Έμφραγμα

Έμφραγμα

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή) είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση  όπου ο μυς της καρδιάς αρχίζει να νεκρώνεται επειδή δεν υπάρχει επαρκής ροή αίματος. Συνήθως αυτό προκαλείται από απόφραξη στις αρτηρίες που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα. Εάν δεν υπάρξει άμεση ιατρική παρέμβαση για την αποκατάσταση της ροής του αίματος, το έμφραγμα μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην καρδιά και θάνατο.

Τι είναι το έμφραγμα; 

Το  έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή) είναι μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση που συμβαίνει επειδή δεν υπάρχει αρκετή ροή αίματος στο μυ της καρδιάς. Αυτή η μειωμένη ροή αίματος μπορεί να συμβεί λόγω διαφορετικών παραγόντων, αλλά συνήθως σχετίζεται με απόφραξη σε μία ή περισσότερες αρτηρίες της καρδιάς.

Χωρίς ροή αίματος, ο προσβεβλημένος μυς της καρδιάς αρχίζει να πεθαίνει. Εάν δεν αποκατασταθεί γρήγορα η ροή του αίματος, ένα έμφραγμα μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην καρδιά και/ή θάνατο.

Η καρδιακή προσβολή είναι επείγουσα ιατρική κατάσταση που απειλεί τη ζωή. Εάν νομίζετε ότι εσείς ή κάποιος που είστε μαζί του παθαίνει καρδιακή προσβολή, καλέστε άμεσα για βοήθεια (ή τον τοπικό αριθμό έκτακτης ανάγκης). Ο χρόνος είναι κρίσιμος στη θεραπεία ενός εμφράγματος. Μια καθυστέρηση ακόμη και λίγων λεπτών μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην καρδιά ή θάνατο.

Τι ακριβώς συμβαίνει κατά τη διάρκεια ενός εμφράγματος;

Όταν συμβαίνει ένα έμφραγμα, η ροή αίματος σε ένα μέρος της καρδιάς σας σταματά ή είναι μειωμένη, προκαλώντας τραυματισμό ή θάνατο σε εκείνο το σημείο στο μυ της καρδιάς. Όταν ένα μέρος της καρδιάς δεν μπορεί να λειτουργήσει επειδή πεθαίνει λόγω έλλειψης ροής αίματος, μπορεί να διαταράξει τη λειτουργία άντλησης της καρδιάς. Αυτό μπορεί να μειώσει ή να σταματήσει τη ροή του αίματος στο υπόλοιπο σώμα, κάτι που μπορεί να είναι θανατηφόρο αν δεν διορθωθεί γρήγορα.

Πόσο κοινό είναι ένα έμφραγμα;

Κάθε χρόνο, πάνω από 800,000 άνθρωποι στις ΗΠΑ παθαίνουν έμφραγμα. Τα περισσότερα εμφράγματα οφείλονται στη στεφανιαία νόσο, η οποία είναι η πιο κοινή αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Ποια είναι τα συμπτώματα του εμφράγματος;

Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται πόνο στο στήθος κατά τη διάρκεια ενός καρδιακού επεισοδίου. Μπορεί να νιώθουν δυσφορία, σφίξιμο ή βάρος, ή οξύ πόνο. Ο πόνος μπορεί να ξεκινήσει στο στήθος και να εξαπλωθεί (ή να αντανακλά) σε άλλες περιοχές, όπως το αριστερό χέρι (ή και τα δύο χέρια), τον ώμο, τον λαιμό, τη γνάθο, την πλάτη ή προς τη μέση.

Οι άνθρωποι συχνά νομίζουν ότι έχουν δυσπεψία ή καούρα, ενώ στην πραγματικότητα παθαίνουν καρδιακό επεισόδιο. Μερικοί μόνο εμφανίζουν δύσπνοια, ναυτία ή εφίδρωση.

