Χαμηλή Αυτοεκτίμηση
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα στη ζωή μας. Γενικά, η χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζεται από την τάση για αρνητικό τρόπο σκέψης και αρνητικά συναισθήματα.
Παρακάτω αναλύουμε 20 χαρακτηριστικά της χαμηλής αυτοεκτίμησης:
1. Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση συχνά νιώθουν θυμωμένοι και εκνευρισμένοι για τον εαυτό τους. Συχνά, αυτός ο θυμός προς τον εαυτό έχει τις ρίζες του σε προηγούμενες εμπειρίες παραμέλησης, εγκατάλειψης ή κακοποίησης. Αυτά τα χαρακτηριστικά προκαλούν μίσος προς τον θύτη, αλλά το επαναλαμβανόμενο ή το σοβαρό ψυχικό τραύμα ίσως τελικά να αφήσει το θύμα να νιώθει ότι κατά κάποιο τρόπο αξίζει την κακομεταχείριση. Έτσι, η οργή και ο θυμός που προκύπτουν από αυτές τις αρνητικές εμπειρίες κινούνται προς τα μέσα, και το άτομο καταλήγει να μισεί τον εαυτό του. Το μίσος προς τον εαυτό δεν περιλαμβάνει μόνο το συναίσθημα ότι κάποιος αξίζει να πληγωθεί και να περνά επώδυνες καταστάσεις, αλλά επίσης περιλαμβάνει το συναίσθημα ότι δεν αξίζει να είναι επιτυχημένος ή να πετυχαίνει όμορφα πράγματα. Αυτή η αρνητική αυτοκριτική μπορεί τελικά να δρα σαν εμπόδιο, καθώς το άτομο κάνει πράγματα που παρεμποδίζουν την επιτυχία του. Η αρνητική εικόνα του εαυτού γίνεται σαν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία που διαιωνίζει αυτό τον φαύλο κύκλο και οδηγεί στην περαιτέρω μείωση της αυτοεκτίμησης. Το μίσος προς τον εαυτό εκδηλώνεται μέσω συμπεριφορών όπως η συναισθηματική απομάκρυνση, τα "ανεξήγητα" ξεσπάσματα θυμού, η κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές όπως ο αυτοτραυματισμός. Οι άνθρωποι με αυτά τα χαρακτηριστικά κάνουν ένα εσωτερικό μονόλογο που συνεχώς επιβεβαιώνει ότι δεν είναι ικανοί, ότι αξίζουν την εκμετάλλευση ή την κακοποίηση, ότι είναι αδύναμοι και παθητικοί.
2. Η τελειομανία, ο φόβος της αποτυχίας και ο φόβος να κάνουν λάθη. Η τελειομανία είναι ένας αμυντικός μηχανισμός με τον οποίο προσπαθείτε να ενισχύσετε την αυτοεκτίμησή σας. Όταν νιώθετε ανεπαρκείς μέσα σας, αφιερώνετε τεράστια προσπάθεια και ενέργεια για να γεμίσετε ή να αντισταθμίσετε αυτό το αντιληπτό αίσθημα ανεπάρκειας. Σαν αποτέλεσμα, αφιερώνετε πολύ χρόνο και προσπάθεια για να βεβαιωθείτε ότι είστε καλοντυμένοι σε ένα πάρτι, ότι έχετε ένα τέλειο χτένισμα στα μαλλιά, ότι έχετε τους καλύτερους βαθμούς στο σχολείο, ή ότι είστε ο καλύτερος εργαζόμενος κάθε μήνα στη δουλειά. Μπορεί να έχετε υψηλά ιδανικά για εσάς, σε βαθμό που δεν είναι ρεαλιστικά. Ποτέ κάτι δεν είναι "αρκετά καλό", πάντα υπάρχει "το καλύτερο". Βλέπουν τα πράγματα άσπρα ή μαύρα, είναι της λογικής του "όλα ή τίποτα", έτσι οτιδήποτε άλλο από το "τέλειο" δεν είναι αρκετά καλό. Οι άνθρωποι με αυτά τα χαρακτηριστικά νιώθουν απογοητευμένοι και δυσαρεστημένοι με τον εαυτό τους όταν κάνουν λάθη μπροστά σε άλλους, και ακόμη και το πιο μικρό τυχαίο λάθος τους κάνει να νιώθουν ότι έχουν διαπράξει αμάρτημα. Ξοδεύουν πολύ χρόνο για να σκεφτούν τι δεν πήγε καλά, και τι θα μπορούσαν να έχουν κάνει καλύτερα.
