Έφηβοι και κατάθλιψη

Έφηβοι και κατάθλιψη 

Οι έφηβοι είναι πιο επιρρεπείς στα θέματα ψυχικής υγείας. Η πίεση που αντιμετωπίζουν είναι μεγαλύτερη από ποτέ σε αυτή την ηλικία. Πώς θα καταλάβετε αν το έφηβο παιδί σας βιώνει άγχος ή αν το πρόβλημα είναι πιο σοβαρό; 

Μπορεί να είναι δύσκολο για τα μέλη της οικογένειας και τους συγγενείς να αναγνωρίσουν την κατάθλιψη στους έφηβους, αλλά υπάρχουν κάποια προειδοποιητικά σημάδια που θα σας κινητοποιήσουν. 

Τι είναι η κατάθλιψη; 

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επίμονα συναισθήματα θλίψης, απελπισίας και έλλειψη ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για πράγματα της καθημερινότητας. Μπορεί να εκδηλώνεται με πολλά συναισθηματικά και σωματικά συμπτώματα, όπως οι αλλαγές στην όρεξη, οι διαταραχές στον ύπνο και η δυσκολία στη συγκέντρωση. 

Η κατάθλιψη επηρεάζει την ποιότητα ζωής και μπορεί να είναι εξουθενωτική αν παραμείνει χωρίς θεραπεία. Συχνά απαιτεί παρεμβάσεις όπως η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή, για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. 

Ποιες είναι οι αιτίες της κατάθλιψης στους έφηβους; 

Η κατάθλιψη στους έφηβους μπορεί να οφείλεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων. Βιολογικοί παράγοντες, όπως τα γονίδια, παίζουν ρόλο, καθώς και το οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης μπορεί να αυξάνει την ευαισθησία. Οι ορμονικές αλλαγές στη διάρκεια της εφηβείας επίσης συμβάλλουν στην κατάθλιψη. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως το στρες για το σχολείο, η πίεση των συμμαθητών, και τα οικογενειακά θέματα πυροδοτούν την κατάθλιψη στους έφηβους. 

Αλλά θέματα ψυχικής υγείας, οι τραυματικές εμπειρίες και η κοινωνική απομόνωση μπορεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Η υποστήριξη είναι πολύ σημαντική ώστε οι έφηβοι να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την κατάθλιψη. 

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης στους έφηβους περιλαμβάνουν:

• Θλίψη
• Απελπισία
• Απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που το παιδί πριν απολάμβανε
• Δυσκολίες στον ύπνο
• Έντονη κόπωση
• Αλλαγές στην όρεξη, και πιθανή αύξηση ή απώλεια βάρους 

Διάφορες ανάμεσα στην κατάθλιψη των εφήβων και στην κατάθλιψη των ενηλίκων 

Η κατάθλιψη εκδηλώνεται διαφορετικά στους έφηβους συγκριτικά με τους ενήλικες. Κάποια σημάδια που είναι πιο συχνά στους έφηβους περιλαμβάνουν:

1. Ευερεθιστότητα ή Θυμός: στους έφηβους με κατάθλιψη, η ευερεθιστότητα υπερισχύει της θλίψης. Μπορεί να εκδηλώνουν γκρίνια, εχθρότητα, συχνή απογοήτευση ή ξεσπάσματα θυμού.
2. Ανεξήγητοι πόνοι: οι έφηβοι με κατάθλιψη συχνά αναφέρουν κάποια δυσφορία στο σώμα, όπως οι πονοκέφαλοι ή οι στομαχόπονοι. Όταν δεν υπάρχει κάποιο άλλο υποκείμενο θέμα, αυτά τα παράπονα μπορεί να συνδέονται με την κατάθλιψη.
3. Ευαισθησία στην κριτική: οι έφηβοι με κατάθλιψη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην κριτική, στην απόρριψη, στην αποτυχία, ειδικά όταν οι γονείς προσδοκούν υψηλές επιδόσεις. 
4. Επιλεκτική απόσυρση: σε αντίθεση με τους ενήλικες που απομονώνονται, οι έφηβοι με κατάθλιψη συνήθως διατηρούν κάποιες φιλίες. Ωστόσο, μπορεί να είναι λιγότερο κοινωνικοί από πριν, να απομακρύνονται από τους γονείς τους. 

Δείκτες αυτοκτονικών σκέψεων στους έφηβους με κατάθλιψη 

Οι έφηβοι με σοβαρή κατάθλιψη μπορεί να έχουν αυτοκτονικές σκέψεις ή να κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας. Κάποια σημάδια που πρέπει να κινητοποιήσουν τους γονείς είναι τα εξής:

1. Συζητήσεις ή αστεία για τους αυτοτραυματισμούς ή την αυτοκτονία.
2. Εκφράσεις όπως “Θα προτιμούσα να μην ζω”, “Εύχομαι να μπορούσα να εξαφανιστώ για πάντα”, “δεν υπάρχει διέξοδος.”
3. Δημιουργία ιστοριών ή ποιημάτων με θέμα τον θάνατο ή την αυτοκτονία.
4. Απροσεξία και πράξεις που οδηγούν σε ατυχήματα και τραυματισμούς.
5. Ένας έφηβος χαρίζει τα πολύτιμα πράγματα που έχει.
6. Αποχαιρετά τα αγαπημένα του πρόσωπα σαν να είναι η τελευταία φορά.
7. Ψάχνει τρόπους να βλάψει τον εαυτό του, χάπια, μαχαίρια. 

Πώς μπορείτε να μιλήσετε στο έφηβο παιδί σας για την κατάθλιψη;

1. Φιλική διάθεση: το παιδί σας πρέπει να γνωρίζει ότι είστε πάντα εκεί για αυτό, χωρίς να το κρίνετε. Πείτε του ότι είστε διαθέσιμοι οπότε έχει την ανάγκη να σας μιλήσει.
2. Αποδοχή των συναισθημάτων: είναι ουσιαστικό να κατανοείτε και να αποδέχεστε τα συναισθήματα του παιδιού σας. Έτσι, θα γνωρίζει ότι τα συναισθήματα του έχουν αξία. Αυτό δημιουργεί την αίσθηση της αποδοχής. 
3. Χαλαρή συζήτηση: μερικές φορές η επαφή με τα μάτια μπορεί να είναι τρομακτική. Μπορείτε να ξεκινήσετε μια συζήτηση ενώ παράλληλα κάνετε και αλλά πράγματα, όπως όταν πλένετε τα πιάτα. Αυτό θα ρίξει τους τόνους και το παιδί θα νιώθει πιο άνετα.
4. Ήπια επιμονή: καλό είναι να ανοίξετε το θέμα χωρίς πίεση. Πείτε ότι ανησυχείτε πραγματικά, αλλά σεβαστείτε τα όρια του παιδιού σας. 
5. Μη επικριτική προσέγγιση: αποφύγετε να προτείνετε αμέσως λύσεις για το θέμα. Αντιθέτως, ακούστε το παιδί σας με ενσυναίσθηση και συμπόνια. Κάποιες φορές, αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι απλά να ακούσετε χωρίς να προσφέρετε λύσεις. 

Με αυτό τον τροπο θα δημιουργήσετε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον όπου το παιδί θα μπορεί να συζητήσει για τις ανησυχίες του.