Τοξική αρρενωπότητα: πως μπορούμε να σπάσουμε αυτό τον κύκλο

Τοξική Αρρενωπότητα

Σε όλο τον κόσμο, τα στερεότυπα ορίζουν πως οι άνδρες χρειάζεται να είναι δυνατοί, να έχουν τον έλεγχο, να είναι αποτελεσματικοί. Πως δεν πρέπει να δέχονται τη βοήθεια και πρέπει να κρύβουν όσα νιώθουν. Και εν τέλει, πως πρέπει να είναι σουπερ-ήρωες, διαφορετικά δεν αξίζουν. Οι άνδρες αποφεύγουν την θλίψη, τη μοναξιά, την αγάπη, τη στοργή και τις φιλίες. Ακόμη και όταν γνωρίζουν πόσο σημαντικά είναι για στη ζωή μας, αποφεύγουν τα συναισθήματα. Και αυτό, γιατί σύμφωνα με τα τοξικά πρότυπα της αρρενωπότητας, ένας "πραγματικός άνδρας" δεν θα πρέπει να έχει καμία αδυναμία.

Οι πεποιθήσεις και τα στερεότυπα που έχουμε ως κοινωνία για το πως οι άνδρες πρέπει ή δεν πρέπει να συμπεριφέρονται, έχουν σοβαρές συνέπειες στην ζωή των ανδρών (και κατά συνέπεια, σε όλους γύρω τους). Οι νέοι άνδρες που πιστεύουν σε αυτές τις περιοριστικές απόψεις για τον ανδρισμό, όπως ότι δεν πρέπει να εκφράζονται συναισθηματικά ή να δέχονται υποστήριξη, είναι πιο πιθανό να βιώνουν κατάθλιψη, μοναξιά, να έχουν επιθετικές ή αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, να καταφεύγουν στο αλκοόλ και σε εξαρτησιογόνες ουσίες για την διαχείρηση των συναισθημάτων τους.

Τι αλλάζει όσο μεγαλώνουν τα αγόρια;

Από μικρή ηλικία, τα αγόρια μαθαίνουν την σημασία των στενών σχέσεων και φιλιών. Σαν παιδιά μοιράζονται τα μυστικά τους και τα συναισθήματά τους με τους φίλους τους. Όμως στην εφηβεία, τα αγόρια είναι πιο καχύποπτα, και συχνά το αποτέλεσμα είναι να χάνουν τις φιλίες τους και να νιώθουν απομονωμένα.

Τα άκαμπτα στερεότυπα της τοξικής αρρενωπότητας επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο τα αγόρια και οι άνδρες βλέπουν τις φιλίες, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο δέχονται υποστήριξη.

Σαν κοινωνία κάνουμε κάτι λάθος. Τα αγόρια μεγαλώνουν με λάθος πρότυπα και πεποιθήσεις και έτσι απορρίπτουν τις ευαίσθητες (ανθρώπινα συναισθηματικές) πτυχές τους.

Τι είναι η τοξική αρρενωπότητα;

Η κοινωνία είναι πολύ σκληρή με τα αγόρια. Οι άνδρες γενικά μεγαλώνουν και ενσωματώνουν μέσα τους τις πεποιθήσεις για την αρρενωπότητα. Ενθαρρύνονται να είναι δυνατοί και σκληροί. Έχουν μάθει ότι πρέπει πάντα να είναι πρόθυμοι να παλέψουν (μέχρι θανάτου) για τον εαυτό τους, για τους αγαπημένους τους και τις πεποιθήσεις τους. Το πρόβλημα δεν είναι η ιδέα της αρρενωπότητας, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ενθαρρύνουμε τα αγόρια να ακολουθούν αυτές τις αξίες. Δηλαδή όταν τα αγόρια πιστεύουν ότι η έκφραση των συναισθημάτων είναι αδυναμία, και πως τα κορίτσια είναι εκ φύσεως πιο εύθραυστα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν δύο παιδιά μαλώνουν για τα παιχνίδια τους. Τα κορίτσια κλαίνε, ψάχνουν την υποστήριξη των ενηλίκων, αφήνουν το παιχνίδι και προχωρούν στο επόμενο. Φυσικά, μερικά κορίτσια υποστηρίζουν έντονα τον εαυτό τους και θα πάρουν πίσω το παιχνίδι, αλλά αυτό δεν συμβαίνει συχνά. Από την άλλη πλευρά, τα αγόρια τυπικά μιμούνται την συμπεριφορά των συνομηλίκων τους, παίρνουν τα παιχνίδια και συνεχίζουν να παίζουν. Μερικές φορές όταν ένα αγόρι χτυπήσει ένα άλλο, το θύμα θα κάνει το ίδιο με ίδια ή περισσότερη επιθετικότητα. Βέβαια, αυτό δεν ισχύει για όλα τα αγόρια. Αλλά τις περισσότερες φορές, αυτός είναι ο τρόπος αλληλεπίδρασης.

Αυτή η κοινωνικοποίηση συμβαίνει παντού γύρω μας. Σαν κοινωνία, ενσταλάζουμε άθελά μας τους ρόλους των φύλων στα παιδιά μας όταν ενισχύουμε θετικά συγκεκριμένες συμπεριφορές.  Τα κορίτσια ενθαρρύνονται να είναι ευγενικά και να δείχνουν συμπόνια. Συχνά παροτρύνουμε τα αγόρια να πνίγουν τα υγιή τους συναισθήματα για να αποφύγουν να φανούν αδύναμα.

