Ο αρνητικός κύκλος της αυτοεκπληρούμενης προφητείας
Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία
Σίγουρα θα έχετε αναρωτηθεί αρκετές φορές τι θα συμβεί όταν έχετε να αντιμετωπίσετε δυσκολίες. Μπορεί να σκέφτεστε ότι θα επιτύχετε ή θα αποτύχετε. Όμως κάποιες φορές η σκέψη μας οδηγεί στα αποτελέσματα. Αυτή είναι η αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Τι είναι η αυτοεκπληρούμενη προφητεία;
Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι το αποτέλεσμα μιας κατάστασης που επηρεάζεται από τη σκέψη μας. Μπορεί να είναι θετική και αρνητική. Αυτό το φαινόμενο περιγράφει πως η ταυτότητα μας διαμορφώνει τον τρόπο που αντιδράμε και επικοινωνούμε.
Για παράδειγμα ένας μαθητής έχει να γράψει ένα τεστ. Μπορεί να είναι αγχωμένος και να έχει πείσει τον εαυτό του ότι θα αποτύχει. Έτσι ξοδεύει το χρόνο του για να ανησυχεί αντί να διαβάζει. Μπορεί να γίνεται αναβλητικός, να βλέπει ταινίες, να στέλνει μηνύματα και να μην συγκεντρώνεται. Μπορεί να νομίζει ότι έχει μελετήσει αρκετά. Τελικά τα πηγαίνει άσχημα στην εξέταση, και αυτό είναι μια συνέπεια του αρνητικού τρόπου σκέψης που υπονόμευσε τη μελέτη του, και τελικά μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Σκεφτείτε το ίδιο σενάριο αλλά με το μαθητή να σκέφτεται ότι θα έχει καλή απόδοση στο τεστ. Συγκεντρώνεται στη μελέτη, προσπαθεί και δεν είναι αναβλητικός. Μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια φίλων αν την έχει ανάγκη. Τελικά τα πάει εξαιρετικά στο τεστ. Αυτός είναι ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης , με θετική επίδραση στις πράξεις και στα αποτελέσματα.
Αυτά τα παραδείγματα μπορεί να είναι ακραία, αλλά το καθένα αντανακλά τη δύναμη της αυτοεκπληρούμενης προφητείας.Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι μια πρόβλεψη ή μια προσδοκία που γίνεται πραγματικότητα επειδή συμπεριφερόμαστε σαν να είναι αλήθεια. Ωστόσο, όχι μόνο οι δικές μας προσδοκίες μας οδηγούν σε συγκεκριμένες πράξεις αλλά και αυτές των ανθρώπων γύρω μας.
Ο κύκλος της αυτοεκπληρούμενης προφητείας
Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία συμβαίνει όταν κάποιος προβλέπει ένα αποτέλεσμα και ακούσια συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο ώστε να επαληθεύσει την πρόβλεψη. Συνήθως ο όρος υποδηλώνει αρνητικά αποτελέσματα, όπως η αποτυχία ή η απογοήτευση ή οι δυσάρεστες συναισθηματικές καταστάσεις, όπως το άγχος, ο θυμός ή η κατάθλιψη. Και επειδή πολλά από αυτά τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα συσσωρεύονται, συχνά δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο.
Φυσικά και η αυτοεκπληρούμενη προφητεία δεν είναι πάντα αρνητική υπάρχει και η θετική εκδοχή της που οδηγεί στα επιθυμητά αποτελέσματα. Όμως οι περισσότεροι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με την αρνητική πλευρά της αυτοεκπληρούμενης προφητείας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτός ο αρνητικός κύκλος ξεκινά με αρνητικές πεποιθήσεις, ιδέες ή προσδοκίες για τον εαυτό σας , άλλους ανθρώπους ή τον κόσμο. Αυτές οι αρνητικές πεποιθήσεις είναι συνήθως προϊόν προηγούμενων εμπειριών , οι οποίες περιλαμβάνουν σημαντικά πρόσωπα ή γεγονότα.
Αν για παράδειγμα, κάποιος μεγαλώνει και ακούει συνεχώς από τους γονείς του ότι είναι ανόητος, κακός, ή δεν αξίζει τότε το άτομο θα πιστέψει ότι αυτά ισχύουν. Αυτές οι αρνητικές πεποιθήσεις γίνονται σκληρές και παράλογες σκέψεις και προσδοκίες που λαμβάνουν τη μορφή της αρνητικής συζήτησης με τον εαυτό. Αν πιστεύετε ότι είστε κακοί, προφανώς θα σκέφτεστε και θα φαντάζεστε αρνητικά πράγματα για τον εαυτό σας.