3. Κριτική στάση προς τους άλλους: ασκούν κριτική για να νιώσουν καλύτερα για τον εαυτό του και να μειώσουν τους άλλους.
4. Δεν αποδέχονται ή δεν κάνουν κομπλιμέντα.
5. Υπερβάλλουν και λένε ψέματα λόγω ανασφάλειας.
6. Υποτιμούν τον εαυτό τους, ντρέπονται, νιώθουν ενοχές.
7. Είναι πολύ ευαίσθητοι στην γνώμη, στα σχόλια και στη στάση των άλλων.
8. Είναι "καλοί άνθρωποι", ζητούν συνέχεια την επιβεβαίωση και θέλουν να ευχαριστούν τους άλλους επειδή φοβούνται την απόρριψη. Ο φόβος της απόρριψης είναι ένας φόβος που πηγάζει από τη μη αποδοχή του εαυτού, δεν αναγνωρίζεστε την πραγματική αξία σας.
9. Έχουν μια αρνητική στάση προς τη ζωή και απαισιοδοξία.
10. Αυτολύπηση. Δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στη ζωή αν λυπόμαστε τον εαυτό μας και δεν αναλαμβάνουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν. Αν κατανοήσετε τον πόνο και μάθετε από αυτό θα είστε σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσετε όσα συμβαίνουν στη ζωή σας αντί να στέκεστε στην αυτολύπηση. Όταν οι άνθρωποι έχουν αυτό το χαρακτηριστικό νιώθουν και δρουν σαν θύματα, προσδοκούν πάντα τα χειρότερα και γίνονται αδύναμοι. Η νοοτροπία του θύματος σας κάνει να σκέφτεστε ότι δεν μπορείτε να κάνετε αλλαγές στη ζωή σας.
11. Αποφεύγουν τα νέα ξεκινήματα, φοβούνται τα λάθη ή τις αποτυχίες. Βρίσκουν δικαιολογίες γιατί φοβούνται την αλλαγή. Ακόμη και αν αμφιβάλλετε μπορείτε να αλλάξετε για να βελτιώσετε την αυτοεκτίμησή σας, υπάρχει πάντα η επιλογή να δείτε τις δυνατότητες. Όταν θα συνειδητοποιήσετε ότι αυτό είναι εφικτό, τότε δεν θα είναι τόσο δύσκολο και με επιμονή, θα ξεκινήσετε να κάνετε μικρά βήματα και να παρατηρείτε μικρές αλλαγές.
12. Νιώθουν ζήλια/κακία, και ότι δεν αξίζουν την αγάπη. Δεν χρειάζεται να κάνετε τίποτα για να κερδίσετε την αξία σας. Η πεποίθηση ότι η αξία σας εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες, σας κρατά παγιδευμένους. Αν θέλετε να έρθετε σε επαφή με τον εαυτό σας και να του επιτρέψετε να αποδεχτεί το γεγονός ότι αξίζετε, θα ξεπεράσετε αυτή την παγίδα.
13. Εξαρτήσεις- συνεξάρτηση. Οι άνθρωποι με συνεξάρτηση έχουν καταστροφικές σχέσεις που είναι από τη μία πλευρά ευχάριστες και από την άλλη κακοποιητικές. Εθισμοί, καταναγκασμοί, διατροφικές διαταραχές και άλλες διαταραχές.
14. Αφήνουν τις δουλειές και τις σχέσεις ανολοκλήρωτες, έχουν έλλειψη οικειότητας στις σχέσεις.
15. Συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους, νιώθουν κατώτεροι. Νιώθουν ότι δεν παίζουν σημαντικό ρόλο στη γενική πορεία των πραγμάτων και πιστεύουν ότι δεν έχουν να προσφέρουν κάτι που αξίζει σε οποιονδήποτε ή στον κόσμο. Συχνά, οι άνθρωποι με αυτά τα χαρακτηριστικά νιώθουν ότι δεν έχουν κάποιο σκοπό στη ζωή τους, και ακόμη και να φτάσουν εκεί που θέλουν, η ζωή τους δεν είναι τόσο σημαντική ή πολύτιμη όσο των άλλων. Νιώθουν αβοήθητοι και ίσως να σταματούν να ελπίζουν ότι μπορούν να κάνουν κάτι που θα βελτιώσει τη ζωή τους και θα καλυτερέψει τα πράγματα. Σαν αποτέλεσμα, έχουν χαμηλή απόδοση, καθώς έχουν χάσει την ελπίδα τους και νιώθουν αβοήθητοι, εξαλείφοντας κάθε κίνητρο ή φιλοδοξία που ενδεχομένως είχαν προηγουμένως. Τελικά, σταματούν να προσπαθούν να επιτύχουν το οτιδήποτε, ίσως να είναι παθητικοί, να απομακρύνονται από τις σχέσεις, να αρχίσουν να παραμελούν τον εαυτό τους και να μην κάνουν απλά καθημερινά πράγματα όπως το να χτενίζονται, να πλένονται, να πλένουν τα ρούχα τους ή ακόμη και να τρώνε.