Μπορούμε να βοηθήσουμε τα αγόρια να εκφράζουν τα συναισθήματά τους; 

Όταν τα αγόρια δέχονται bullying, μαθαίνουν να μην κλαίνε ή να μην συζητάνε για αυτό. Αντιθέτως, μαθαίνουν να επιτίθενται και να αποδεικνύουν τον ανδρισμό τους σε αυτούς που τα προκαλούν. Σίγουρα, η αυτοάμυνα είναι κατάλληλη για κάποιες περιπτώσεις, αλλά ενθαρρύνουμε δυσανάλογα τα αγόρια να αποδείξουν πόσο σκληρά είναι. Πώς μπορούν τα αγόρια να μάθουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους;

Οι νέοι άνδρες δέχονται μεγάλη πίεση ώστε να είναι αποτελεσματικοί και να μην ζητούν βοήθεια. Η πλειοψηφία των ανδρών πιστεύει στην πεποίθηση ότι " Ένας άνδρας που μιλάει πολύ για τις ανησυχίες του, τους φόβους και τα προβλήματά του δεν πρέπει να τυγχάνει σεβασμού" και ότι "Οι άνδρες πρέπει να λύνουν μόνοι τους τα προσωπικά τους προβλήματα χωρίς να ζητούν την βοήθεια κανενός." Αυτά τα μηνύματα δημιουργούν φόβο. Όταν ένας άνδρας αναγνωρίζει τον πόνο, σωματικό ή συναισθηματικό, ρισκάρει να χαρακτηριστεί ότι δεν είναι πραγματικός άνδρας.

Σύμφωνα με τον κανόνα που λέει ότι οι άνδρες πρέπει να λύνουν όλα τα θέματά τους μόνοι τους, είναι πιο πιθανό οι νέοι άνδρες να προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη στους άλλους από το να δείξουν ότι είναι συναισθηματικά ευάλωτοι. Την στήριξη που έχουν ανάγκη την παίρνουν από τις γυναίκες της ζωής τους, τις μαμάδες, τις συντρόφους , τις συζύγους. Είναι πολύ πιο σπάνιο για ένα νέο άνδρα να ζητήσει βοήθεια από έναν άνδρα φίλο του και φυσικά ποτέ δεν θα στραφεί προς τον πατέρα του. Όμως οι νέοι άνδρες είναι πρόθυμοι να εκφράζουν όσα νιώθουν.

Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τις προσδοκίες για τους άνδρες και την τοξική αρρενωπότητα;

Πολλές από τις συμπεριφορές που η κοινωνία αναγνωρίζει ως ανδρισμό, όπως ο έλεγχος, η αποτελεσματικότητα και η επιθετικότητα, εμφανίζονται πολύ νωρίς στη ζωή των ανδρών και των αγοριών. Ο τρόπος με τον οποίο μεγαλώνουμε τα παιδιά μας επηρεάζει την εικόνα που σχηματίζουν για τα δύο φύλα. Για τους γονείς, αυτό σημαίνει ότι είναι ανάγκη να ενθαρρύνουν τα αγόρια και τους άνδρες να είναι ευάλωτοι και να εκφράζουν όσα νιώθουν. Αυτό σημαίνει ότι δημιουργούμε ένα ασφαλές περιβάλλον για να γίνουν συζητήσεις σχετικά με τον ανδρισμό.

Επαναπροσδιορίζουμε την αρρενωπότητα

Καταστρέφουμε τα παιδιά μας όταν τους διδάσκουμε ότι οι γυναίκες είναι "αδύναμες" και ότι τα συναισθήματα είναι σημάδι αδυναμίας.  Στην εφηβεία, τα αγόρια αλληλεπιδρούν με τους συμμαθητές τους και η αξία του εαυτού τους αφορά το πόσες συντρόφους έχουν, πόσο βάρος μπορούν να αντέξουν. Σαν ενήλικες, οι άνδρες είναι επιθετικοί στις συσκέψεις στη δουλειά για να μην τους θεωρούν αδύναμους χαρακτήρες.

Είναι ανάγκη να ενθαρρύνουμε τη συμπόνια και να απενοχοποιήσουμε τα συναισθήματα ευαισθησία στους άνδρες

Αυτές είναι οι αλλαγές που χρειάζεται να κάνουμε ως κοινωνία για τα παιδιά μας, ειδικά τα αγόρια. Είναι ανάγκη να καλλιεργήσουμε την συμπόνια προς τον εαυτό και να απενοχοποιήσουμε τα συναισθήματα στα αγόρια. Είναι ανάγκη να μάθουν οι άνδρες ότι δεν χρειάζεται να είναι υπερ-ήρωες για να έχουν αξία ως άνθρωποι. Είναι ανάγκη να δώσουμε αξία στα συναισθήματα των παιδιών μας. Πρέπει να επιτρέψουμε στα αγόρια να κλαίνε χωρίς να νιώθουν ότι είναι αδύναμα ή ότι αξίζουν λιγότερο σεβασμό όταν το κάνουν. Αντιθέτως, χρειάζεται να επαινούμε τα παιδιά μας όταν δείχνουν τα συναισθήματά τους και να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν τη δύναμη που αυτά έχουν, και το τι σημαίνουν. Αν δουλέψουμε για να αλλάξουμε την ιδέα για την αρρενωπότητα, οι γιοι μας δεν θα είναι τόσο επιθετικοί όταν τους προσβάλλουν, δεν θα διαδίδουν φήμες για τα κορίτσια που τους απορρίπτουν, και δεν θα θέλουν να τιμωρήσουν κάθε άνθρωπο που πιστεύουν ότι έκανε λάθος (και πρώτα από όλα, τον εαυτό τους).