Γιατί δεν πρέπει να χτυπάτε τα παιδιά σας

Γιατί δεν πρέπει να χτυπάτε τα παιδιά σας

Τα παιδιά αγαπούν να μιμούνται, ειδικά τους ανθρώπους που αγαπούν και σέβονται. Αντιλαμβάνονται ότι είναι φυσιολογικό να κάνουν ό,τι κάνουν και οι μεγάλοι. Για αυτό οι γονείς, πρέπει να θυμούνται ότι αναθρέφουν κάποιον άλλον γονέα, μητέρα ή πατέρα, και σύζυγο. Η οικογένεια είναι ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον για να μάθουν τα παιδιά πως να χειρίζονται τις συγκρούσεις. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες όπου το ξύλο αποτελεί μέσο πειθαρχίας είναι πιο πιθανό να είναι επιθετικά ως ενήλικες.  

Το ξύλο δείχνει ότι είναι αποδεκτό οι άνθρωποι να χτυπούν άλλους ανθρώπους, και ειδικά οι μεγάλοι να χτυπούν τους μικρούς, οι δυνατοί τους πιο αδύναμους. Τα παιδιά μαθαίνουν πως όταν έχουν ένα πρόβλημα, το λύνουν με το ξύλο. Όταν  η συμπεριφορά ενός παιδιού ελέγχεται με το ξύλο πιθανότατα θα συνεχίσει αυτόν τον τρόπο συμπεριφοράς και στις σχέσεις με τα αδέλφια και τους συνομηλίκους του, και τελικά με τον/την σύζυγο και τα παιδιά του. Αυτό εξηγεί γιατί δεν πρέπει να χτυπάτε τα παιδιά σας.

Το ξύλο δίνει  λάθος μηνύματα 

Κάποιοι γονείς λένε, «Δεν χτυπάω το παιδί μου τόσο συχνά ή τόσο δυνατά. Τις περισσότερες φορές του δείχνω πολλή αγάπη και στοργή. Μια σφαλιάρα δεν θα το ενοχλήσει.» Όμως, τα παιδιά δεν θα θυμούνται την αγάπη αλλά αυτό το χαστούκι. Μπορεί να υπάρχει αναλογία αγκαλιών-χτυπημάτων 100:1 στο σπίτι σας, αλλά υπάρχει κίνδυνος το παιδί σας να θυμάται και να επηρεάζεται περισσότερο από το ένα χτύπημα παρά από τις 100 αγκαλιές. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο  αν το χτύπημα ήταν αποτέλεσμα θυμού ή αδικίας.

Η σωματική τιμωρία δείχνει ότι είναι αποδεκτό να απελευθερώνετε τον θυμό σας ή να διορθώνετε μια αδικία χτυπώντας άλλους ανθρώπους. Ο έλεγχος των παρορμήσεων είναι ένα από τα πράγματα που προσπαθείτε να διδάξετε στα παιδιά σας. Το ξύλο υπονομεύει αυτή τη διαδικασία. 

Λεκτικό και συναισθηματικό “ξύλο”

Η σωματική βία δεν είναι ο μόνος τρόπος για να ξεπεράσει κανείς τα όρια και να φτάσει στην κακοποίηση. Ότι ισχύει για τη σωματική τιμωρία ισχύει και για την συναισθηματική/λεκτική τιμωρία. Οι φραστικές επιθέσεις και οι προσβολές μπορούν στην πραγματικότητα να βλάψουν ένα παιδί περισσότερο ψυχολογικά. Είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κάποιος τη συναισθηματική κακοποίηση. Οι απειλές για να εξαναγκαστεί ένα παιδί να συνεργαστεί μπορεί να αγγίξουν τον μεγαλύτερο του φόβο του, την εγκατάλειψη. Οι πληγές στην ψυχή μπορεί να είναι πιο βαθιές από τις πληγές στο σώμα.

