Καλή και κακή χοληστερόλη

Καλή και Κακή Χοληστερόλη

Η χοληστερόλη συχνά αναφέρεται με αρνητική έννοια, αλλά είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του σώματος. Το σώμα χρησιμοποιεί την χοληστερόλη για να συνθέσει ορμόνες και την βιταμίνη D, και να βελτιώσει την πέψη. Το ήπαρ παράγει αρκετή χοληστερόλη για να διαχειριστεί όλες αυτές τις λειτουργίες, αλλά το σώμα δεν εξασφαλίζει τη χοληστερόλη μόνο από το ήπαρ. Η χοληστερόλη υπάρχει σε τροφές όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα πουλερικά. Αν καταναλώνετε πολλά τέτοια φαγητά, ίσως τα επίπεδα της χοληστερόλης σας να είναι υψηλά.

HDL και LDL χοληστερόλη

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι χοληστερόλης: η υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (HDL) και η χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (LDL). Οι λιποπρωτεΐνες περιέχουν λίπος και πρωτεΐνες. Η χοληστερόλη μετακινείται μέσα στο σώμα ενώ βρίσκεται μέσα στις λιποπρωτεΐνες.

Η HDL είναι γνωστή ως “καλή χοληστερόλη” επειδή μεταφέρει την χοληστερόλη στο ήπαρ ώστε να απομακρυνθεί από το σώμα. Η HDL βοηθά το σώμα να απομακρύνει την περίσσεια χοληστερόλης και έτσι είναι λιγότερο πιθανό να καταλήξει στις αρτηρίες.

Η LDL είναι γνωστή ως “κακή χοληστερόλη” επειδή εναποθέτει τη χοληστερόλη στις αρτηρίες, και έτσι συσσωρεύεται στα τοιχώματα τους. Η υπερβολική χοληστερόλη στις αρτηρίες μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία πλακών μια κατάσταση που είναι γνωστή ως αθηροσκλήρωση. Αυτή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων στις αρτηρίες. Αν ένας θρόμβος σπάσει και μπλοκάρει μια αρτηρία στην καρδιά ή στον εγκέφαλο, τότε μπορεί να προκληθεί εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο.

Η δημιουργία πλακών επίσης μειώνει τη ροή του αίματος και του οξυγόνου στα κύρια όργανα. Η έλλειψη οξυγόνου από τα όργανα ή τις αρτηρίες μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στους νεφρούς ή σε περιφερική αρτηριακή νόσο, εκτός από το εγκεφαλικό ή το καρδιακό επεισόδιο.

Φυσιολογικές τιμές

Ο μόνος τρόπος για να μάθετε τα επίπεδα της χοληστερόλης(mg/dL) είναι οι εργαστηριακές εξετάσεις αίματος.

• Ολική χοληστερόλη: περιλαμβάνει την HDL, την LDL και το 20% των τριγλυκεριδίων.
• Τριγλυκερίδια : Αυτός ο αριθμός πρέπει να είναι κάτω από 150mg/dL. Αν τα τριγλυκερίδια είναι υψηλά και η LDL είναι υψηλή ή η HDL χαμηλή, τότε αυξάνεται ο κίνδυνος για αθηροσκλήρωση.
• HDL: Όσο υψηλότερα είναι τα νούμερα, τόσο το καλύτερο. Πρέπει να είναι τουλάχιστον υψηλότερη από 55mg/dL για τις γυναίκες και 45mg/dL για τους άνδρες.
• LDL: Όσο πιο χαμηλός είναι ο αριθμός τόσο το καλύτερο. Πρέπει να μην ξεπερνά τα 130 mg/dL αν δεν έχετε καρδιακά νοσήματα, αγγειακά νοσήματα ή διαβήτη. Πρέπει να μην ξεπερνά τα 100mg/dL αν έχετε οποιαδήποτε από τις παραπάνω καταστάσεις ή υψηλή ολική χοληστερόλη.

