rTMS – τι είναι ο Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισμός;

rTMS - Επαναλαμβανόμενος Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισμός

Ο rTMS (επαναλαμβανόμενος διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός) είναι μια θεραπεία για την ανθεκτική κατάθλιψη. Χρησιμοποιεί μαγνήτες (μαγνητικά πεδία) για να διεγείρει περιοχές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τη διάθεση, χωρίς κάποια επέμβαση στον εγκέφαλο.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ουσιαστικά ένα ηλεκτρικό όργανο που λειτουργεί μέσω της μεταβίβασης χημικών ηλεκτρικών σημάτων μεταξύ των νευρικών κύτταρων. Η θεραπεία με rTMS δρα στις φυσιολογικές διαδικασίες του εγκεφάλου απλά αυξάνοντας τον αριθμό και την συχνότητα της μεταφοράς των μηνυμάτων. Με τον rTMS εφαρμόζεται μαγνητική ενέργεια για τη διέγερση των περιοχών του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τη διάθεση.

Έτσι, μπορεί να αλλάξει επιλεκτικά η δραστηριότητα σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, επιφέροντας τα επιθυμητά αποτελέσματα για την θεραπεία ποικίλων προβλημάτων ψυχικής υγείας.

Αποτελεσματικότητα του rTMS

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών που εμφανίζουν ανθεκτικότητα στα αντικαταθλιπτικά ή δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης με τη βοήθεια του rTMS.

To rTMS βοηθάει ένα ποσοστό 50-60% των ασθενών να βελτιωθεί, ενώ το 30% αυτών αναρρώνει πλήρως.

Πώς λειτουργεί ο επαναλαμβανόμενος διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός (rTMS);

Ο rTMS επηρεάζει την ηλεκτρική λειτουργία του εγκεφάλου μέσω ενός μαγνητικού πεδίου. Αυτό το μαγνητικό πεδίο δημιουργείται με τη διέλευση των γρήγορων παλμών ρεύματος μέσω ενός πηνίου. Το πηνίο είναι μέσα σε πλαστικό κάλυμμα και τοποθετείται κοντά στο τριχωτό της κεφαλής του ασθενή έτσι ώστε το μαγνητικό πεδίο να επικεντρωθεί σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Αναλόγως της πάθησης και του σημείου που χρειάζεται να διεγερθεί, χρησιμοποιούνται πηνία διαφορετικού σχήματος. Το μαγνητικό πεδίο εισχωρεί με ασφάλεια και χωρίς πόνο στο κρανίο, και στοχεύει σε συγκεκριμένα κύτταρα του εγκεφάλου. Επειδή αυτή η διέγερση γίνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα η μέθοδος αναφέρεται ως επαναλαμβανόμενος διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός.

rTMS και θεραπεία της ανθεκτικής κατάθλιψης

Ο επαναλαμβανόμενος διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός (rTMS therapy) είναι μια θεραπευτική επιλογή, ειδικά αν η κατάθλιψη παρουσιάζει ανθεκτικότητα στην αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή. Όταν τα φάρμακα δεν λειτουργούν ή έχουν ανεπιθύμητες παρενέργειες τότε είναι μια προτιμώμενη επιλογή. Είναι επίσης μια θεραπευτική επιλογή όταν υπάρχουν αντενδείξεις για την φαρμακευτική αγωγή, το φάρμακο δεν λειτουργεί για τον ασθενή ή αν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά.

Σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία, το rTMS είναι μια αποτελεσματική μέθοδος. Ο μαγνητικός ερεθισμός είναι ανώδυνος και τις περισσότερες φορές ανεκτός από ασθενείς που εμφανίζουν ανθεκτική κατάθλιψη, χωρίς σημαντικές παρενέργειες.

