Σεξουαλική κακοποίηση

Σεξουαλική κακοποίηση

Η σεξουαλική βία είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει κάθε πράξη σεξουαλικής φύσης ενάντια σε ένα άλλο άτομο χωρίς τη συναίνεση του και χωρίς σεβασμό στην προσωπικότητα του. Κάποιες μορφές σεξουαλικής κακοποίησης περιλαμβάνουν τη σεξουαλική επίθεση, τη σεξουαλική εκμετάλλευση, τη σεξουαλική παρενόχληση, το revenge porn και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας στο διαδίκτυο. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ζει χωρίς να δέχεται σεξουαλική βία. Η αποτυχία σεβασμού αυτού του δικαιώματος προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Μορφές σεξουαλικής βίας

1. Σεξουαλική επίθεση

Η σεξουαλική επίθεση είναι μια πράξη σεξουαλικής φύσης, με ή χωρίς σωματική επαφή, χωρίς τη συναίνεση του άλλου ατόμου. Μπορεί να περιλαμβάνει ένα φιλί χωρίς συναίνεση, άγγιγμα χωρίς συναίνεση, σεξ χωρίς συναίνεση, επιδειξιομανία, ηδονοβλεψία ή αναγκαστική παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού.

Οι βιασμοί και οι σεξουαλικές επιθέσεις συνέβαλαν στο κίνημα του #MeToo. Ο βιασμός είναι μια εγκληματική πράξη που διώκεται ποινικά, ενώ η σεξουαλική επίθεση μπορεί να περιγράφει ένα εύρος εγκληματικών πράξεων σεξουαλικής φύσης, όπως τα ανεπιθύμητα αγγίγματα και τα φιλιά. Αλλά η σεξουαλική επίθεση αλληλεπικαλύπτεται με το βιασμό.

Η επιστήμη της κοινωνιολογίας και της συμπεριφοράς χρησιμοποιεί ευρέως τον όρο σεξουαλική βία. Αυτός ο όρος όμως είναι πολύ πιο ευρύς από την σεξουαλική επίθεση. Περιλαμβάνει πράξεις που δεν αποτελούν ποινικά αδικήματα για το νόμο αλλά είναι επιβλαβείς και τραυματικές. Η σεξουαλική βία περιλαμβάνει τη χρήση ψεύτικων υποσχέσεων, συνεχούς πίεσης, κακοποιητικών σχολίων ή επαναλαμβανόμενων απειλών για να εξαναγκαστεί ένα άτομο να κάνει σεξ. Μπορεί να περιλαμβάνει πράξεις χωρίς επαφή, όπως φωνές και σφυρίγματα, με τις οποίες οι γυναίκες νιώθουν αντικείμενα. Επίσης, μπορεί να περιλαμβάνει την δημοσιοποίηση φωτογραφιών και ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων χωρίς συγκατάθεση.

2. Σεξουαλική εκμετάλλευση

Η σεξουαλική εκμετάλλευση συμβαίνει όταν κάποιος κακοποιεί την σεξουαλικότητα ενός άλλου ατόμου χωρίς τη συναίνεση του ή χωρίς να σέβεται την προσωπικότητα του. Είναι μια μορφή ελέγχου σε ένα άλλο άτομο που επιτυγχάνεται με τη σωματική βία, τον εκβιασμό ή τη χειραγώγηση με σκοπό το οικονομικό, κοινωνικό ή προσωπικό όφελος.

3. Σεξουαλική παρενόχληση

Η σεξουαλική παρενόχληση περιλαμβάνει τη χρήση ανεπιθύμητων σεξουαλικών υπονοούμενων ή συμπεριφορών προς ένα άλλο άτομο. Μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε χώρο (λεωφορείο, μετρό, μπαρ, εστιατόριο, γραφείο) ή σε εικονικό περιβάλλον (με τη μορφή εικόνων, emails, μηνυμάτων ή σχολίων στα social media).

Η σεξουαλική παρενόχληση είναι ένας πολύ ευρύτερος όρος από την σεξουαλική επίθεση, που περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες ανεπίτρεπτων συμπεριφορών.

Η μία είναι ο σεξουαλικός εξαναγκασμός, που αναφέρεται σε σιωπηρές ή σαφείς προσπάθειες να εξαρτηθούν οι συνθήκες εργασίας από τη σεξουαλική συνεργασία. Οι κλασικές φράσεις, ʺκοιμήσου μαζί μου αλλιώς θα σε απολύσωʺ είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα σεξουαλικού εξαναγκασμού. Είναι η πιο στερεοτυπική μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης, αλλά επίσης και η πιο σπάνια.