1. Το ξύλο υποτιμά το παιδί 

Η εικόνα του παιδιού για τον εαυτό του ξεκινά από το πως αντιλαμβάνεται ότι οι άλλοι,  ειδικά οι γονείς του, το βλέπουν. Ακόμη και στα σπίτια που επικρατεί η αγάπη, το ξύλο δίνει ένα συγκεχυμένο μήνυμα, ειδικά σε ένα παιδί πολύ μικρό που δεν μπορεί να καταλάβει τον λόγο που συμβαίνει αυτό. Οι γονείς αφιερώνουν πολύ χρόνο για να ενισχύσουν την αίσθηση του παιδιού τους ότι είναι πολύτιμο, βοηθώντας το να νιώσει “καλό”. Έπειτα το παιδί σπάει ένα ποτήρι, το χτυπάνε, και εκείνο νιώθει ότι είναι “ κακό."

Ακόμα και μία αγκαλιά που ανακουφίζει τη συνείδηση του γονέα μετά το χτύπημα δεν διαλύει  τον πόνο. Το παιδί πιθανόν να νιώθει το χτύπημα, μέσα και έξω, πολύ μετά την αγκαλιά. Τα περισσότερα παιδιά που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση αγκαλιάζουν για να ζητήσουν έλεος. «Αν τον αγκαλιάσω, ο μπαμπάς θα σταματήσει να με χτυπάει.» Όταν το ξύλο επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, ένα μήνυμα παίρνει το παιδί: “Είσαι αδύναμος και ανυπεράσπιστος”.

Πολλοί γονείς θεωρούν ότι το ξύλο είναι “για το καλό του παιδιού.” Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει,  το ξύλο κάνει τα παιδιά να νιώθουν αδύναμα. 

2. Το ξύλο υποτιμά τον γονέα 

Οι γονείς που τιμωρούν τα παιδιά τους με ξύλο ή άλλου είδους κακομεταχείριση συχνά νιώθουν άσχημα για τον εαυτό τους. Συχνά χτυπάνε  ή φωνάζουν από απελπισία, επειδή δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν, αλλά μετά αισθάνονται πιο ανίσχυροι όταν βλέπουν ότι αυτό δεν λειτουργεί. 

Το ξύλο επίσης υποτιμά τον ρόλο του γονέα. Το να έχει κάποιος εξουσία σημαίνει ότι τον εμπιστεύονται και τον σέβονται, αλλά όχι ότι τον φοβούνται. Η διαρκής εξουσία δεν μπορεί να βασίζεται στον φόβο. Οι γονείς ή άλλοι φροντιστές που χρησιμοποιούν επανειλημμένα το ξύλο για να ελέγξουν τα παιδιά τελικά κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Όχι μόνο το παιδί χάνει τον σεβασμό προς το γονέα, αλλά και οι γονείς χάνουν, γιατί αναπτύσσουν μια νοοτροπία που βασίζεται στο ξύλο και έχουν λιγότερες εναλλακτικές λύσεις από το να χτυπούν. Ο γονέας χρησιμοποιεί το ξύλο για να αποτρέψει ανεπιθύμητες συμπεριφορές, αλλά το παιδί συμπεριφέρεται χειρότερα, κάτι που απαιτεί περισσότερο ξύλο. Αυτό το παιδί δεν μαθαίνει να αναπτύσσει εσωτερικό έλεγχο.

Το ξύλο υποτιμά τη σχέση γονέα-παιδιού. Η σωματική τιμωρία δημιουργεί απόσταση ανάμεσα στους ανθρώπους. Αυτή η απόσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική στο πλαίσιο της οικογένειας όπου η σχέση γονέα-παιδιού μπορεί ήδη να είναι τεταμένη, όπως σε μονογονεϊκές οικογένειες ή σε μικτές οικογένειες. Ενώ κάποια παιδιά είναι ανθεκτικά και επανέρχονται χωρίς αρνητικές επιδράσεις στην ψυχή ή το σώμα τους, για άλλα είναι δύσκολο να αγαπήσουν το χέρι που τα χτυπά.

3. Το ξύλο μπορεί να οδηγεί στην κακοποίηση 

Η τιμωρία μπορεί να κλιμακώνεται. Μόλις αρχίσετε να τιμωρείτε ένα παιδί "λίγο", πού θα σταματήσετε; Ένα νήπιο προσπαθεί να φτάσει ένα ποτήρι. Χτυπάτε απαλά το χέρι του ως υπενθύμιση να μην το αγγίξει. Εκείνο προσπαθεί ξανά, χτυπάτε ξανά το χέρι. Το ζήτημα πλέον δεν είναι το να αγγίξει το ποτήρι, αλλά ποιος είναι πιο δυνατός, η θέληση του παιδιού σας ή το χέρι σας. Τι κάνετε στη συνέχεια; Χτυπάτε πιο δυνατά και πιο δυνατά μέχρι το χέρι του παιδιού να πονά τόσο που να μην μπορεί πια να "παρακούσει;"

