Ελκώδης κολίτιδα

Ελκώδης κολίτιδα

Η ελκώδης κολίτιδα είναι νόσημα που ανήκει στα λεγόμενα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου και προκαλεί φλεγμονή και πληγές, που ονομάζονται έλκη, σε ένα μέρος του πεπτικού σωλήνα. Η ελκώδης κολίτιδα επηρεάζει το εσωτερικό στρώμα του παχέος εντέρου, που ονομάζεται κόλον, και το ορθό. Τα συμπτώματα συνήθως αναπτύσσονται σταδιακά και όχι ξαφνικά.

Η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να οδηγεί σε εξασθένηση του σώματος και σε απειλητικές επιπλοκές για τη ζωή. Παρότι δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία, η αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει σημαντικά τα συμπτώματα της νόσου. 

Ποια είναι τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας;

Τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της φλεγμονής και την περιοχή που επηρεάζεται. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Διάρροια, συχνά με αίμα ή πύον
• Αιμορραγία από το ορθό,  απώλεια μικρής ποσότητας αίματος με τα κόπρανα
• Πόνος και κράμπες στην κοιλιά
• Πόνος στο ορθό
• Έντονη ανάγκη για αφόδευση
• Αδυναμία αφόδευσης
• Απώλεια βάρους
• Κόπωση
• Πυρετός

Περίπου οι μισοί από τους ανθρώπους με ελκώδη κολίτιδα έχουν ήπια ως μέτρια συμπτώματα. Η πορεία της ελκώδους κολίτιδας μπορεί να ποικίλλει, με ορισμένους ανθρώπους να εμφανίζουν μεγάλες περιόδους ύφεσης.

Τύποι ελκώδους κολίτιδας 

Η ταξινόμηση της ελκώδους κολίτιδας γίνεται ανάλογα με την θέση εντοπισμού της. Οι τύποι της ελκώδους κολίτιδας περιλαμβάνουν:

• Ελκώδης πρωκτίτιδα. Σε αυτόν τον τύπο της ελκώδους κολίτιδας η φλεγμονή περιορίζεται στην περιοχή πιο κοντά στον πρωκτό, που ονομάζεται ορθό. Η ραγδαία αιμορραγία από το ορθό, που μερικές φορές συνοδεύεται από δυσκολία στην κένωση, μπορεί να είναι το μόνο σημάδι της νόσου.
• Κολίτιδα αριστερής πλευράς. Σε αυτόν τον τύπο η φλεγμονή εκτείνεται από το ορθό κατά μήκος του σιγμοειδούς και του κόλον. Η πρωκτοσιγμοειδίτιδα είναι ένας τύπος κολίτιδας της αριστερής πλευράς . Η φλεγμονή περιλαμβάνει το ορθό και το σιγμοειδές κόλον, το κατώτερο τμήμα του κόλον. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αιματηρή διάρροια, κοιλιακούς πόνους και κράμπες, καθώς και αδυναμία στην κένωση παρά την επιθυμία για αυτήν, που ονομάζεται τένεσμος.
• Εκτεταμένη κολίτιδα. Αυτός ο τύπος ονομάζεται συχνά πανκολίτιδα. Συχνά επηρεάζει ολόκληρο το κόλον και προκαλεί επεισόδια αιματηρής διάρροιας που μπορεί να είναι σοβαρά, κοιλιακές κράμπες και πόνο, κόπωση και σημαντική απώλεια βάρους.

Ποιες είναι οι αιτίες της ελκώδους κολίτιδας; 

Η ακριβής αιτία της ελκώδους κολίτιδας δεν είναι γνωστή. Παλιότερα  η διατροφή και το άγχος  θεωρούνταν οι κύριες αιτιες, αλλά πλέον γνωρίζουμε ότι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να επιδεινώσουν την ελκώδη κολίτιδα, αλλά δεν την προκαλούν. Πιθανές αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πρόβλημα στο ανοσοποιητικό σύστημα. Μια πιθανή αιτία είναι μια δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα προσπαθεί να αντιμετωπίσει έναν εισβολέα, όπως έναν ιό ή βακτήριο, μια ανώμαλη ανοσολογική αντίδραση οδηγεί το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί και στα κύτταρα του πεπτικού σωλήνα.
• Γενετικά χαρακτηριστικά. Πολλοί γενετικοί δείκτες έχουν συνδεθεί με την ελκώδη κολίτιδα. Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει ρόλο, καθώς η πάθηση είναι πιο συνηθισμένη σε άτομα που έχουν μέλη της οικογένειας με την ίδια νόσο.

