Το παιδί μου δεν θέλει να πάει σχολείο

Το παιδί μου δεν θέλει να πάει στο σχολείο

Το παιδί σας, σας παρακαλά να μείνει σπίτι και λέει "Δεν θέλω να πάω σχολείο!", τα περισσότερα πρωινά; Αν συμβαίνει σε εσάς, δεν είστε οι μόνοι. Η άρνηση των παιδιών να πάνε στο σχολείο είναι μια δύσκολη συνθήκη. Ως κλινικός ψυχίατρος με εμπειρία στη διαχείριση αγχωδών διαταραχών, παρατηρώ συχνά ότι η πίεση επιδεινώνει τα συμπτώματα.

Όλοι οι γονείς νιώθουν αναστάτωση ή ανησυχούν όταν το παιδί τους δεν θέλει να πάει σχολείο. Μπορεί να αγνοούν το άγχος των παιδιών και να τα αναγκάζουν να πάνε σχολείο ή τους επιτρέπουν να μείνουν σπίτι.

Γιατί τα παιδιά δεν θέλουν να πάνε σχολείο;

Η άρνηση των παιδιών να πάνε στο σχολείο κάποιες φορές αναφέρεται ως φοβία για το σχολείο ή αποφυγή του σχολείου. Περιλαμβάνει επίμονο φόβο ή άγχος για το σχολείο.

Κάποιοι γονείς μπορεί να σκέφτονται, "Το παιδί μου είναι τόσο τεμπέλικο!" ή "Το παιδί μου δεν με ακούει ποτέ!" Είναι σύνηθες οι γονείς να ερμηνεύουν την άρνηση για το σχολείο ως έλλειψη κινήτρου ή περιφρόνηση. Αυτές οι ερμηνείες αυτόματα κάνουν τους γονείς και τα παιδιά αντιπάλους, όταν αντιμετωπίζουν τα παιδιά ως πρόβλημα.

Τα παιδιά μπορεί να μην θέλουν να πάνε σχολείο για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Τα παιδιά ή οι έφηβοι που αρνούνται να πάνε σχολείο μπορεί να δυσκολεύονται με ένα ή περισσότερα θέματα όπως:

• Άγχος αποχωρισμού
• Κοινωνικές σχέσεις και σχέσεις με τους συμμαθητές
• Εκτελεστικές λειτουργίες
• Ψυχική υγεία
• Ακαδημαϊκή απόδοση

Το κλειδί είναι να θυμάστε ότι το γεγονός ότι το παιδί σας αρνείται να πάει στο σχολείο δεν είναι ένα σημάδι ότι είναι "κακό" παιδί, απλά είναι ένα σημάδι ότι είναι ένα "καλό" παιδί που δυσκολεύεται.

Όταν βλέπετε την κατάσταση με αυτή την οπτική, τότε καταλαβαίνετε ότι το παιδί σας έχει ανάγκη την βοήθεια σας. Αντί να βλέπετε το παιδί ως πρόβλημα, μπορείτε μαζί να συζητήσετε και να προσεγγίσετε τα ζητήματα που προκύπτουν.

Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς για να πάει το παιδί σχολείο;

1. Να είστε ήρεμοι και σταθεροί

Ποιο είναι το πρώτο βήμα που μπορείτε να κάνετε όταν το παιδί σας αρνείται να πάει στο σχολείο; Υποστηρίξτε τον εαυτό σας. Όταν τα παιδιά είναι απορρυθμισμένα και ανήσυχα, έχουν ανάγκη έναν γονέα που είναι ήρεμος, σταθερός και αποφασιστικός.

Όπως ένας πιλότος διατηρεί την ψυχραιμία του στις αναταράξεις για να καθησυχάσει τους επιβάτες, έτσι και ο γονέας οφείλει να παραμείνει σταθερός.

2. Συνδεθείτε με το παιδί σας

Όταν το παιδί αρνείται να πάει στο σχολείο, μια ισχυρή σχέση μαζί του είναι σημαντική για να διαχειριστείτε την κατάσταση. Η εμπιστοσύνη και η σύνδεση με το παιδί σας είναι πολύ σημαντικά στοιχεία για τις δύσκολες στιγμές. Αφιερώστε ποιοτικό χρόνο σε δραστηριότητες που ευχαριστούν και τους δύο, να κάνετε μαζί πράγματα που σας αρέσουν. Αν νιώθετε ότι είναι δύσκολο να χτίσετε μια σύνδεση, συνεχίστε να προσπαθείτε. Η προσπάθεια σας έχει μεγάλη σημασία.

Τα παιδιά θέλουν έναν σταθερό και αποφασιστικό γονέα, έναν άνθρωπο που θα ακούει τα συναισθήματα τους, χωρίς να αφήνει αυτά τα συναισθήματα να τα κατακλύζουν. Είναι σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν τους φόβους, τις ανησυχίες και τα συναισθήματα των παιδιών τους.

