Αναστολείς ΜΑΟ - αντικαταθλιπτικά / Παρενέργειες
Οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟΙ) ήταν τα πρώτα αντικαταθλιπτικά που αναπτύχθηκαν. Είναι αποτελεσματικά φάρμακα, αλλά έχουν αντικατασταθεί από αντικαταθλιπτικά που είναι εξίσου δραστικά, αλλά προκαλούν λιγότερες παρενέργειες και έχουν πολύ λιγότερους κινδύνους.
Οι ΜΑΟΙ (ή αναστολείς ΜΑΟ) χρησιμοποιούνται μερικές φορές για τη θεραπεία καταστάσεων εκτός της κατάθλιψης, όπως η νόσος του Πάρκινσον και η νευρική βουλιμία.
Σκευάσματα αναστολέων ΜΑΟ
Γενικά οι αναστολείς ΜΑΟ δεν κυκλοφορούν και ούτε χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα από τους ειδικούς ψυχιάτρους. Στο εξωτερικό κυκλοφορούν τα παρακάτω σκευάσματα και ουσίες:
| ΦΑΡΜΑΚΟ | Αναστολείς ΜΑΟ |
|---|---|
| MARPLAN | Ισοκαρβοξαζίδη |
| NARDIL | Φαινελζίνη |
| EMSAM | Σελεγιλίνη |
| PARNATE | Τρανυλκυπρομίνη |
Μηχανισμός δράσης MAO
Όπως και τα υπόλοιπα αντικαταθλιπτικά, οι αναστολείς ΜΑΟ δρουν επηρεάζοντας τους νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Συγκεκριμένα, τα αντικαταθλιπτικά ΜΑΟ αναστέλουν το ένζυμο μονοαμινοξειδάση το οποίο εμπλέκεται στην απομάκρυνση των νευροδιαβιβαστών νορεπινεφρίνη, σεροτονίνη και ντοπαμίνη από τις νευρικές συνάψεις στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση των νευροδιαβιβαστών στις νευρικές συνάψεις. Έτσι επιφέρουν αλλαγές τόσο στα νευρικά κύτταρα αλλά και στα νευρικά κυκλώματα που έχουν επηρεαστεί από την κατάθλιψη.
Οι ΜΑΟΙ επηρεάζουν επίσης άλλους νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο και το πεπτικό σύστημα, προκαλώντας παρενέργειες.
Αναστολείς ΜΑΟ και κίνδυνοι
Η χρήση των ΜΑΟΙ τυπικά απαιτεί περιορισμούς στη διατροφή και αποφυγή ορισμένων άλλων φαρμάκων, επειδή οι ΜΑΟΙ μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνα υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) όταν λαμβάνονται με ορισμένα τρόφιμα ή φάρμακα. Παρά τις παρενέργειες, αυτά τα φάρμακα εξακολουθούν να είναι μια καλή επιλογή για μερικούς ανθρώπους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ανακουφίζουν από την κατάθλιψη όταν άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει.
- Αλληλεπιδράσεις τροφίμων και ποτών. Οι ΜΑΟΙ μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις με ορισμένα τρόφιμα και ποτά. Για αυτό είναι ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ να αποφεύγει κανείς τροφές που περιέχουν υψηλά επίπεδα τυραμίνης - ένα αμινοξύ που ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση - όπως τυριά, ξινολάχανο, αλλαντικά, βαρελίσια μπύρα και προϊόντα σόγιας που έχουν υποστεί ζύμωση (για παράδειγμα, σάλτσα σόγιας, miso και tofu). Η αλληλεπίδραση της τυραμίνης με τους ΜΑΟ μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη υπέρταση.
- Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων. Οι ΜΑΟΙ μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές αντιδράσεις όταν η λήψη τους γίνεται παράλληλα με ορισμένα φάρμακα, όπως άλλα αντικαταθλιπτικά, παυσίπονα, φάρμακα για τα κρυολογήματα και την αλλεργία και ορισμένα φυτικά συμπληρώματα.
- Σύνδρομο σεροτονίνης. Σπάνια, ένας ΜΑΟΙ μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης, γνωστό ως σύνδρομο σεροτονίνης. Εμφανίζεται συχνότερα όταν συνδυάζονται δύο φάρμακα που αυξάνουν τη σεροτονίνη. Αυτά περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, άλλα αντικαταθλιπτικά, ορισμένα φάρμακα για τον πόνο ή τον πονοκέφαλο και το φυτικό συμπλήρωμα St. John's wort.
Στην περίπτωση αλλαγής αντικαταθλιπτικών, πρέπει κανείς να περιμένει δύο ή περισσότερες εβδομάδες μεταξύ της χρήσης των ΜΑΟ και άλλων αντικαταθλιπτικών (για να μεταβολιστούν πλήρως), ώστε για να αποφύγετε το σύνδρομο σεροτονίνης. Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο εβδομάδων, θα πρέπει να συνεχίσετε τους περιορισμούς στα τρόφιμα και τα ποτά και να αποφύγετε τη λήψη φαρμάκων που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές αλληλεπιδράσεις με τους ΜΑΟ.
Παρενέργειες των Αναστολέων ΜΑΟ
Λόγω παρενεργειών και ανησυχιών για την ασφάλεια, οι ΜΑΟΙ δοκιμάζονται μόνο όταν άλλα αντικαταθλιπτικά δεν λειτουργούν.
Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες των αναστολέων ΜΑΟ περιλαμβάνουν:
- Ξηροστομία
- Ναυτία, διάρροια ή δυσκοιλιότητα
- Πονοκέφαλο
- Υπνηλία
- Αυπνία
- Ζάλη ή ίλιγγο
- Δερματικά εξανθήματα στο σημείο του εμπλάστρου
Άλλες πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν:
- Ακούσια μυϊκά τραντάγματα
- Υπόταση
- Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία ή δυσκολία επίτευξης οργασμού
- Αύξηση βάρους
- Δυσκολία έναρξης ροής ούρων
- Κράμπες στους μύες
- Αίσθημα τσιμπήματος ή μυρμηκίασης στο δέρμα (παραισθησία)
Αντικαταθλιπτικά φάρμακα
Σήμερα υπάρχουν πολλές ασφαλείς επιλογές από ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ φάρμακα, με τα οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάθλιψη, η ανθεκτική κατάθλιψη και άλλα νοσήματα.