Πως γίνεται το EMDR;

Πως γίνεται το EMDR;

Η πρωτοποριακή μέθοδος EMDR είναι μια ειδική ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που εστιάζεται στην επεξεργασία στρεσογόνων ή τραυματικών βιωμάτων, τα οποία έμειναν χαραγμένα στη μνήμη του ανθρώπου, και πιθανόν να προκάλεσαν ένα σύνολο ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και άλλων προβλημάτων υγείας. Η θεραπεία EMDR σήμερα κατατάσσεται στην πρώτη γραμμή ανάμεσα στις τεκμηριωμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις για το μετατραυματικό στρες.⁽¹⁾⁽⁵⁾

Τα αρχικά EMDR σημαίνουν στην αγγλική γλώσσα "Eye Movement Desensitization and Reprocessing", όρος που αποδίδεται στα ελληνικά ως "Απευαισθητοποίηση και Επανεπεξεργασία μέσω οφθαλμικών κινήσεων".

Φάσεις EMDR

Στο EMDR ο θεραπευτής καθοδηγεί και βοηθά τον θεραπευόμενο να επανεξετάσει το τραυματικό γεγονός. Ανακαλούνται οι τραυματικές αναμνήσεις (όσα στοιχεία θυμάται από αυτά τα γεγονότα) και μέσω τις θεραπευτικής διαδικασίας, τα σχετικά συναισθήματα επαναβιώνονται με ένα νέο τρόπο, όπως και οι πεποιθήσεις που το συνοδεύουν. Μέσα από τη διαδικασία EMDR επιτυγχάνεται απελευθέρωση του ψυχικού πόνου και ανακατασκευή των πεποιθήσεων. Το άτομο αποκτά μια διαφορετική οπτική του γεγονότος και του εαυτού του, ελευθερώνεται από τον πόνο, κατακτά μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας και εξαλείφονται συμπτώματα που συνδέονται με τα στρεσσογόνα γεγονότα (πχ διάφορες φοβίες, άγχος, κρίσεις πανικού, κατάθλιψη).

Η θεραπευτική διαδικασία γενικά αποτελείται από συγκεκριμένα πρωτόκολλα, που συνήθως γίνονται σε 8 φάσεις:

• Φάση 1: Λήψη ιστορικού.
• Φάση 2: Προετοιμασία και σταθεροποίηση του θεραπευόμενου.
• Φάση 3-7: Εντοπισμός μνήμης-στόχου και επανεπεξεργασία του τραύματος με EMDR.
• Φάση 8: Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της θεραπείας.

Επανεπεξεργασία με EMDR

Οι συνεδρίες επανεπεξεργασίας EMDR βασίζονται στα διεστιακά (αμφίπλευρα) αισθητηριακά ερεθίσματα (οπτικά, ακουστικά, απτικά/αφής), τα οποία αποτελούν την καινοτομία της μεθόδου, όπως βλέπετε στην παρακάτω εικόνα.

Τα αισθητηριακά ερεθίσματα αυτά διεγείρουν νευρωνικά κυκλώματα του θαλάμου, των ιπποκάμπων, του μετωπιαίου λοβού και γενικότερα του εγκεφαλικού φλοιού.⁽³⁾ Ο θεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει ορισμένες ηλεκτρονικές συσκευές για τα ερεθίσματα αυτά ή τα χέρια του (προς αποφυγή παρερμηνειών, σημειώνουμε πως το EMDR δεν είναι ηλεκτροσόκ, ούτε εφαρμόζεται ρεύμα στον εγκέφαλο ή αλλού κατ'οιονδήποτε τρόπο!)

Κατά τη διάρκεια των φάσεων θεραπευτικής επεξεργασίας ο θεραπευόμενος:

1. εστιάζει την προσοχή του σε στρεσσογόνες αναμνήσεις, ενώ
2. παράλληλα καλείται να παρακολουθήσει τα διεστιακά αυτά ερεθίσματα.