Μια ακόμη πιο συχνή μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης είναι η ανεπιθύμητη σεξουαλική προσοχή, το ανεπιθύμητο άγγιγμα, οι αγκαλιές, τα χάδια, τα φιλιά, η πίεση για ραντεβού ή η σεξουαλική συμπεριφορά. Φυσικά, τα ρομαντικά και τα σεξουαλικά σχόλια στο χώρο εργασίας δεν αποτελούν πάντοτε παρενόχληση. Για να είναι ανεπιθύμητη η σεξουαλική παρενόχληση, θα πρέπει τα σχόλια να είναι ανεπιθύμητα και δυσάρεστα για τον αποδέκτη.  Πρέπει να είναι αρκετά σοβαρά ή επίμονα ώστε να δημιουργήσουν ένα κακοποιητικό εργασιακό περιβάλλον.

Η ανεπιθύμητη σεξουαλική προσοχή μπορεί να περιλαμβάνει σεξουαλική επίθεση και ακόμη και βιασμό. Αν ένας εργοδότης φιλήσει και αγγίξει μια υπάλληλο χωρίς τη συναίνεση της, αυτό είναι ένα παράδειγμα ανεπιθύμητης σεξουαλικής προσοχής και σεξουαλικής παρενόχλησης, ένα αστικό αδίκημα και έγκλημα.

Οι περισσότερες περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης δεν καταλήγουν σε σεξουαλική πράξη. Η τρίτη και πιο συχνή μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης είναι η παρενόχληση λόγω του φύλου, μια συμπεριφορά που υποτιμά τους ανθρώπους με βάση το φύλο, αλλά δεν συνεπάγεται σεξουαλικό ενδιαφέρον. Η παρενόχληση λόγω του φύλου μπορεί να περιλαμβάνει χυδαίους όρους και χαρακτηρισμούς, για παράδειγμα, εξευτελιστικά σχόλια για το σώμα ή τις σεξουαλικές πράξεις. Τις περισσότερες φορές, όμως, είναι καθαρά σεξιστική, και περιλαμβάνει  περιφρονητικά σχόλια για τις γυναίκες που δεν είναι κατάλληλες για ηγεσία ή τους άνδρες που δεν έχουν θέση στη φροντίδα των παιδιών. Αυτές οι πράξεις αποτελούν σεξουαλική παρενόχληση επειδή βασίζονται στο φύλο, όχι επειδή περιλαμβάνουν την σεξουαλικότητα.

Ο σεξουαλικός εξαναγκασμός και η ανεπιθύμητη σεξουαλική προσοχή είναι προσβολή, ενώ η παρενόχληση λόγω φύλου είναι καταπάτηση.

4. Σεξουαλική βία στο διαδίκτυο

Η βία στο διαδίκτυο είναι μια μορφή σεξουαλικής βίας σε διαδικτυακό περιβάλλον, οπως το revenge porn. Είτε πρόκειται για φωτογραφίες που αναρτώνται χωρίς συναίνεση, ή ανεπιθύμητα μηνύματα σεξουαλικής φύσης, αυτή η μορφή βίας προσβάλλει την αξιοπρέπεια και θεωρείται και από το νόμο πλέον σεξουαλική επίθεση.

Ποια είναι η στάση της κοινωνίας απέναντι στη σεξουαλική κακοποίηση;

Η σεξουαλική βία επηρεάζει όχι μόνο τα θύματα αλλά και τους κοντινούς τους ανθρώπους, όπως η οικογένεια και οι φίλοι. Οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει στόχος σεξουαλικής βίας, τα παιδιά, οι έφηβοι, οι ηλικιωμένοι, και οι ενήλικες γυναίκες, οι άνδρες, όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φύλου. Ένα άτομο που ασκεί σεξουαλική βία γνωρίζει το θύμα, μπορεί να ζει στην ίδια γειτονιά, να είναι μέλος της οικογένειας ή να ανήκει στον φιλικό κύκλο.

Ιστορικά, η στάση της κοινωνίας απέναντι σε αυτές τις επιθετικές πράξεις είναι σοβαρή και αυστηρή. Όμως, τα σεξιστικά γκράφιτι και οι προσβολές δεν είναι κάτι σπουδαίο, σωστά; Οι λεκτικές σεξουαλικές προσβολές δεν μπορούν να είναι τόσο κακές όσο  η σωματική βία. Και, αν δεν υπάρχει διείσδυση, δεν μπορεί να είναι κάτι τόσο κακό.

Οι μελέτες που έχουν γίνει έχουν δείξει ότι οι γυναίκες βιώνουν παρενόχληση λόγω φύλου, σεξιστικές διακρίσεις στο χώρο εργασίας τους πράγμα που επηρεάζει σημαντικά την υγεία και την ευεξία τους.

Τα πράγματα είναι πολύπλοκα. Οι κακοποιητικές συμπεριφορές, οι προσβολές δεν είναι ποτέ υγιείς. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να διαχωρίζουμε τι σημαίνει κάθε λέξη.

Ζούμε σε μια περίοδο που δεν μοιάζει με καμία άλλη, και κανείς δεν ξέρει πως μπορεί να εξελιχθούν τα πράγματα. Οι άνθρωποι πλέον μιλάνε ανοιχτά για τις εμπειρίες τους, και συζητούν για τις ανησυχίες τους.