Αυτές οι αρνητικές σκέψεις και εικόνες, στη συνέχεια δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα όπως ο θυμός, η κατάθλιψης, το άγχος, οι ενοχές και η ντροπή. Αν σας καταβάλλουν όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, είναι δύσκολο να ξεφύγετε από αυτά και δεσμεύεστε σε αρνητικές συμπεριφορές. Αυτό οδηγεί σε συμπεριφορές όπως η απομόνωση, η αποφυγή, η επιθετικότητα.
Ο κύκλος συνεχίζεται. Αν φέρεστε αρνητικά, οδηγείστε σε δυσάρεστα αποτελέσματα. Τα προβλήματα στις σχέσεις, η αποτυχία, το διαζύγιο είναι κάποια από αυτά. Τα αποτελέσματα τροφοδοτούν τον αρνητικό κύκλο καθώς ενισχύουν τις αρνητικές σας πεποιθήσεις.
Ο κύκλος της αυτοεκπληρούμενης προφητείας αποτελείται από πέντε βασικά βήματα:
- Δημιουργείτε προσδοκίες για τον εαυτό σας, τους άλλους ή για καταστάσεις.
- Εκφράζετε αυτές τις προσδοκίες λεκτικά ή μη λεκτικά.
- Προσαρμόζετε τη συμπεριφορά και την επικοινωνία σας ώστε να ταιριάζουν με αυτά τα μηνύματα.
- Οι προσδοκίες σας γίνονται πραγματικότητα.
- Η επιβεβαίωση ενισχύει τις πεποιθήσεις σας.
Όταν νιώθετε ότι δεν σας συμπαθούν, δεν είναι ευχάριστο. Οι πιο θετικές πεποιθήσεις οδηγούν σε διαφορετικές συμπεριφορές που μπορεί να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Εκτός από τον αρνητικό κύκλο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας υπάρχει και ο θετικός. Ίσως να ανυπομονείτε να πάτε στο πάρτι ενός φίλου σας. Εκεί θα είναι κάποιος που συμπαθείτε και ελπίζετε να σας συμπαθήσει. Όταν τον βλέπετε, τον προσεγγίζετε και πιάνετε κουβέντα. Διασκεδάζετε και σας βρίσκει ενδιαφέρουσα. Βλέπετε ότι σας συμπαθεί και ανυπομονείτε να συναντηθείτε ξανά.
Οι σκέψεις οδηγούν σε συναισθήματα
Οι σκέψεις οδηγούν σε συναισθήματα. Συνήθως συνδέουμε τις δυσάρεστες εμπειρίες με συναισθήματα πόνου και θλίψης. Φυσικά και δεν μπορούμε να αποφασίσουμε πότε θα έχουμε αρνητικές σκέψεις. Τις περισσότερες φορές προσπαθούμε συνειδητά να μην κάνουμε άσχημες σκέψεις. Μπορούμε όμως να επιλέξουμε πως θα νιώθουμε για αυτές τις σκέψεις.
Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να σταματήσουμε την αυτοεκπληρούμενη προφητεία, στην οποία οι κακές σκέψεις οδηγούν σε άσχημα συναισθήματα. Αυτά τα συναισθήματα συνοδεύονται και από αρνητικές πράξεις με αποτέλεσμα να εκδηλώνουμε τον χειρότερο εαυτό μας.
Οι σκέψεις και τα συναισθήματα γίνονται λέξεις
Αν δεν μπορείτε να σταματήσετε τις αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα μπορείτε να σταματήσετε την αυτοεκπληρούμενη προφητεία με τα λόγια σας. Είναι λίγο περίεργο να μιλάτε όμορφα και θετικά όταν σκέφτεστε αρνητικά πράγματα, αλλά δεν είναι αδύνατο.
Όταν έχετε μια άσχημη σκέψη για κάτι, και δεν μπορείτε να νιώσετε θετικά τότε σταματήστε να αναρωτιέστε συνεχώς το “γιατί” και επικεντρωθείτε στο “πως”. Αντί να σκέφτεστε “Γιατί συνέβη αυτό;” αντικαταστήστε το “Πώς μπορώ να μάθω από αυτή την εμπειρία κάτι θετικό;”
Οι λέξεις είναι δικό σας δημιούργημα. Εσείς επιλέγετε ποιες θα χρησιμοποιήσετε, πως θα εκφραστείτε και τι σημαίνουν για εσάς. Οι λέξεις έχουν τεράστια δύναμη. Μπορεί να μην το έχετε συνειδητοποιήσει αλλά αυτό συμβαίνει.