Τα αισθητηριακά αμφίπλευρα ερεθίσματα ενισχύουν συνειρμικές διαδικασίες, με αποτέλεσμα ο θεραπευόμενος να βιώνει αλλαγές σε επίπεδο γνωστικό, συναισθηματικό, νευροφυσιολογικό και σωματικών αισθήσεων. Απλή φαινομενικά στην εφαρμογή της η μέθοδος αυτή, βασίζεται σε εδραιωμένες κλινικές θεωρητικές κατευθύνσεις, συμπεριλαμβανομένης της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας, της γνωσιακής, της συμπεριφορικής και της προσωποκεντρικής.

Το EMDR είναι σαφώς πιο αποτελεσματικό από την ύπνωση, όπως δείχνει η κλινική μας εμπειρία.

EMDR και παραλλαγές

Να σημειώσουμε σε αυτό το σημείο, ότι μετά από την ανακάλυψη του EMDR αναπόφευκτα παρουσιάστηκαν και διάφορες παραλλαγές, για την αντιμετώπιση των ψυχικών τραυμάτων. Μία από αυτές είναι το Brainspotting στο οποίο χρησιμοποιείται μία ράβδος για τον εστιασμό του βλέμματος σε συγκεκριμένα σημεία του οπτικού πεδίου.

Πρέπει να γνωρίζετε ότι το Brainspotting ΔΕΝ είναι EMDR και η άποψή μας είναι ότι είναι ότι πρόκειται για μια μορφή θεραπείας υποδιέστερη του EMDR.

Αποτελεσματικότητα EMDR

Η αποτελεσματικότητά του EMDR για το μετατραυματικό στρες είναι αναγνωρισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organisation) και το ινστιτούτο NICE.⁽²⁾⁽⁷⁾ Η θεραπεία EMDR έχει επίσης μελετηθεί σε ενήλικες και σε παιδιά που έχουν βιώσει σύνθετο παιδικό τραύμα (cPTSD).⁽⁶⁾ To EMDR μπορεί να βοηθήσει ωστόσο και σε άλλες διαταραχές, όπως τις κρίσεις πανικού και την κατάθλιψη.⁽⁴⁾

Το EMDR διεξάγεται μόνο από ειδικά εκπαιδευμένους θεραπευτές, ενώ η σωστή εφαρμογή της απαιτεί μεγάλη κλινική εμπειρία.

Μπορείτε να κάνετε το EMDR τεστ για μια πρώτη εκτίμηση αν μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το ψυχικό τραύμα που σας βαραίνει.

Ενημερωθείτε για το κόστος του EMDR και τις συνεδρίες που θα χρειαστούν.

Έχει παρενέργειες το EMDR;

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η θεραπεία EMDR δεν έχει παρενέργειες διαφορετικές από εκείνες που έχουν άλλες μορφές ψυχοθεραπείας. Δηλαδή, μερικοί ασθενείς αρχικά μπορεί να αισθάνονται αναστατωμένοι ή αγχωμένοι όταν ξεκινούν την θεραπεία, εξαιτίας του ότι πρέπει να αντιμετωπίσουν οδυνηρές και τραυματικές αναμνήσεις. Αλλά μέσω του EMDR αυτά τα συναισθήματα βελτιώνονται και τυπικά ο θεραπευόμενος αισθάνεται πιο ήρεμος και με καθαρό μυαλό μέσα σε λίγες συνεδρίες.

Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Βιβλιογραφία:

1. Chen, Y.-R., et al. (2014). Efficacy of EMDR for Patients with PTSD: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. PLoS ONE, 9(8), e103676.
2. de Jongh, A., et al. (2024). State of the science: EMDR therapy. Journal of Traumatic Stress, 37(2), 205–216. Portico.
3. Mattera, A., et al. (2022). A Biologically Inspired Neural Network Model to Gain Insight Into the Mechanisms of PTSD and EMDR. Frontiers in Psychology, 13.
4. Horst, F., et al. (2017). CBT vs. EMDR for Treating Panic Disorder: A Randomized Controlled Trial. Frontiers in Psychology, 8.
5. Wright, S. L., et al. (2024). EMDR vs other psychological therapies for PTSD: a systematic review and individual participant data meta-analysis. Psychological Medicine, 54(8), 1580–1588.
6. Chen, R., et al. (2018). The Efficacy of EMDR in Children and Adults Who Have Experienced Complex Childhood Trauma: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials. Frontiers in Psychology, 9.
7. NICE. (2018). NICE guidelines for PTSD (NG116).