Αιτίες υψηλής χοληστερόλης

Ο τρόπος ζωής μπορεί να προκαλέσει υψηλά επίπεδα της χοληστερόλης μέσω:

• Παχυσαρκίας
• Διατροφής πλούσιας σε κόκκινο κρέας, γαλακτοκομικά πλούσια σε λιπαρά, κορεσμένα λίπη, trans λιπαρά και επεξεργασμένες τροφές
• Έλλειψης τακτικής άσκησης

Οι καπνιστές τυπικά έχουν χαμηλότερη HDL χοληστερόλη από ότι οι μη καπνιστές. Οι μελέτες δείχνουν ότι η διακοπή του καπνίσματος αυξάνει την HDL. Αν καπνίζετε προσπαθήστε να το κόψετε.

Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν το στρες αυξάνει άμεσα τη χοληστερόλη. Το στρες που δεν αντιμετωπίζετε οδηγεί σε συμπεριφορές που αυξάνουν την LDL και την ολική χοληστερόλη όπως η υπερβολική κατανάλωση λιπαρών φαγητών, η έλλειψη άσκησης και το υπερβολικό κάπνισμα.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η υψηλή LDL είναι κληρονομική. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται οικογενής υπερχοληστερολαιμία. Η οικογενής υπερχοληστερολαιμία οφείλεται σε μια γενετική μετάλλαξη που επηρεάζει την ικανότητα του ήπατος να απομακρύνει την περίσσεια της LDL χοληστερόλης. Αυτό οδηγεί σε υψηλά επίπεδα LDL και αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο στις νεαρές ηλικίες.

Θεραπεία υψηλής χοληστερόλης

Για την αντιμετώπιση της υψηλής χοληστερόλης , οι γιατροί προτείνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής:

• Διακοπή του καπνίσματος
• Υγιεινή διατροφή
• Τακτική άσκηση
• Μείωση του στρες

Μερικές φορές οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν είναι αρκετές, ειδικά αν έχετε οικογενή υπερχοληστερολαιμία. Ίσως να χρειάζεστε κάποια φαρμακευτική αγωγή όπως:

• Οι στατίνες για να βοηθήσουν το ήπαρ να απομακρύνει τη χοληστερόλη
• Φάρμακα για τη δέσμευση του χολικού οξέος που θα βοηθήσει το σώμα να χρησιμοποιήσει την επιπλέον χοληστερόλη για την παραγωγή χολής
• Αναστολείς της απορρόφησης της χοληστερόλης για την πρόληψη της απορρόφησης της χοληστερόλης από το λεπτό έντερο και την απελευθέρωσή της στην κυκλοφορία του αίματος
• Ενέσιμα φάρμακα που αυξάνουν την απορρόφηση της χοληστερόλης στο ήπαρ

Η σημασία της σωστής διατροφής

Υπάρχουν τροφές που βοηθούν στη μείωση της ολικής χοληστερόλης και στην αύξηση της HDL όπως:

• Τα φρούτα και τα λαχανικά
• Τα τρόφιμα ολικής άλεσης
• Τα πουλερικά χωρίς δέρμα, το άπαχο χοιρινό και το άπαχο κόκκινο κρέας
• Τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, ο τόμος ή η σαρδέλα
• Οι ανάλατοι ξηροί καρποί και τα όσπρια
• Το ελαιόλαδο

Οι τροφές που αυξάνουν την LDL χοληστερόλη και καλό είναι να τις αποφεύγετε ή να τις τρώτε σπάνια περιλαμβάνουν:

• Το ακατέργαστο κόκκινο κρέας
• Τα τηγανητά
• Τα φαγητά με κορεσμένα ή trans λιπαρά οξέα
• Τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα
• Τα τρόφιμα με υδρογονωμένα έλαια
• Τα έλαια από τροπικούς καρπούς

Η υψηλή χοληστερόλη μπορεί να είναι ανησυχητική. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεί ένα προειδοποιητικό σημάδι. Αν έχετε υψηλή χοληστερόλη δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα εμφανίσετε κάποιο καρδιακό πρόβλημα ή θα πάθετε εγκεφαλικό, αλλά θα πρέπει να το λάβετε σοβαρά υπόψη.