Τα καρδιακά επεισόδια μπορεί να εκδηλώνονται με πολλά συμπτώματα, μερικά από αυτά πιο συνηθισμένα από άλλα.
Τα συμπτώματα του εμφράγματος  που περιγράφουν πιο συχνά οι άνθρωποι περιλαμβάνουν:

• Πόνος στο στήθος (στηθάγχη)
• Δύσπνοια ή δυσκολία στην αναπνοή
• Δυσκολία στον ύπνο (αϋπνία)
• Ναυτία ή δυσφορία στο στομάχι
• Καρδιακοί παλμοί
• Άγχος ή αίσθημα επικείμενης  καταστροφής
• Ζάλη, αίσθημα λιποθυμίας ή λιποθυμία

Οι άνδρες τείνουν να έχουν διαφορετικά συμπτώματα. Οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να έχουν πόνο ή δυσφορία στο στήθος που μοιάζει με δυσπεψία. Είναι πιο πιθανό να έχουν δύσπνοια, κόπωση και αϋπνία πριν από το καρδιακό επεισόδιο. Επίσης, μπορεί να εμφανίσουν ναυτία και έμετο ή πόνο στην πλάτη, τους ώμους, το λαιμό, τα χέρια ή την κοιλιά.

Ποιες είναι οι αιτίες του εμφράγματος; 

Τα περισσότερα εμφράγματα συμβαίνουν λόγω απόφραξης σε ένα από τα αγγεία που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα. Συχνά, αυτό οφείλεται στις αθηρωματικές πλάκες που συσσωρεύονται στο εσωτερικό των αρτηριών. Αυτή η συσσώρευση ονομάζεται αθηροσκλήρωση. Όταν υπάρχει μεγάλη ποσότητα αυτών των αθηροσκληρωτικών πλακών στα αγγεία που τροφοδοτούν την καρδιά, τότε εμφανίζεται η στεφανιαία νόσος.

Μερικές φορές, οι πλάκες αυτές μέσα στις στεφανιαίες αρτηρίες μπορεί να σπάσουν ή να ραγίσουν, και ένας θρόμβος αίματος μπορεί να κολλήσει στο σημείο της ρήξης. Αν ο θρόμβος φράξει την αρτηρία, αυτό μπορεί να στερήσει το αίμα στον καρδιακό μυ και να προκαλέσει καρδιακή προσβολή.

Είναι επίσης πιθανό να συμβεί καρδιακή προσβολή χωρίς να έχει σπάσει κάποια πλάκα, κάτι σπάνιο που συναντάται στο 5% των περιπτώσεων. Αυτού του είδους τα εμφράγματα μπορεί να οφείλονται σε:

• Σπασμό των στεφανιαίων αρτηριών 
• Σπάνιες ιατρικές καταστάσεις
• Τραυματισμούς 
• Απόφραξη από άλλη πηγή όπως θρόμβος ή φυσαλίδα αέρα (εμβολή),
• Διατροφικές διαταραχές  που επηρεάζουν την καρδιά
• Ανώμαλες θέσεις των αρτηριών εκ γενετής,
• Άλλες καταστάσεις που μειώνουν την παροχή αίματος στην καρδιά για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, όπως πολύ χαμηλή αρτηριακή πίεση ή χαμηλά επίπεδα οξυγόνου

Άγχος και καρδιακά νοσήματα 

Όλοι βιώνουμε στρες κάποια στιγμή στη ζωή μας. Σε αυτές τις καταστάσεις, το σώμα μας αντιδρά απελευθερώνοντας ορμόνες του στρες, οι οποίες με τη σειρά τους αυξάνουν την εφίδρωση, την αναπνοή, τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, καθώς το σώμα  «ανεβάζει στροφές» για να αντιμετωπίσει το στρες. Βραχυπρόθεσμα, αυτές οι αντιδράσεις μπορεί να είναι βοηθητικές. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα το στρες μπορεί να είναι επιβλαβές. Όταν τα άτομα βιώνουν συνεχή στρες για μεγάλο χρονικό διάστημα αυτό μπορεί να επηρεάζει την καθημερινότητα και τον τρόπο ζωής (έλλειψη  υγιεινής διατροφής, συστηματικής άσκησης και ξεκούρασης).

Είναι συνηθισμένο οι ασθενείς με καρδιακά νοσήματα να νιώθουν φόβο ή νευρικότητα που σχετίζονται με την υγεία τους. Περίπου 1 στους 5 (20%) ασθενείς παρουσιάζει σημαντικά συμπτώματα άγχους που επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία, όπως: ανεξέλεγκτη ανησυχία, ευερεθιστότητα, μυϊκή ένταση, πονοκεφάλους, διαταραχές ύπνου, αυξημένη κόπωση, εφίδρωση και/ή γαστρεντερικά/στομαχικά προβλήματα.

