Ψυχολογική κακοποίηση

Ψυχολογική Κακοποίηση

Η συναισθηματική ή ψυχολογική κακοποίηση είναι ένας τρόπος που χρησιμοποιεί κάποιος για να ελέγξει ένα άλλο άτομο μέσω τις κριτικής, των ενοχών, των κατηγοριών ή άλλων μορφών χειραγώγησης. Γενικά, μια σχέση είναι συναισθηματικά κακοποιητική όταν υπάρχει ένα σταθερό μοτίβο κακοποιητικής συμπεριφοράς και εκφοβισμού έτσι ώστε να υπονομεύεται η αυτοεκτίμηση και η ψυχική υγεία του άλλου ατόμου.

Η ψυχολογική ή η συναισθηματική κακοποίηση, είναι πιο συχνή στις σχέσεις και στο γάμο, αλλά μπορεί να παρατηρηθεί σε οποιαδήποτε σχέση μεταξύ φίλων, μελών της οικογένειας και συνεργατών.

Η συναισθηματική κακοποίηση (ψυχολογική βία) είναι αρκετά δύσκολο να αναγνωριστεί, γιατί μπορεί να είναι έμμεση ή ύπουλη και περιλαμβάνει πολλές μορφές. Σταδιακά υπονομεύει την αυτοεκτίμηση του ατόμου, του προκαλεί αμφιβολίες για τις απόψεις και την πραγματικότητα. Τα θύματα της συναισθηματικής κακοποίησης ίσως να μην αναγνωρίζουν ότι κακοποιούνται μέχρι να μπορέσουν να δουν την εμπειρία τους με αντικειμενικό τρόπο ή μέχρι κάποιος να τους μιλήσει για αυτή.

Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να έχει πολλές μορφές όπως:

• Λεκτικές προσβολές και υπαινιγμούς
• Λεκτική επιθετικότητα
• Εκφοβισμό (bullying)
• Υπονόμευση της αυτοπεποίθησης
• Παιχνίδια εξουσίας
• Απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους

Πως εμφανίζεται η κακοποίηση;

Κανένας δεν ξεκινά μια σχέση ψάχνοντας την κακοποίηση και πολλοί από εσάς θα κοροϊδεύουν την ιδέα μια κακοποιητικής σχέσης. Πώς λοιπόν γίνεται να σας κακοποιούν και να μην μπορείτε να απομακρυνθείτε από μια τέτοια σχέση; Η συναισθηματική ή η ψυχολογική κακοποίηση είναι αρκετά ύπουλη , ξεκινά με ήπια πράγματα ή με επιθετική συμπεριφορά. Συμπεριφορές όπως η σύγχυση των ορίων του θύματος και η κατανόηση του τι είναι αποδεκτό και τι όχι. Αν τέτοιες αρνητικές συμπεριφορές επαναλαμβάνονται συνεχώς, τότε αρχίζουν να υπονομεύουν την αίσθηση της αξίας σας και την αυτοπεποίθησή σας. Χωρίς να το συνειδητοποιείτε, η συναισθηματική κακοποίηση επιδρά στην ικανότητα σας να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας όταν σκέφτεστε ότι κάτι είναι λάθος. Με αυτό τον τρόπο, η συναισθηματική κακοποίηση σας αποδυναμώνει και δεν μπορείτε να απομακρυνθείτε από μια κατάσταση ή μια σχέση.

Δυστυχώς, δεν είναι ασυνήθιστο για τους ανθρώπους που βιώνουν κακοποίηση ως παιδιά να είναι το ίδιο κακοποιητικοί ως ενήλικες στις σχέσεις τους. Οι τραυματικές εμπειρίες επιδρούν σημαντικά στην ψυχολογία ενός παιδιού. Η συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση σε ένα παιδί, του ρουφά την αυτοπεποίθηση με αποτέλεσμα να θεωρεί πως η κακοποίηση είναι κάτι φυσιολογικό. Σε κάποιο επίπεδο, τα θύματα προσδοκούν ότι θα τους συμπεριφερθούν άσχημα επειδή πιστεύουν ότι αξίζουν τέτοια μεταχείριση.

Μορφές ψυχολογικής βίας

Οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν τη σωματική κακοποίηση, αλλά όταν εμφανίζεται η συναισθηματική κακοποίηση δυσκολεύονται να την αναγνωρίσουν. Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να είναι καταστροφική και το άλλο άτομο να προσπαθεί να σας ελέγχει.

Υπάρχουν πολλές συμπεριφορές που μπορεί να θεωρηθούν συναισθηματική κακοποίηση και περιλαμβάνουν:

• Εκφοβισμό και απειλές : μπορεί να περιλαμβάνει επιθετικές συμπεριφορές, φωνές ή απειλές. Με αυτό τον τρόπο το θύμα νιώθει αδύναμο και σταματά να υπερασπίζεται τον εαυτό του.
• Κριτική: μπορεί να περιλαμβάνει άσχημους χαρακτηρισμούς, σαρκασμούς ή δυσάρεστα σχόλια. Αυτή η συμπεριφορά μειώνει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση του ατόμου.
• Υπονόμευση: περιλαμβάνει συμπεριφορές που μειώνουν την άποψη του άλλου. Μπορεί να δημιουργεί αμφιβολίες για την άποψή σας όπως αν είστε υπερευαίσθητοι , αν παραπονιέστε, διαστρεβλώνει τα γεγονότα ή ξαφνικά γίνεται πολύ καλός.
• Ενοχές: μπορεί να κυμαίνονται από το συναισθηματικό εκβιασμό (απειλές ή συναισθηματικά ξεσπάσματα) μέχρι να σας μπερδεύει όλη την ώρα , να σας προκαλεί σύγχυση και να προσπαθεί με σιωπηλό τρόπο να σας χειραγωγήσει.
• Οικονομική κακοποίηση: μπορεί να περιλαμβάνει την παρακράτηση των χρημάτων, να μην σας συμπεριλαμβάνει στα οικονομικά ή να σας αποτρέπει από το να βρείτε μια δουλειά. Με αυτό τον τρόπο μειώνει την ανεξαρτησία σας και έτσι δεν μπορείτε να κάνετε τις δικές σας επιλογές.
• Σας λέει τι μπορείτε να κάνετε και τι όχι: η συναισθηματική κακοποίηση έχει να κάνει γενικά με τον έλεγχο. Μερικές φορές αυτό είναι ξεκάθαρο. Αν ο σύντροφός σας λέει συνεχώς που θα πάτε, πότε και με ποιους θα μιλήσετε τότε θέλει να σας ελέγχει.

Μπορείτε να κάνετε το ΤΕΣΤ ΣΧΕΣΗΣ για μια πρώτη εκτίμηση αν η σχέση σας είναι υγιής ή κακοποιητική.

Πως θα καταλάβετε την κακοποίηση;

Μερικές φορές, οι άνθρωποι αναρωτιούνται αν η “κακοποίηση” είναι ο σωστός όρος για να περιγράψουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στη σχέση τους. Μπορεί ο σύντροφός σας να σας φωνάζει ή να σας κάνει να νιώθετε άσχημα.

Αλλά το αν μια συμπεριφορά είναι κακοποιητική, θα το καταλάβετε από το πως σας κάνει να νιώθετε. Αν η συμπεριφορά του συντρόφου σας, σας κάνει να αισθάνεστε αδύναμη, άχρηστη ή αν δεν μπορείτε να μιλήσετε για όσα σας ενοχλούν ή θεωρείτε λάθος, τότε η συμπεριφορά είναι κακοποιητική. Αν νιώθετε ότι δεν είστε πια ο εαυτός σας, τότε η σχέση σας δεν είναι φυσιολογική, αλλά κακοποιητική.