Παράγοντες κινδύνου

Η ελκώδης κολίτιδα επηρεάζει περίπου τον ίδιο αριθμό γυναικών και ανδρών. Οι παράγοντες κινδύνου μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ηλικία. Η ελκώδης κολίτιδα συνήθως ξεκινά πριν από την ηλικία των 30 ετών. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και κάποιοι άνθρωποι δεν αναπτύσσουν τη νόσο μέχρι  τα 60 τους χρόνια.
• Φυλή ή εθνικότητα. Αν και οι λευκοί έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο για τη νόσο, η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε φυλή. Ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος για άτομα εβραϊκής καταγωγής.
• Οικογενειακό ιστορικό. Έχετε μεγαλύτερο κίνδυνο αν έχετε στενό συγγενή, όπως γονέα, αδελφό ή παιδί, με τη νόσο.

Πότε είναι ανάγκη να επισκεφτείτε το γιατρό σας;

Επισκεφτείτε το γιατρό σας αν παρατηρήσετε αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου σας ή αν έχετε συμπτώματα όπως:

• Πόνος στην κοιλιά
• Αίμα στα κόπρανα
• Επίμονη διάρροια που δεν ανταποκρίνεται σε μη συνταγογραφούμενα φάρμακα
• Διάρροια που σας ξυπνά από τον ύπνο
• Ανεξήγητος πυρετός που διαρκεί περισσότερο από μία-δύο ημέρες

Αν και η ελκώδης κολίτιδα συνήθως δεν είναι θανατηφόρα, είναι μια σοβαρή νόσος που, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές απειλητικές για τη ζωή.

Θεραπευτικές επιλογές 

Ο στόχος στη θεραπεία της ελκώδους κολίτιδας είναι να βοηθηθούν οι ασθενείς να ρυθμίσουν καλύτερα το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Παρόλο που δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για την ελκώδη κολίτιδα και οι υποτροπές μπορεί να είναι συχνές,  ένας συνδυασμός θεραπειών  μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της νόσου και στην καλή ποιότητα ζωής.  

Η θεραπεία για την ελκώδη κολίτιδα μπορεί να περιλαμβάνει την φαρμακευτική αγωγή,  αλλαγές στη διατροφή και μερικές φορές χειρουργικές επεμβάσεις για την επιδιόρθωση ή την αφαίρεση των επηρεασμένων τμημάτων του γαστρεντερικού σωλήνα.

1. Φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα για την ελκώδη κολίτιδα ουσιαστικά καταστέλλουν τη φλεγμονή του παχέος εντέρου και επιτρέπουν στους ιστούς να επουλωθούν. Τα συμπτώματα, όπως η διάρροια, η αιμορραγία και ο κοιλιακός πόνος, μπορούν επίσης να μειωθούν και να ελεγχθούν με την κατάλληλη  φαρμακευτική αγωγή.

Εκτός από την καταστολή και τον έλεγχο των συμπτωμάτων, τα φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τη μείωση της συχνότητας των υποτροπών της νόσου. Με την κατάλληλη θεραπεία σε βάθος χρόνου, οι περίοδοι ύφεσης μπορούν να παραταθούν και οι περίοδοι που τα συμπτώματα επιδεινώνονται να μειωθούν.

2. Συνδυαστική Θεραπεία

Η συνδυαστική θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει την προσθήκη ενός βιολογικού παράγοντα σε έναν ανοσορρυθμιστικό παράγοντα. Όπως συμβαίνει με κάθε θεραπεία, υπάρχουν κίνδυνοι και οφέλη από τη συνδυαστική θεραπεία. Ο συνδυασμός θεραπειών μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, αλλά μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο πρόσθετων παρενεργειών και τοξικότητας. Ο γιατρός θα καταλήξει στην  θεραπεία που είναι πιο αποτελεσματική για τις δικές σας ανάγκες.