Κατάθλιψη και καρδιακά νοσήματα 

Η κατάθλιψη είναι επίσης συχνή σε άτομα με καρδιακά προβλήματα. Όπως και με το άγχος, περίπου 1 στους 5 ασθενείς βιώνει κλινική κατάθλιψη που επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή λειτουργικότητα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αισθήματα θλίψης, απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες, αλλαγές στο βάρος και/ή την όρεξη, διαταραχές ύπνου, μειωμένη ενέργεια, δυσκολίες συγκέντρωσης/μνήμης, αισθήματα αναξιότητας, αδυναμίας ή απόγνωσης, και/ή σκέψεις για αυτοκτονία/θάνατο. Η κατάθλιψη μπορεί να συμβάλλει τόσο στην εκδήλωση εμφράγματος, όσο και σε χειρότερα αποτελέσματα μετά από τη διάγνωση της καρδιακής νόσου.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα; 

Οι παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα περιλαμβάνουν τόσο παράγοντες που δεν μπορούν να αλλάξουν όσο και παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.

1. Ηλικία και φύλο: Ο κίνδυνος εμφράγματος αυξάνεται με την ηλικία. Για τους άνδρες ο κίνδυνος μεγαλώνει μετά τα 45, ενώ για τις γυναίκες μετά τα 50 ή μετά την εμμηνόπαυση.
2. Οικογενειακό ιστορικό καρδιακών παθήσεων: Αν έχετε έναν γονέα ή αδελφό/ή με ιστορικό καρδιακής νόσου ή εμφράγματος σε νεαρή ηλικία, ο κίνδυνος αυξάνεται λόγω παρόμοιου γενετικού υπόβαθρου. Ο κίνδυνος αυξάνεται αν ένας συγγενής πρώτου βαθμού διαγνώστηκε με καρδιακή νόσο πριν τα 55 έτη (γυναίκες) ή πριν τα 65 έτη (άνδρες).
3. Τρόπος ζωής: Συνήθειες όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση τροφών με υψηλά λιπαρά, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η χρήση ναρκωτικών αυξάνουν τον κίνδυνο εμφράγματος.
4. Ορισμένα προβλήματα υγείας: Η παρουσία διαβήτη, παχυσαρκίας, υψηλής αρτηριακής πίεσης, υψηλής χοληστερόλης, διατροφικών διαταραχών ή ιστορικό προεκλαμψίας κατά την εγκυμοσύνη αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο για έμφραγμα.

Επιπλοκές εμφράγματος 

Οι επιπλοκές που σχετίζονται με τα εμφράγματα περιλαμβάνουν:

• Αρρυθμίες (ανώμαλος καρδιακός ρυθμός)
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Προβλήματα στις βαλβίδες της καρδιάς 
• Εγκεφαλικό
• Ξαφνική καρδιακή ανακοπή
• Κατάθλιψη και άγχος
• Καρδιογενής καταπληξία
• Μηχανικές επιπλοκές εμφράγματος, όπως το μεσοκοιλιακό διάφραγμα ή ρήξη του ελεύθερου τοιχώματος της καρδιάς (που είναι πιθανότερο να συμβεί λόγω  καθυστερημένης θεραπείας του εμφράγματος)

Αυτές οι επιπλοκές μπορούν να προκύψουν λόγω της βλάβης που προκαλεί το έμφραγμα στον καρδιακό μυ και στις δομές της καρδιάς.

Διάγνωση εμφράγματος 

Η διάγνωση του εμφράγματος του μυοκαρδίου γίνεται συνήθως στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Αν έχετε συμπτώματα εμφράγματος, θα πρέπει να υποβληθείτε σε κλινική εξέταση. Ο γιατρός θα ελέγξει τον σφυγμό σας, τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα και την αρτηριακή σας πίεση, και θα ακούσει τους ήχους της καρδιάς και των πνευμόνων σας. Επίσης, θα ρωτήσει για τα συμπτώματα που παρουσιάσατε και ίσως ρωτήσει κάποιον που ήταν μαζί σας να περιγράψει τι συνέβη.