Οι λέξεις γίνονται πράξεις
Όταν εκφράζεστε με θετικό τρόπο αμέσως αλλάζει η συμπεριφορά και η γλώσσα του σώματος ώστε να ταιριάζει με αυτές τις λέξεις. Αυτές οι πράξεις και οι συμπεριφορές έχουν τεράστια επίδραση στην ψυχολογία μας. Όταν υιοθετούμε νέες συμπεριφορές , χτίζουμε νέες συνήθειες. Αυτές οι νέες συνήθειες γίνονται νέες εμπειρίες. Οι οποίες είναι θετικές και βελτιώνουν την ψυχική μας υγεία.
Φανταστείτε ότι είχατε μια κακή σχέση στο παρελθόν η οποία τελικά αποδείχθηκε μια πολύ διδακτική εμπειρία και σας έμαθε τι σημαίνει αληθινή αγάπη. Αυτή η άσχημη εμπειρία τελικά σας οδήγησε σε μια πιο θετική εκδοχή του εαυτού σας.
Πώς θα σπάσετε τον κύκλο της αρνητικής αυτοεκπληρούμενης προφητείας;
Ο κύκλος της αυτοεκπληρούμενης προφητείας μπορεί να έχει δυσάρεστα αποτελέσματα, αλλά αυτό δεν είναι ο κανόνας. Μερικοί άνθρωποι την χρησιμοποιούν προς όφελός τους. Υπάρχουν κάποιοι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να σπάσετε τον αρνητικό φαύλο κύκλο και να δημιουργήσετε ένα θετικό.
Συνειδητοποιήστε την αυτοεκπληρούμενη προφητεία
Από τη στιγμή που γνωρίζετε πως οι προσδοκίες επηρεάζουν τη συμπεριφορά σας , πρέπει να έχετε στο μυαλό σας την συζήτηση που κάνετε με τον εαυτό σας και με τους άλλους.
Αλλάξτε τις πεποιθήσεις σας
Σπάστε τις παλιές σας πεποιθήσεις και αλλάξτε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεστε για τον εαυτό σας. Αντικαταστήστε την αρνητική συζήτηση με τον εαυτό σας με αντικειμενικά πιο ρεαλιστικές προσδοκίες. Εξασκηθείτε στη θετική συζήτηση με τον εαυτό σας, να είστε αισιόδοξοι για τον εαυτό σας και την απόδοσή σας.
Δουλέψτε με την αυτοεκτίμησή σας
Όταν έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση έχουμε και χαμηλές προσδοκίες. Αν σκέφτεστε ότι θα αποτύχετε , τότε θα είναι περίεργο να επιτύχετε. Αλλά αυτό είναι ακριβώς που πρέπει να αλλάξει στον τρόπο σκέψης. Να επικεντρώνεστε στο ποιοι θέλετε να είστε ή τι θέλετε να κάνετε και όχι στις τρέχουσες προσδοκίες σας.
Στην αρχή, αν παλεύετε με τις αρνητικές σας σκέψεις, προσπαθήστε μέχρι να τα καταφέρετε. Όσο θα εξασκείστε στο θετικό τρόπο σκέψης, η συμπεριφορά σας θα αλλάξει σταδιακά. Να θυμάστε ότι αυτή η αλλαγή δεν θα είναι εύκολη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα είστε ο εαυτός σας. Δεν είναι όλα ή τίποτα, απλά προσαρμόζετε τη συμπεριφορά σας.
Αλλάξτε τρόπο έκφρασης
Προσπαθήστε να αποφεύγετε τη χρήση λέξεων όπως ποτέ, πάντα, δεν μπορώ και μισώ. Ο φαύλος κύκλος συνήθως περιλαμβάνει αυτές τις λέξεις. Αντιθέτως, αντικαταστήστε τις με ουδέτερες ή θετικές λέξεις και φράσεις, όπως θα δώσω τον καλύτερο μου εαυτό. Αντί να σκέφτεστε αρνητικά, πείτε στον εαυτό σας ότι μπορείτε να το κάνετε.
Δημιουργήστε σχέσεις με ανθρώπους που πιστεύουν σε εσάς
Το πως οι άλλοι μας συμπεριφέρονται επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας. Επιλέξτε σοφά τους ανθρώπους που θα σας περιβάλλουν. Με τον καιρό, θα δείτε την θετική επίδραση που έχουν στη ζωή σας.
Πάρτε το χρόνο σας
Το να αλλάξετε τον τρόπο σκέψης σας είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο, υπομονή, επιμονή και συνέπεια. Να είστε υπομονετικοί με τον εαυτό σας. Όταν αναγνωρίζετε ένα αντιπαραγωγικό μοτίβο σκέψης, σταματήστε, ανακτήστε τον έλεγχο και ξεκινήστε ξανά.
