Αυτοάνοσα νοσήματα και ψυχική υγεία

Αυτοάνοσα νοσήματα και Ψυχική υγεία

Τα αυτοάνοσα νοσήματα παραμένουν ακόμη μυστηριώδεις καταστάσεις στις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους ίδιους τους ιστούς του. Υπάρχουν πολλά αυτοάνοσα νοσήματα με τα πιο συχνά να είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωρίαση, η σκλήρυνση κατά πλάκας και ο διαβήτης τύπου 1.

Σε πολλά αυτοάνοσα νοσήματα παρατηρείται μια ενεργής φλεγμονής ή ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού. Αλλά και μια λοίμωξη θα μπορούσε να προκαλέσει τις ίδιες αλλαγές.

Αυτοάνοσα νοσήματα και ψυχική υγεία

Είναι πολύ πιθανό να βιώσετε κάποια ψυχολογικά συμπτώματα αν έχετε διαγνωστεί με κάποιο αυτοάνοσο νόσημα. Τα αυτοάνοσα νοσήματα συνδέονται με:

• Κατάθλιψη
• Άγχος
• Σχιζοφρένεια (ψύχωση)

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια μέχρι σοβαρά και να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα του ατόμου. Υπάρχουν συγκεκριμένοι μηχανισμοί στα αυτοάνοσα νοσήματα που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών ψυχικής υγείας και περιλαμβάνουν:

Φλεγμονή

Η χρόνια φλεγμονή βρίσκεται πίσω από τα αυτοάνοσα νοσήματα. Η φλεγμονή είναι κομμάτι της ανοσολογικής αντίδρασης ώστε το σώμα να προστατευτεί από λοιμώξεις και παθογόνους μικροοργανισμούς. Ωστόσο, στα αυτοάνοσα νοσήματα, αυτή η φυσιολογική προστατευτική φλεγμονώδης αντίδραση ενεργοποιείται υπερβολικά, προκαλώντας βλάβη στους ιστούς του σώματος.

Ενώσεις που εμπλέκονται στη φλεγμονώδη αντίδραση όπως οι προφλεγμονώδεις κυτοκίνες, συνδέονται με την κατάθλιψη, το άγχος και άλλες ψυχικές διαταραχές. Στην πραγματικότητα τα υψηλά επίπεδα των προφλεγμονωδών κυτοκινών συνδέονται με την σοβαρότητα των συμπτωμάτων.

Αντισώματα

Σε κάποιες περιπτώσεις, είναι πιθανό το ανοσοποιητικό σύστημα να παράγει αντισώματα ενάντια σε τμήματα του νευρικού συστήματος που παίζουν κύριο ρόλο στη διάθεση και στις γνωστικές ικανότητες. Αυτό μπορεί να προκαλεί νευρογνωστικές αλλαγές όπως η ευερεθιστότητα, οι αλλαγές στην προσωπικότητα, η κατάθλιψη.

Τι είναι το στρες;

Ένας κοινός ορισμός για το στρες είναι μια κατάσταση που προκαλεί ένταση και χαρακτηρίζεται από σωματικά, ψυχολογικά ή συναισθηματικά συμπτώματα. Το στρες οδηγεί στην ενεργοποίηση του μηχανισμού πάλης ή φυγής (fight or flight), με αποτέλεσμα τα επινεφρίδια να απελευθερώνουν αδρεναλίνη, η καρδιά να χτυπά πιο γρήγορα και η αναπνοή να γίνεται πιο γρήγορη, και να αυξάνεται η αρτηριακή πίεση. Αυτή η αντίδραση είναι βοηθητική όταν αντιμετωπίζουμε απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις. Όμως το επίμονο άγχος (όπως η ανησυχία για τα οικονομικά, για την υγεία, για τις διαπροσωπικές σχέσεις) μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια νοσήματα όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση ή τα αυτοάνοσα νοσήματα.

Οι παράγοντες που προκαλούν άγχος διαφέρουν για κάθε άνθρωπο. Κάποιος μπορεί να νιώθει στρες όταν πρόκειται να μιλήσει μπροστά σε κοινό, ενώ κάποιος άλλος να νιώθει άνετα. Μια ψυχοπιεστική εμπειρία μπορεί να είναι επίσης κάτι θετικό, όπως η προετοιμασία του γάμου ή των γενεθλίων.

Σύνδεση ανάμεσα στο στρες και στα αυτοάνοσα νοσήματα

Σε μια μελέτη που συμμετείχαν 100,000 άνθρωποι με διαγνωσμένη κάποια διαταραχή άγχους ελέγχθηκε η ευαισθησία τους στην εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων.

Τα άτομα που είχαν κάποια διαταραχή άγχους:

• είχαν περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με κάποιο αυτοάνοσο νόσημα
• είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πολλαπλά αυτοάνοσα νοσήματα
• είχαν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων σε μικρή ηλικία.

Μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι τα άτομα με μετατραυματικό στρες (PTSD) που έλαβαν θεραπεία με επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) , είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποιο αυτοάνοσο νόσημα.

Σύνδεση ανάμεσα στα ψυχικά τραύματα και στα αυτοάνοσα νοσήματα

Το μυαλό και το σώμα είναι ένα και δεν διαχωρίζονται το ένα από το άλλο. Αυτό εξηγεί το γιατί πολλοί άνθρωποι αναζητούν ολιστικές θεραπείες για τα θέματα που αντιμετωπίζουν.