Βέβαια είναι ανάγκη να γίνουν και κάποιες εξετάσεις που περιλαμβάνουν:

• Εξετάσεις αίματος
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα 
• Στεφανιογραφία
• Αξονική τομογραφία καρδιάς
• Μαγνητική τομογραφία καρδιάς
• Τεστ κοπώσεως
• Σπινθηρογράφημα καρδιάς 

Θεραπεία 

Η θεραπεία ενός εμφράγματος ουσιαστικά περιλαμβάνει την αποκατάσταση της ροής του αίματος στον επηρεασμένο καρδιακό μυ όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, με φαρμακευτική αγωγή μέχρι χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει τα παρακάτω:

1. Οξυγόνο 

Τα άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολία στην αναπνοή ή έχουν χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα συχνά λαμβάνουν επιπλέον οξυγόνο μαζί με άλλες θεραπείες για το έμφραγμα. Μπορεί να εισπνέουν το οξυγόνο είτε μέσω ενός σωλήνα που τοποθετείται ακριβώς κάτω από τη μύτη είτε μέσω μίας μάσκας που καλύπτει τη μύτη και το στόμα. Αυτό αυξάνει την ποσότητα του οξυγόνου που κυκλοφορεί στο αίμα και μειώνει την καταπόνηση της καρδιάς.

2. Φαρμακευτική αγωγή 

Μπορεί να περιλαμβάνει φάρμακα όπως:

• Αντιπηκτικά φάρμακα
• Θρομβολυτικοί παράγοντες 
• Φάρμακα για την αρρυθμία 
• Παυσίπονα 
• Β-αναστολείς 
• Αντιυπερτασικά 
• Στατίνες 

3. Ψυχοθεραπεία και διαχείριση καρδιακών νοσημάτων 

Η ψυχοθεραπεία βοηθά τους ανθρώπους στη διαχείριση χρόνιων ασθενειών όπως οι καρδιοπάθειες. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και στη διαχείριση της καρδιοπάθειας:

• Διαχείριση άγχους και στρες : ο τρόπος που αντιλαμβάνεστε το στρες στη ζωή σας επηρεάζει το επίπεδο του άγχους ή του στρες που βιώνετε. Είναι σημαντικό να μάθετε να αναγνωρίζετε και να εντοπίζετε πως το στρες σας επηρεάζει καθημερινά. Για να ξεκινήσετε τη διαχείριση του άγχους, είναι σημαντικό να αναπτύξετε υγιείς στρατηγικές αντιμετώπισης, συμπεριλαμβανομένης της επίγνωσης των συναισθημάτων που μπορεί να προκαλούν άγχος, της εκμάθησης τεχνικών χαλάρωσης και αναπνοών, της απόσπασης της προσοχής από σκέψεις ή σωματικά συμπτώματα, της ενασχόλησης με ευχάριστες δραστηριότητες, της συζήτησης των φόβων και των ανησυχιών με κάποιον που εμπιστεύεστε, και της εστίασης σε όσα μπορείτε να ελέγξετε αντί για όσα δεν μπορείτε. Επιπλέον, οι θετικές κοινωνικές υποστηρικτικές σχέσεις (π.χ. φίλοι και οικογένεια) και η καθημερινή σωματική δραστηριότητα βοηθούν στη μείωση των επιπτώσεων του στρες και του άγχους.
• Διαχείριση κατάθλιψης: οι αρνητικές σκέψεις, τα χαμηλά επίπεδα δραστηριότητας και η δυσκολία στη διαχείριση έντονων συναισθημάτων εμπλέκονται συχνά στην κατάθλιψη. Πολλοί άνθρωποι με καρδιοπάθεια μπορεί να έχουν επίσης ανεπίλυτα ζητήματα απώλειας, πένθους και θυμού, που τους καταβάλλουν και εξαντλούν την ενέργειά τους. Η λήψη βοήθειας για να μάθετε νέους τρόπους σκέψης και να διαχειρίζεστε καλύτερα τις αρνητικές σκέψεις και τα έντονα συναισθήματα είναι ωφέλιμη. Επίσης, είναι σημαντικό να θέτετε ρεαλιστικούς στόχους και να συμμετέχετε σε δραστηριότητες αυτοφροντίδας, όπως η τακτική άσκηση και η ενασχόληση με ευχάριστες δραστηριότητες, ακόμα και αν δεν έχετε διάθεση για αυτές.