Επίσης, πολλές φορές οι γονείς πιστεύουν ότι η άρνηση των παιδιών να πάνε σχολείο αντικατοπτρίζει τη δική τους αξία. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να πούνε στον εαυτό τους, "Το γεγονός ότι το παιδί μου δυσκολεύεται δεν είναι βαρόμετρο της αξίας μου ως γονέας. Είμαι καλός γονέας με ένα καλό παιδί που αντιμετωπίζει μια δυσκολία."

3. Μιλήστε με το παιδί σας

Πώς μπορείτε να είστε στην ίδια ομάδα με το παιδί σας και να λύσετε το πρόβλημα; Να είστε περίεργοι για τις δυσκολίες του παιδιού σας.

Για παράδειγμα, μπορεί να ανακαλύψετε συγκεκριμένα πράγματα που συμβάλλουν στο άγχος του παιδιού για το σχολείο. Στην κλινική πράξη, βλέπουμε ότι η ανοιχτή ερώτηση φέρνει καλύτερα αποτελέσματα από την ανάκριση. Μπορείτε να ρωτήσετε για συγκεκριμένες συνθήκες, όπως το διάλειμμα ή το φαγητό, αποφεύγοντας όμως τις ανακριτικές ερωτήσεις.

Ο στόχος σας είναι να ανακαλύψετε τους παράγοντες που προκαλούν άγχος στο παιδί σας ώστε να ενισχύσετε τις δεξιότητες του για να το αντιμετωπίσει.  Αυτό μπορεί να συμβάλλει θετικά καθώς το παιδί περνά από μια κατάσταση άγχους και αποφυγής σε μια κατάσταση ανθεκτικότητας και ικανότητας.

4. Αφουγκραστείτε τα συναισθήματα του παιδιού σας

Αναγνωρίστε και εκτιμήστε τα συναισθήματα και τις εμπειρίες του παιδιού σας, και διατηρήστε την ελπίδα σας ότι η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί με τον καιρό. Χρησιμοποιήστε εκφράσεις όπως:

• "Σε πιστεύω και ξέρω ότι αυτό δεν θα κρατήσει για πάντα."
• "Κάτι σχετικά με το σχολείο σου φαίνεται τρομερό αυτή τη στιγμή."
• "Ξέρω ότι είναι δύσκολο και θα το διαχειριστούμε μαζί."

Όσο περισσότερο επιτρέπετε στα συναισθήματα του παιδιού σας να υπάρξουν, τόσο λιγότερο ισχυρά γίνονται. Όταν δείχνετε στο παιδί σας ότι είστε δίπλα του για να το στηρίξετε, σταδιακά ενδέχεται να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια.

5. Διατηρήστε τα όρια

Το γεγονός ότι αναγνωρίζετε τα συναισθήματα και τις δυσκολίες του παιδιού σας δεν σημαίνει ότι θα υποκύπτετε στην άρνηση του να πάει σχολείο. Σημαίνει ότι κατανοείτε ότι δυσκολεύεται και ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες. Τα όρια είναι πολύ σημαντικά και μπορείτε να τα εκφράζετε ως εξής:

• "Ξέρω ότι μπορεί να δυσκολεύεσαι να πας στο σχολείο αυτή τη στιγμή, αλλά ξέρω ότι μπορείς να αντιμετωπίσεις τις δυσκολίες. Φεύγουμε για το σχολείο τώρα."
• "Πιστεύω ότι δεν θες να πας σχολείο. Αλλά παρόλα αυτά θα πας σήμερα."
• "Μπορεί να είσαι αναστατωμένος μαζί μου που θα σε πάω στο σχολείο. Επιτρέπετε να είσαι αναστατωμένος, αλλά είναι δική μου δουλειά να παίρνω αποφάσεις που πιστεύω ότι είναι οι καλύτερες για εσένα, ακόμη και όταν διαφωνείς μαζί μου."

Ανάλογα με το παιδί και την ένταση της άρνησης, μπορεί να χρειαστεί το παιδί να εκτεθεί σταδιακά σε ερεθίσματα σχετικά με το σχολείο σε ελεγχόμενο και υποστηρικτικό περιβάλλον ώστε να διαχειριστείτε καλύτερα την ανησυχία και να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, όπως να κάνει μικρές επισκέψεις στο σχολείο, να μένει εκεί την μισή μέρα ή να συναντά τους δασκάλους σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον.  Η διατήρηση της επαφής με τους συμμαθητές ενισχύει την αίσθηση της ασφάλειας.

Βιβλιογραφία

1. ↸1.King, N. J., et al. (1998).Cognitive-behavioral treatment of school-refusing children: a controlled evaluation. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 37, 4, 395-403.
2. ↸2.Reissner, V., et al. (2015). The Treatment of School Avoidance in Children and Adolescents with Mental Illnesses. Deutsches Ärzteblatt International, 112, 39, 655–662.
3. ↸3.Maynard, B. R., et al. (2018). Treatment for School Refusal Among Children and Adolescents: A Systematic Review and Meta-Analysis. Research on Social Work Practice, 28, 1, 56-67.