Ανθεκτική κατάθλιψη και rTMS

Το rTMS δεν είναι για όλους τους ασθενείς που πάσχουν από κατάθλιψη. Ενδύκνειται στην ανθεκτική κατάθλιψη, δηλαδή σε καταθλιπτικούς ασθενείς που δεν έχουν την αναμενόμενη ανταπόκριση σε καλώς επιλεγμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Προκειμένου να προσδιοριστεί η κατάλληλη ένταση της διέγερσης που απαιτείται και η ιδανική περιοχή διέγερσης για κάθε ασθενή, ένα χαμηλό μαγνητικό πεδίο παράγεται μέσω ενός μαγνητικού πηνίου. Το μαγνητικό πεδίο εφαρμόζεται στο κεφάλι του ασθενή και προκαλεί ηλεκτρική διέγερση στην περιοχή του φλοιού του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα την εκπόλωση των νευρώνων του φλοιού. Μέσω ποικίλων πρωτοκόλλων διέγερσης υψηλής συχνότητας για τη θεραπεία της κατάθλιψης, η δραστηριότητα του φλοιού ρυθμίζεται μέσω στοχευμένης διέγερσης του ραχιοπλευρικού προμετωπιαίου φλοιού. Ένας αριθμός μελετών και μετααναλύσεων δείχνει την αποτελεσματικότητα της μεθόδου, ειδικά στην θεραπεία της κατάθλιψης.

rTMS και νευροψυχιατρικές διαταραχές

Ο rTMS αποτελεί νέα θεραπευτική επιλογή στην νευροψυχιατρική για διαταραχές ανθεκτικές στη φαρμακευτική θεραπεία (δηλαδή μόνο όταν οι ασθενείς αποδεδειγμένα δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή). Το rTMS πλέον υπάρχει και στην Ελλάδα ως επιλογή.

Αυτές περιλαμβάνουν τις εμβοές, την μανία, την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, την σχιζοφρένεια, την διαταραχή μετατροπής και τις κρίσεις πανικού. Επιπλέον, ο rTMS  έχει μελετηθεί ως θεραπεία για τους εθισμούς, τις διατροφικές διαταραχές, τη νόσο του Πάρκινσον, το σύνδρομο Τουρέτ, τη δυστονία, τον φανταστικό πόνο, το τραύλισμα κλπ.

Πόσο διαρκούν τα αποτελέσματα του rTMS;

Οι περισσότεροι ασθενείς βρίσκουν ανακούφιση από τα συμπτώματα περίπου 6 μήνες έως ένα χρόνο. Τα αποτελέσματα του rTMS σε λίγους ασθενείς μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο από ένα χρόνο. Υπάρχει όμως ένα μεγάλο ποσοστό υποτροπής, και όπως όλες οι θεραπείες, τίποτα δεν είναι εγγυημένο. Όσον αφορά την κατάθλιψη συγκεκριμένα τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι:

• το 50% των ασθενών θα υποτροπιάσει μέσα σε 1 χρόνο (δηλαδή θα ξανακάνει καταθλιπτικό επεισόδιο), αν δεν κάνει κάποια θεραπεία συντήρησης.
• και το 80% των ασθενών θα υποτροπιάσουν μέσα σε 3 χρόνια χωρίς κάποια θεραπεία συντήρησης.

Προσοχή στην επιλογή

Αυτό που θα πρέπει να προσέξετε ιδιαίτερα είναι οι γνώσεις και η εμπειρία του ψυχιάτρου που θα εφαρμόσει τη θεραπεία, γιατί τα όποια θετικά αποτελέσματα του rTMS εξαρτώνται απόλυτα από την ακριβή τοποθέτηση του πηνίου στην κεφαλή. Μικρές διαφορές στην κλίση ή εκατοστά στην τοποθέτηση του πηνίου (λανθασμένη τοποθέτηση) μπορούν να καταστήσουν εντελώς άχρηστη την θεραπεία και κατά συνέπεια να ξοδεύετε χρήματα, χρόνο και την υγεία σας χωρίς αποτέλεσμα.