Η σωματική τιμωρία που ξεκινά απλά με ένα χαστούκι μπορεί στη συνέχεια να κλιμακωθεί: το χέρι γίνεται γροθιά, το κλαδάκι γίνεται ζώνη, και αυτό που ξεκίνησε φαινομενικά ως κάτι αθώο εξελίσσεται σε κακοποίηση. Η τιμωρία προετοιμάζει το έδαφος για την κακοποίηση. 

4. Το ξύλο δεν διορθώνει τη συμπεριφορά του παιδιού 

Πολλές φορές έχουμε ακούσει γονείς να λένε, “Όσο περισσότερο τον χτυπάμε, τόσο χειρότερη είναι η συμπεριφορά του.” Το ξύλο χειροτερεύει τη συμπεριφορά ενός παιδιού, δεν την βελτιώνει. Ένα παιδί που το χτυπούν νιώθει μέσα του ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτό και αυτό φαίνεται στη συμπεριφορά του. Όσο πιο κακές συμπεριφορές έχει, τόσο πιο πολύ το χτυπούν και τόσο χειρότερα νιώθει. Ο κύκλος συνεχίζεται. 

Στόχος της πειθαρχίας είναι να σταματήσει η κακή συμπεριφορά ενός παιδιού αμέσως, και το ξύλο μπορεί να το πετύχει αυτό. Είναι όμως πιο σημαντικό να δημιουργηθεί μια πεποίθηση μέσα στο παιδί ώστε να μην θέλει να επαναλάβει την κακή συμπεριφορά (δηλαδή εσωτερικός έλεγχος αντί για εξωτερικό). Όταν ένα παιδί δέχεται ένα χτύπημα είναι τόσο απορροφημένο από την αντίληψη της αδικίας της σωματικής τιμωρίας, που ξεχνάει τον λόγο για τον οποίο το χτύπησαν.

Είναι σημαντικό οι γονείς να καθίσουν μαζί με το παιδί  και να μιλήσουν μετά το χτύπημα ώστε να βεβαιωθούν ότι αντιλαμβάνεται τι έκανε. Οι εναλλακτικές λύσεις αντί του ξύλου μπορούν να προκαλέσουν περισσότερη σκέψη στο παιδί, αλλά μπορεί να απαιτούν περισσότερο χρόνο και ενέργεια από τον γονέα. Αυτό φέρνει στο προσκήνιο το βασικό λόγο που κάποιοι γονείς καταφεύγουν στο ξύλο , είναι πιο εύκολο.

5. Το ξύλο ενισχύει το θυμό, στα παιδιά και στους γονείς 

Τα παιδιά συχνά αντιλαμβάνονται την τιμωρία ως άδικη. Είναι πιο πιθανό να επαναστατήσουν εναντίον της σωματικής τιμωρίας παρά εναντίον άλλων μεθόδων πειθαρχίας. Τα παιδιά δεν σκέφτονται λογικά όπως οι ενήλικες, αλλά έχουν ένα έμφυτο αίσθημα δικαιοσύνης. Αυτό μπορεί να εμποδίσει την τιμωρία να λειτουργήσει όπως ελπίζουν οι γονείς και μπορεί να προκαλεί θυμό στο παιδί. Συχνά, το αίσθημα αδικίας εξελίσσεται σε αίσθημα ταπείνωσης. Όταν η τιμωρία ταπεινώνει τα παιδιά, είτε επαναστατούν είτε απομονώνονται. Ενώ το ξύλο μπορεί να φανεί ότι κάνει το παιδί να φοβάται να επαναλάβει την κακή συμπεριφορά, είναι πιο πιθανό να κάνει το παιδί να φοβάται αυτόν που το χτυπά.

Τα παιδιά που πειθαρχούν με ξύλο κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας και της παιδικής ηλικίας μπορεί να φαίνονται εξωτερικά πειθαρχημένα, αλλά εσωτερικά είναι γεμάτα οργή και θυμό. Νιώθουν ότι η προσωπικότητά τους έχει παραβιαστεί και αποστασιοποιούνται από έναν κόσμο που θεωρούν άδικο απέναντί τους. Δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τους άλλους.