Τα στοιχεία που δείχνουν ότι ένα υποκείμενο ψυχικό τραύμα συνδέεται με ένα αυτοάνοσο νόσημα περιλαμβάνουν:

• Βιολογικές αλλαγές: στους ανθρώπους με μετατραυματικό στρες (PTSD), συμβαίνουν βιολογικές αλλαγές στο σώμα. Αυτές οι αλλαγές εντείνουν την φλεγμονή, ενεργοποιούν συγκεκριμένα γονίδια και επιταχύνουν την απελευθέρωση των ανοσοκυττάρων.
• Σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου: το έντερο έχει το δικό του μικροβίωμα που αποτελείται από βακτήρια, ιούς, παθογόνα και μύκητες και αλληλεπιδρά με τον εγκέφαλο. Όταν αυτοί οι μικροοργανισμοί δεν είναι σε ισορροπία, προκαλούνται προβλήματα στο σώμα όπως το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου. Καθώς οι τοξίνες μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος, ενεργοποιείται η ανοσολογική αντίδραση.
• Αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης: το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ευαίσθητο στο στρες. Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη του στρες και ελέγχει το ανοσοποιητικό σύστημα. Σε περιόδους στρες, το σώμα απελευθερώνει περισσότερη κορτιζόλη, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται φλεγμονή και εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος.
• Συστημική φλεγμονή: το στρες επηρεάζει την ανοσία. Όταν η ανοσολογική αντίδραση ενεργοποιείται, αυξάνεται η συστημική φλεγμονή. Αυτό μπορεί να είναι μεγάλο πρόβλημα για τους ανθρώπους που είναι ήδη επιρρεπείς σε αυτοάνοσα νοσήματα.

Η διαχείριση των θεμάτων ψυχικής υγείας βελτιώνει τα συμπτώματα των αυτοάνοσων νοσημάτων

Το μυαλό και το σώμα είναι άμεσα συνδεδεμένα. Καταστάσεις που επηρεάζουν το σώμα έχουν επίδραση στον τρόπο σκέψης και στα συναισθήματα. Ομοίως, οι σκέψεις και τα συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν τα συμπτώματα του αυτοάνοσου νοσήματος. Στην πραγματικότητα, η κατάθλιψη μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα ενός αυτοάνοσου νοσήματος.

Οι μελέτες δείχνουν ότι δεν πρέπει να αγνοείτε την κατάθλιψη, το άγχος και άλλες διαταραχές της ψυχικής υγείας. Η θεραπεία και η βελτίωση αυτών των συμπτωμάτων βοηθά στην βελτίωση του αυτοάνοσου νοσήματος. Η αποτελεσματική διαχείριση του αυτοάνοσου νοσήματος επίσης μπορεί να βελτιώνει τα συμπτώματα του άγχους και της κατάθλιψης.

Αντιμετώπιση άγχους

Επειδή ακόμη δεν είναι ξεκάθαρα τα μονοπάτια που συνδέουν το στρες με τα αυτοάνοσα νοσήματα, είναι δύσκολο να διορθωθούν οι βλάβες που προκαλούνται από το στρες. Είναι πιθανό η αντιμετώπιση της πηγής του άγχους να προλαμβάνει την εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων.

Όλοι γνωρίζουμε ότι το στρες έχει κόστος για το σώμα μας. Η πρόληψη του άγχους είναι πολύ σημαντική. Με την πρόληψη του άγχους μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης των αυτοάνοσων νοσημάτων και οι επιπλοκές του στρες όπως το μετατραυματικό στρες, η μοναξιά και η απομόνωση.

Για να μπορέσετε να διαχειριστείτε μια τραυματική εμπειρία μπορείτε να κάνετε τα εξής:

• Ξεκινήστε άσκηση: η άσκηση οδηγεί στην απελευθέρωση ενδορφινών, εξαντλεί την αδρεναλίνη και κρατά το σώμα υγιές. Επίσης κρατά το μυαλό καθαρό και βοηθά να βλέπετε με ηρεμία τις καταστάσεις. Μπορείτε να κάνετε άσκηση 30 λεπτά την ημέρα για να νιώσετε τα ευεργετικά της αποτελέσματα.
• Διατηρήστε την επαφή με τους γύρω σας: βρείτε τρόπους να μείνετε συνδεδεμένοι με τους άλλους. Μπορείτε να περνάτε χρόνο με τους φίλους και την οικογένειά σας ή να γίνετε μέλος σε μια ομάδα υποστήριξης. Ο εθελοντισμός επίσης είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να καταπολεμήσετε τα συναισθήματα της απελπισίας και της αβοηθητότητας.
• Ρυθμίστε το νευρικό σας σύστημα: είναι πιθανό να αλλάξετε τον τρόπο που αντιδράτε και ηρεμείτε. Αυτό θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το άγχος και θα έχετε μεγαλύτερη αίσθηση του ελέγχου. Ο διαλογισμός, οι βαθιές αναπνοές μπορούν να σας βοηθήσουν σε αυτό.
• Φροντίστε τον εαυτό σας: όταν το στρες συσσωρεύεται, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρήσετε την καλή σας υγεία. Κοιμηθείτε καλά, ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή και αποφύγετε το αλκοόλ. Επίσης μάθετε τεχνικές διαχείρισης του άγχους ώστε να μην σας κατακλύζει.
• Ξεκινήστε ψυχοθεραπεία: η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τις αιτίες του άγχους και να μάθετε υγιείς τρόπους για να το αντιμετωπίσετε.