επιπλοκές που περιλαμβάνουν:

• Βακτήρια στην κυκλοφορία του αίματος (βακτηριαιμία): τα βακτήρια που εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος από τους πνεύμονες μπορεί να προκαλούν λοίμωξη και σε άλλα όργανα, με αποτέλεσμα την ανεπάρκεια της λειτουργίας τους.
• Δύσπνοια: αν η πνευμονία είναι σοβαρή ή αν κάποιος έχει κάποια χρόνια πάθηση των πνευμόνων, τότε ίσως να παρουσιάζει δυσκολία στην αναπνοή. Ίσως να είναι αναγκαία η νοσοκομειακή περίθαλψη και μηχανική υποστήριξη με οξυγόνο μέχρι να επουλωθούν οι πνεύμονες.
• Συσσώρευση υγρού γύρω από τους πνεύμονες (υπεζωκοτική συλλογή): η πνευμονία μπορεί να προκαλεί συσσώρευση υγρού στο χώρο ανάμεσα στον ιστό που περιβάλλει τους πνεύμονες και στην θωρακική κοιλότητα (υπεζωκότας). Αν συμβεί κάποια μόλυνση στο υγρό, ίσως είναι ανάγκη να γίνει η απομάκρυνσή του.
• Πνευμονικό απόστημα: ένα απόστημα μπορεί να κάνει την εμφάνισή του όταν υπάρχει πύον σε μια κοιλότητα του πνεύμονα. Συνήθως, η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά. Μερικές φορές, μπορεί να είναι αναγκαία η χειρουργική επέμβαση για την απομάκρυνση του πύον.

Πρόληψη πνευμονίας

Για την πρόληψη της πνευμονίας είναι καλό να κάνουμε τα εξής:

• Εμβόλια: υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα εμβόλια για την πρόληψη της πνευμονίας και της γρίπης. Μπορείτε να μιλήσετε με το γιατρό σας για να σας καθοδηγήσει για το εμβόλιο που πρέπει να κάνετε.
• Εμβολιασμός στα παιδιά: υπάρχουν διαφορετικά εμβόλια για την πνευμονία για παιδιά κάτω των 2 ετών και για τα παιδιά 2-5 ετών που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο για την πνευμονιοκοκκική νόσο. Τα παιδιά που πηγαίνουν σε παιδικό σταθμό και στο σχολείο πρέπει να κάνουν το εμβόλιο. Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να γίνει και σε βρέφη άνω των 6 μηνών.
• Καλή υγιεινή: για να προστατέψουμε τον εαυτό μας από τις λοιμώξεις του αναπνευστικού που κάποιες φορές προκαλούν πνευμονία, καλό είναι να πλένουμε συχνά τα χέρια μας και να χρησιμοποιούμε αντισηπτικά χεριών.
• Διακοπή καπνίσματος: το κάπνισμα καταστρέφει την φυσιολογική άμυνα των πνευμόνων ενάντια στις λοιμώξεις του αναπνευστικού.
• Δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα: έχει τεράστια σημασία ο επαρκής ύπνος, η τακτική άσκηση και η υγιεινή διατροφή.