3. Διατροφή 

Αν και η ελκώδης κολίτιδα δεν προκαλείται από τις τροφές που καταναλώνετε, μπορεί να διαπιστώσετε ότι κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Είναι σημαντικό να ακολουθείτε μια υγιεινή  διατροφή που βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων σας.

Για τους ανθρώπους που έχουν διαγνωστεί με ελκώδη κολίτιδα, είναι απαραίτητο να ακολουθούν  καλή διατροφή, επειδή η νόσος συχνά μειώνει την όρεξη ενώ αυξάνει τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού. Επιπλέον, κοινά συμπτώματα όπως η διάρροια μπορούν να μειώσουν την ικανότητα του οργανισμού να απορροφά πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες, καθώς και νερό, βιταμίνες και μέταλλα.

Πολλοί άνθρωποι με ελκώδη κολίτιδα διαπιστώνουν ότι τα ελαφρά γεύματα προκαλούν λιγότερη ενόχληση σε σχέση με τα πικάντικα ή τα τρόφιμα πλούσια σε ίνες. Παρόλο που η διατροφή σας μπορεί να παραμείνει ευέλικτη και πρέπει να περιλαμβάνει ποικιλία τροφών από όλες τις ομάδες τροφίμων, ο γιατρός σας πιθανόν να συστήσει περιορισμό στην κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων αν διαπιστωθεί ότι έχετε δυσανεξία στη λακτόζη.

4. Χειρουργική επέμβαση 

Το 20% των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα, δεν βλέπει αποτελέσματα με τη θεραπεία ή προκύπτουν επιπλοκές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να εξεταστεί σαν εναλλακτική λύση η χειρουργική επέμβαση. Αυτή η επέμβαση περιλαμβάνει την αφαίρεση του παχέος εντέρου (κολεκτομή).

Η αξιολόγηση διαφόρων παραγόντων , όπως το εύρος της νόσου, η ηλικία και η συνολική υγεία του ασθενούς, καθορίζει αν μπορεί να προταθεί κάποια χειρουργική προσέγγιση. Μια χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει την αφαίρεση ολόκληρου του παχέος εντέρου και του ορθού, με τη δημιουργία ειλεοστομίας ή εξωτερικού στόματος (ένα άνοιγμα στην κοιλιά από το οποίο αποβάλλονται τα απόβλητα σε σακούλα, η οποία προσκολλάται στο δέρμα με αυτοκόλλητο).

Σήμερα, πολλοί άνθρωποι μπορούν να επωφεληθούν από νέες χειρουργικές τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί και περιλαμβάνουν την αφαίρεση του παχέος εντέρου, αλλά αποφεύγουν την ειλεοστομία. Με τη δημιουργία εσωτερικής σακούλας από το λεπτό έντερο και την προσάρτησή της στον σφιγκτήρα του πρωκτού, ο χειρουργός μπορεί να διατηρήσει την ακεραιότητα του εντέρου και να εξαλείψει την ανάγκη ο ασθενής να φορέσει εξωτερικό στόμιο.

Επιπλοκές της ελκώδους κολίτιδας

Πιθανές επιπλοκές της ελκώδους κολίτιδας περιλαμβάνουν:

• Έντονη αιμορραγία
• Διάτρηση κόλον
• Σοβαρή αφυδάτωση
• Πτώση των ερυθρών αιμοσφαιρίων (αναιμία)
• Απώλεια οστικής μάζας (οστεοπόρωση)
• Φλεγμονή του δέρματος, των αρθρώσεων και των ματιών
• Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του παχέος εντέρου
• Ταχεία διόγκωση του κόλον, που λέγεται τοξικό μεγακόλον
• Αυξημένος κίνδυνος θρόμβων στις φλέβες και αρτηρίες
• Καθυστέρηση στην ανάπτυξη των παιδιών