16. Έχουν υπερβολικό άγχος και ανησυχία. Ένα από τα πιο συχνά χαρακτηριστικά της χαμηλής αυτοεκτίμησης είναι ο φόβος και η ανησυχία. Οι άνθρωποι με αυτά τα χαρακτηριστικά είναι υπερβολικά ανήσυχοι και έχουν έλλειψη αυτοπεποίθησης. Η διαφορά ανάμεσα στο φόβο και στη ανησυχία είναι ότι με τον φόβο μπορείτε να αναγνωρίσετε την πηγή που σας προκαλεί αυτό το συναίσθημα, ενώ με την ανησυχία αυτή η πηγή είναι άγνωστη. Φοβούνται να κάνουν κάτι που θα επιβεβαιώσει τη χρόνια καχυποψία ότι είναι πράγματι αποτυχημένοι, και επίσης φοβούνται να κάνουν κάτι που θα ανακαλύψει την ανεπάρκειά τους στους άλλους. Κατά συνέπεια , μένουν αδρανείς και δεν φθάνουν στο στόχο τους, καθώς αρνούνται να ρισκάρουν να συμμετέχουν σε νέα πράγματα λόγω του ότι φοβούνται ότι δεν θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες και θα ταπεινωθούν. Επειδή βλέπουν τον εαυτό τους ως ανεπαρκή και ανίκανο, η ζωή τους κατακλύζεται από ανησυχία για το εάν θα πάρουν τις σωστές αποφάσεις και αν θα μπορούν να λύσουν τα προβλήματά τους αποτελεσματικά.
17. Φοβούνται να εξερευνήσουν τον πραγματικό τους εαυτό.
18. Έχουν παράλογες αντιδράσεις που καθορίζονται από τα συναισθήματα. Αν αρνείστε τα συναισθήματα σας, είναι δύσκολο να φροντίσετε τον εαυτό σας. Δεν μπορείτε να τα αρνηθείτε ή να τα αποφύγετε. Αλλά μπορείτε πάντα να βρείτε τον τρόπο να τα κατανοήσετε, να τα τροποποιήσετε ή να τα απελευθερώσετε.
19. Έλλειψη στόχου στη ζωή, έλλειψη κατεύθυνσης.
20. Αισθάνονται δυσαρεστημένοι και ανάξιοι όταν χάνουν. Οι άνθρωποι με αυτό το χαρακτηριστικό της χαμηλής αυτοεκτίμησης τείνουν να είναι επικεντρωμένοι στον εαυτό τους και συνεχώς ψάχνουν για σημάδια απόρριψης ή αποδοκιμασίας από τους άλλους. Σαν αποτέλεσμα, η ευαισθησία τους μπορεί να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι οι άλλοι πάντα απορρίπτουν ή αποδοκιμάζουν τις πράξεις τους επειδή νιώθουν μέσα τους ανεπάρκεια και αναξιότητα. Τα συναισθήματά τους πληγώνονται εύκολα, και κάποιες φορές, μπορεί ο θυμός τους να καταπιέζεται. Καθώς όμως τα αρνητικά συναισθήματα συσσωρεύονται, τελικά, οι μικρές αφορμές μπορεί να προκαλέσουν έντονα ξεσπάσματα θυμού ή παθητική επιθετική συμπεριφορά.
Αν αναγνωρίζετε τα περισσότερα ή λίγα από αυτά τα χαρακτηριστικά της χαμηλής αυτοεκτίμησης στον εαυτό σας ή σε κάποιον που αγαπάτε, να γνωρίζετε ότι ίσως να έχετε κάποιο βαθύτερο θέμα που είναι ανάγκη να διευθετηθεί. Ζητήστε υποστήριξη, ενθάρρυνση ή κάντε ψυχοθεραπεία. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση ίσως να είναι μια ψυχολογική ανησυχία, αλλά χωρίς τις κατάλληλες παρεμβάσεις μπορεί να επηρεάσει όλες τις πτυχές της ζωής σας, και να μην σας αφήνει να ζήσετε μια χαρούμενη και πλήρη ζωή.