Οι γονείς που εξετάζουν τα συναισθήματά τους μετά από ένα χαστούκι συχνά συνειδητοποιούν ότι το μόνο που πέτυχαν ήταν να απαλλαγούν από την οργή τους. Αυτή η παρορμητική έκρηξη θυμού συχνά γίνεται εθιστική, συντηρώντας έναν κύκλο αναποτελεσματικής πειθαρχίας. Το ξύλο δεν πρέπει να αποτελεί επιλογή, και οι γονείς είναι ανάγκη να αναζητήσουν καλύτερες μεθόδους πειθαρχίας.

6. Το ξύλο δημιουργεί κακές αναμνήσεις 

Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να θυμούνται τραυματικά γεγονότα παρά ευχάριστα. Οι γονείς είναι ανάγκη να γεμίζουν τη μνήμη των παιδιών με εκατοντάδες ευχάριστες αναμνήσεις. Είναι εκπληκτικό πόσο οι δυσάρεστες αναμνήσεις από το ξύλο μπορούν να καλύψουν αυτές τις θετικές αναμνήσεις.

7. Το ξύλο έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις 

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον με σωματική τιμωρία, είναι αντικοινωνικά και εγωκεντρικά. 

Το ξύλο έχει μακροχρόνιες συνέπειες και παρεμποδίζει την θετική επικοινωνία σε όλες τις σχέσεις. Τα παιδιά που έχουν γίνει αποδέκτες ξύλου είναι πιο επιθετικά προς την οικογένεια και στους συμμαθητές. Επίσης, στην ενήλικη ζωή είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν άγχος και κατάθλιψη. 

Αποτελεσματικοί τρόποι πειθαρχίας 

Υπάρχουν πιο αποτελεσματικοί τρόποι πειθαρχίας από το ξύλο, όπως:

1. Επιβραβεύστε τη θετική συμπεριφορά του παιδιού. Για παράδειγμα, μπορείτε να επαινέσετε το μεγαλύτερο παιδί σας που βοηθάει το μικρότερο αδελφό που είναι θυμωμένος για κάτι. 
2. Χρησιμοποιήστε την απομόνωση (time-outs) για να απομακρύνετε το παιδί από μια επιθυμητή δραστηριότητα για κάποιο χρόνικο διάστημα. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί είναι ασφαλές και μην χρησιμοποιείτε τακτικές που προκαλούν ντροπή ή δυσφορία( όπως το να κοιτάξει έναν τοίχο). Μια εναλλακτική είναι το “time-in”, όπου ο γονέας μένει με το παιδί για να μιλήσει για τη συμπεριφορά του.
3. Να είστε πάντα συνεπείς σχετικά με τις προσδοκίες για την σωστή συμπεριφορά και τι θεωρείται ακατάλληλη συμπεριφορά. Ακολουθήστε τις συνέπειες, ώστε τα παιδιά να μάθουν τα αποτελέσματα της ακατάλληλης συμπεριφοράς και να αρχίσουν να μαθαίνουν να ακολουθούν τους κανόνες.
4. Βεβαιωθείτε ότι ως γονείς είστε στην ίδια σελίδα όσον αφορά τους κανόνες και τις συνέπειες. Είναι σημαντικό και οι δύο γονείς να είναι συνεπείς.

Η πειθαρχία έχει να κάνει με τη σημασία της τήρησης των κανόνων. Είναι σημαντικό οι τεχνικές πειθαρχίας να είναι κατάλληλες για την ηλικία του παιδιού, και πάντα να γίνεται συζήτηση για το τι έκανε λάθος το παιδί και ποια συμπεριφορά θα θέλατε να δείτε αντί γι’ αυτό.

Και μην ξεχνάτε την θετική ενίσχυση, που περιλαμβάνει το να επιβραβεύετε ένα παιδί όταν κάνει κάτι καλό. Όλα τα παιδιά θα παραβιάσουν κάποιους κανόνες κάποια στιγμή, αλλά ένα παιδί που νιώθει ενδυναμωμένο να ενεργεί θετικά θα είναι πιο χαρούμενο και έτσι θα είναι λιγότερο πιθανό να συμπεριφερθεί άσχημα.