Ο φόβος να μην χάσετε όσα συμβαίνουν (σύνδρομο FOMO)

Ο φόβος να μην χάσετε ότι συμβαίνει - FOMO

Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά οι άνθρωποι αναρωτιούνται τι είναι ο "φόβος να μην χάσεις το τι συμβαίνει" (FOMO - Fear Of Missing Out). Αυτός ο φόβος είναι μια μορφή άγχους που προκύπτει από το ενδιαφέρον για γεγονότα που συμβαίνουν κάπου αλλού, και προκύπτει από τις αναρτήσεις που βλέπει κάποιος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι ρίζες του FOMO

Αυτός ο φόβος είναι παλιός, πραγματικά αρχέγονος, ο οποίος ενεργοποιείται από τη νέα μορφή επικοινωνίας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η επιβίωση μας σαν άτομα μέσα σε μια κοινότητα, και η επιβίωση μας ως είδος, εξαρτάται από το γεγονός ότι γνωρίζουμε τις απειλές για τον εαυτό μας και την κοινότητα. Αυτή η γνώση ήταν πολύ κρίσιμη για την επιβίωση όταν οι άνθρωποι περιπλανιόταν για να επιβιώσουν. Αν κάποιος δεν γνώριζε που υπάρχουν τρόφιμα, για παράδειγμα, αυτό σήμαινε κυριολεκτικά ότι έχανε κάτι που θα έκανε τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο. Όταν οι άνθρωποι ξεκίνησαν να δημιουργούν πιο σταθερές γεωργικές κοινωνίες, αλληλεπιδρούσαν με προσοχή, ήταν τη σωστή στιγμή στο σωστό μέρος για να πάρουν εφόδια και πληροφορίες, και συμμετείχαν στο σχολιασμό όσων συνέβαιναν κάθε μέρα στην κοινότητα.

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα συστήματα που εδραιώνουν και ενισχύουν την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων και τους κρατούν ενήμερους για σημαντικές πληροφορίες, περιλαμβάνουν πιθανές πηγές κινδύνου για την φυλή/χώρα/είδος, αναπτύχθηκαν με την πάροδο του χρόνου και περιλαμβάνουν τους τρόπους με τους οποίους αλληλεπιδρούμε σήμερα όπως η τηλεόραση, οι εφημερίδες, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Όταν κάποιος νιώθει ότι μένει έξω από τις εξελίξεις είναι σημαντικό να δώσει προσοχή και να αντιδράσει γρήγορα, συγκεκριμένα έχουμε ένα μέρος του εγκεφάλου μας που ειδικεύεται στο να εντοπίζει τα γεγονότα αν δεν συμμετέχουμε σε αυτά. Όχι ότι είναι συνήθως ζήτημα ζωής και θανάτου να είστε στο Facebook ή στο Twitter, αλλά για πολλούς ανθρώπους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μετατραπεί σε σανίδα σωτηρίας.

Αυτό το εξειδικευμένο σύστημα του εγκεφάλου είναι τμήμα του μεταιχμιακού συστήματος, της αμυγδαλής, του οποίου η δουλειά είναι να ανιχνεύει αν κάτι είναι απειλή για την επιβίωση. Όταν δεν έχουμε ζωτικές πληροφορίες ή όταν έχουμε την αίσθηση ότι κάποιος δεν είναι κομμάτι αυτής της ομάδας, είναι αρκετό για την αμυγδαλή να ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς του άγχους και την απόκριση πάλης ή φυγής.

Το αίσθημα του άγχους φυσιολογικά μας κάνει να μην αισθανόμαστε καλά, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που νιώθουμε ότι είμαστε απόντες ή τον φόβο μην χάσουμε όσα συμβαίνουν, που μας κάνει να νιώθουμε άσχημα και οι άνθρωποι θέλουν να τον αποφεύγουν. Σε μια προσπάθεια να προλάβουν οι άνθρωποι αυτή την απόκριση στο στρες, μερικοί (δυστυχώς) διπλασιάζουν την προσπάθειά τους να μην χάνουν όσα συμβαίνουν και καταλήγουν σε μια συνεχή διαδικασία ʺελέγχουʺ της συμπεριφοράς. Αυτό σημαίνει, ότι συνεχώς ελέγχουν το Facebook και το Twitter για να δουν αν έχουν χάσει κάτι, πράγμα το οποίο στην πραγματικότητα δεν μειώνει το στρες τους. Όταν κάποιος είναι συνέχεια σε υπερδιέγερση είναι εντελώς αντίθετο από το να είναι σε ηρεμία.

Οι άνθρωποι που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν το συγκεκριμένο φόβο, είναι αυτοί των οποίων η αμυγδαλή ήδη είναι υπερευαίσθητη στην αντίληψη των απειλών από το περιβάλλον. Σε αυτούς τους ανθρώπους περιλαμβάνονται οι άνθρωποι με άγχος και κοινωνικό στρες, αυτοί που έχουν βιώσει κάποιο είδος συναισθηματικού τραύματος στο παρελθόν, και/ή αυτοί που έχουν την τάση να έχουν ιδεοληψίες ή καταναγκασμούς (ή να έχουν διαγνωσμένη ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή).