Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2025

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2025

Η 10^η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί από το 1992 ως η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Yγείας. Για φέτος το 2025 το μήνυμα είναι "Πρόσβαση σε Υπηρεσίες – Ψυχική Υγεία σε Καταστροφές και Έκτακτες Ανάγκες".

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας είναι μια υπενθύμιση ότι δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία. Φέτος επικεντρώνεται στην επείγουσα ανάγκη υποστήριξης της ψυχικής υγείας και των ψυχοκοινωνικών αναγκών των ανθρώπων που επηρεάζονται από ανθρωπιστικές κρίσεις. 

Οι κρίσεις όπως οι φυσικές καταστροφές, οι επείγουσες καταστάσεις δημόσιας υγείας προκαλούν έντονο στρες, με 1 στους 5 ανθρώπους να εμφανίζουν κάποιο θέμα ψυχικής υγείας. Η υποστήριξη της ψυχικής υγείας των ανθρώπων στη διάρκεια τέτοιων κρίσεων δεν είναι απλά σημαντική, σώζει ζωές, δίνει στους ανθρώπους δύναμη να ξεπεράσουν τις δυσκολίες, χώρο για να επουλώσουν τις πληγές τους ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν στη ζωή τους. 

Για αυτό είναι ουσιαστικό να συνεργάζονται οι κυβερνήσεις, με τους παρόχους υγειονομικής και κοινωνικής φροντίδας, το προσωπικό των σχολείων και των κοινοτήτων. Όταν συνεργάζονται όλοι μαζί, μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τις καταστάσεις. 

Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας είναι μια ηχηρή υπενθύμιση να προσπαθήσουμε να φτιάξουμε ένα κόσμο στον οποίο η ψυχική υγεία θα έχει αξία, θα προστατεύεται και όλοι οι άνθρωποι θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στις κατάλληλες δομές, ειδικά όταν αντιμετωπίζουν κρίσεις. 

Τι είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας;

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας έχει ως σκοπό την ευαισθητοποίηση για την ψυχική υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι μια ευκαιρία να κάνουμε ανοιχτές συζητήσεις για τα θέματα ψυχικής υγεία, το στίγμα γύρω από τις ψυχικές νόσους και να προάγουμε την υποστήριξη για την διαχείρισή τους. Το θέμα κάθε χρόνο είναι διαφορετικό για διάφορες πτυχές της ψυχικής υγείας με σκοπό την ευαισθητοποίηση και τη δράση.

Πότε καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας; 

Το 1948 ήταν μια πολύ σημαντική χρονιά για τα ανθρώπινα δικαιώματα επειδή η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 1948 από την γενική συνέλευση του ΟΗΕ: "Όλοι οι άνθρωποι έχουν γεννηθεί ελεύθεροι και ισότιμοι όσον αφορά την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματά τους. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση και πρέπει να ενεργούν ο ένας απέναντι στον άλλο με πνεύμα αδελφοσύνης."

Σε αυτό το άρθρο δεν γίνεται ειδική αναφορά στην ψυχική υγεία. Ωστόσο, το 1966 εγκρίθηκε ένα άλλο άρθρο το οποίο έλεγε: "Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να έχει υψηλά επιτεύξιμα πρότυπα για την σωματική και την ψυχική του υγεία."

Το 2007 ο ΟΗΕ ενέκρινε ένα όραμα σχετικά με τους ανθρώπους με αναπηρίες. "Να προάγουμε, να προστατεύουμε και να διασφαλίζουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες για όλα τα άτομα με αναπηρίες. Και να προάγουμε τον σεβασμό στην εγγενή αξιοπρέπειά προς όλους τους ανθρώπους με μακροχρόνιες σωματικές, πνευματικές, διανοητικές ή αισθητηριακές αναπηρίες.”

Ψυχολογικές επιδράσεις φυσικών καταστροφών 

Οι φωτιές, οι πλημμύρες, οι σεισμοί είναι όλες μορφές φυσικών καταστροφών που μπορεί να συμβούν ανά πάσα στιγμή. Αυτά τα γεγονότα αφήνουν τους ανθρώπους συντετριμμένους. Και φυσικά οι ειδήσεις και τα μέσα ενημέρωσης δεν αφήνουν κανέναν να ξεχάσει όσα συνέβησαν. Αλλά για τους ανθρώπους που έχουν βιώσει μια τέτοια φυσική καταστροφή, οι ψυχολογικές συνέπειες είναι μακροχρόνιες και πιο βαθιές από την καταστροφή της περιουσίας.

1. Μετατραυματικό σοκ

Στην είδηση της φυσικής καταστροφής, η πρώτη αντίδραση είναι ο συνδυασμός σοκ και άρνησης. Μερικές φορές αυτό αποτελεί πρόκληση και εμποδίζει τους ανθρώπους να μαζέψουν τα κομμάτια τους και να κάνουν τα απαραίτητα βήματα για να προχωρήσουν. Το σοκ οδηγεί σε πολύ πιο δυνατά συναισθήματα, που μπορεί να εμφανιστούν μέρες, εβδομάδες ή και μήνες μετά την φυσική καταστροφή με τη μορφή μετατραυμτικου στρες (PTSD).

2. Αίσθημα ανασφάλειας

Το σπίτι είναι το μέρος που οι περισσότεροι άνθρωποι περνούν ολόκληρη τη ζωή τους και αποτελεί ένα χώρο ασφάλειας, είναι το καταφύγιο του καθενός. Αλλά όταν αυτό καταστρέφεται αυτή η ασφάλεια εξανεμίζεται. Οι άνθρωποι που έχουν χάσει το σπίτι τους από μια φυσική καταστροφή βλέπουν εφιάλτες, έχουν άγχος και ανησυχούν υπερβολικά για την ασφάλειά τους. Η ανασφάλεια είναι ιδιαίτερα έντονη για τα παιδιά.

3. Μετατραυματικό στρες

Το έντονο άγχος είναι πολύ συχνό μετά από μια φυσική καταστροφή (φωτιά, πλημμύρα, σεισμός). Αλλά όταν επιμένει για μήνες, μπορεί να οδηγήσει σε μετατραυματικό στρες (PTSD). Οι άνθρωποι με μετατραυματικό στρες βιώνουν αναδρομές του γεγονότος, εμφανίζουν κρίσεις πανικού ,είναι συνέχεια σε εγρήγορση και αποφεύγουν όλα όσα τους υπενθυμίζουν το τραυματικό γεγονός. Το μετατραυματικό στρες παρεμβαίνει στην ικανότητα ενός ατόμου να ελέγξει τα συναισθήματα του και αυτό οδηγεί σε ξεσπάσματα θυμού, κλάμα κλπ.

Η διαταραχή μετατραυματικού στρες συμβαίνει όταν ένα άτομο βιώνει ένα τραυματικό γεγονός, όπως μια φυσική καταστροφή, τα θύματα πενθούν για την απώλεια της περιουσίας τους, την απώλεια των αγαπημένων τους προσώπων με αποτέλεσμα να υπάρχουν αρνητικές επιδράσεις στην ψυχική τους υγεία. Τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες περιλαμβάνουν παρεισφρέουσες σκέψεις, αποφυγή όσων σας υπενθυμίζουν το τραυματικό γεγονός, αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, υπερδιέγερση. Εξαιτίας του άγχους πολλά θύματα αντιμετωπίζουν φόβο, προβλήματα με τον ύπνο και κατάθλιψη.

Συγκριτικά με τους ενήλικες, τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα στις επιδράσεις των φυσικών καταστροφών. Τα παιδιά βιώνουν κατάθλιψη και άγχος μετά από μια φυσική καταστροφή. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, απομονώνονται, έχουν πόνους στο σώμα και καταστροφικές συμπεριφορές. Η τραυματική εμπειρία μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες επιδράσεις στα μικρά παιδιά όπως η έλλειψη προσκόλλησης ή συναισθηματικής ασφάλειας.

Πολλοί και διαφορετικοί παράγοντες επηρεάζουν την επούλωση των παιδιών μετά από μια φυσική καταστροφή. Τα χαρακτηριστικά τους πριν την καταστροφή, η προσκόλληση, η συναισθηματική αντίδραση. Οι συναισθηματικές επιδράσεις διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά από την φυσική καταστροφή και μπορεί να παρεμβαίνουν στη ζωή ενός ατόμου. Οι άνθρωποι έχουν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τις επιπτώσεις της φυσικής καταστροφής (καταστροφή σπιτιού, καταστροφή περιουσίας, απώλεια αγαπημένων ανθρώπων) αλλά και το ψυχικό κόστος που έχει αυτή η καταστροφή. Η ποιότητα ζωής επηρεάζεται δραματικά.