Μπορεί να υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ο σύντροφός σας συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο. Μπορεί να έχει μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι φωνές και ο σαρκασμός είναι φυσιολογικά. Μερικές φορές είναι ανάγκη να σκεφτείτε την επίδραση αυτών των συμπεριφορών στην ψυχική σας υγεία και στη σχέση σας. Αν είστε θύμα κακοποιητικής συμπεριφοράς να θυμάστε ότι έχετε φωνή και αξίζετε να σας συμπεριφέρονται όμορφα.

Ένα από τα πιο βοηθητικά βήματα σε μια κακοποιητική σχέση είναι να μιλήσετε για όσα σας ανησυχούν. Αν μπορείτε να μιλήσετε σε κάποιον που δεν εμπλέκεται, τότε μπορεί να ακούσετε μια άλλη άποψη. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο αν δεν μπορείτε να διακρίνετε αν κάποιες συμπεριφορές είναι δικαιολογημένες.

Μπορεί να δέχεστε κακοποιητική συμπεριφορά από ένα μέλος της οικογένειάς σας ή από ένα φίλο σας. Σε κάθε περίπτωση ο ψυχοθεραπευτής είναι εκπαιδευμένος για καταστάσεις σαν αυτές, και θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε από πού προέρχεται  μια κακοποιητική συμπεριφορά και πως μπορείτε μαζί να προχωρήσετε με αμοιβαίο σεβασμό και να έχετε μια υγιή σχέση.

Αντιμετώπιση ψυχολογικής κακοποίησης

Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να σταματήσετε αυτή τη μορφή κακοποίησης είναι να σταθείτε στα πόδια σας και να πείτε στο άλλο άτομο να σταματήσει. Αυτό βέβαια είναι πολύ εύκολο να το λέει κάποιος και δύσκολο να το κάνει. Και αν η κακοποιητική σχέση είναι μακροχρόνια, τότε μπορεί να έχετε συνηθίσει να σας φέρονται έτσι και πιθανόν να αποδέχεστε αυτή τη συμπεριφορά σε μεγάλο βαθμό. Φυσικά, το να αντισταθείτε στην κακοποίηση αυτό δεν σημαίνει ότι θα σταματήσει, και ίσως να απαιτούνται επιπλέον ενέργειες. Ίσως να χρειαστεί να αφήσετε αυτή τη σχέση.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε την κακοποίηση και να σας υποστηρίξει στο ταξίδι σας προς την ανάκτηση της αυτοπεποίθησης και της συναισθηματικής σας υγείας. Στην ψυχοθεραπεία θα μάθετε τρόπους ώστε να προστατεύετε τον εαυτό σας και να ανακτήσετε την αξία του εαυτού σας. Θα βρείτε τη δύναμη που κρύβετε μέσα σας και θα μπορέσετε να πάρετε σοβαρές αποφάσεις.

Οι οικογένειες και οι σχέσεις δεν υπάρχουν στο κενό. Αντιθέτως, υπάρχουν σε ένα σύστημα στο οποίο κάθε άτομο έχει το ρόλο τους. Σαν αποτέλεσμα όταν ένα άτομο στο σύστημα αλλάξει τότε επηρεάζονται και όλοι οι άλλοι. Όταν ένα κακοποιητικό άτομο δουλεύει για να αλλάξει την κακοποιητική συμπεριφορά του, η σχέση αναπόφευκτα επηρεάζεται. Σε τέτοιες καταστάσεις, τα θύματα μπορεί να νιώθουν ανησυχία επειδή δεν ξέρουν τι να περιμένουν από το σύντροφό τους. Μια κοινή απόκριση σε αυτή την προσδοκία είναι μια προσπάθεια να προκαλέσουν το άτομο με την κακοποιητική συμπεριφορά ώστε να επιστρέψει στην ίδια συμπεριφορά. Αυτός είναι ένας κύκλος που δεν αλλάζει. Μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές σε μια οικογένεια με ιστορικό κακοποιητικής συμπεριφοράς.