Εθισμός στο διαδίκτυο

Εθισμός στο διαδίκτυο

Ο εθισμός στο διαδίκτυο καλύπτει ένα μεγάλο εύρος συμπεριφορών. Όπως για παράδειγμα την υπερβολική χρήση των social media, τις διαδικτυακές αγορές, τα τυχερά παιχνίδια και την πορνογραφία. Ο εθισμός στο διαδίκτυο άρχισε να ευαισθητοποιεί τους ανθρώπους τα τελευταία χρόνια λόγω ορισμένων ανησυχητικών στοιχείων.

Ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι ένα πρόβλημα συμπεριφοράς που δεν περιλαμβάνει τη χρήση ουσιών για να επιτύχει κάποιος τα επιθυμητά αποτελέσματα. Όταν κάποιος εμφανίζει εθισμό στο διαδίκτυο, η επιθυμία του να είναι συνεχώς online είναι προτεραιότητα.

Όπως συμβαίνει και στις περιπτώσεις εθισμού σε ουσίες και αλκοόλ, όσοι έχουν εθισμό στο διαδίκτυο μπορεί να αναπτύξουν αντοχή και να χρειάζεται να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο για να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Γιατί το διαδίκτυο είναι εθιστικό;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αύξηση στον αριθμό των ανθρώπων που εμφανίζουν εθισμό στο διαδίκτυο. Και ο αριθμός αυτός συνεχώς αυξάνεται. Όλοι οι άνθρωποι, ως κοινωνικά όντα αγαπάμε την επικοινωνία, και η τεχνολογία μας δίνει χιλιάδες τρόπους να επικοινωνούμε, από την άνεση του σπιτιού μας. Πλέον η πρόσβαση σε ένα τεράστιο αριθμό πληροφοριών, μας δίνει την αίσθηση ότι το διαδίκτυο είναι μεγαλύτερο από εμάς. Για αυτό το λόγο, είναι πολύ σύνηθες οι άνθρωποι να νιώθουν υποχρεωμένοι να είναι online. Αυτό συμβαίνει σε μια προσπάθεια να μείνουν συνδεδεμένοι, και αυτό το γεγονός συμβάλλει στην ανάπτυξη εθισμού στο διαδίκτυο.

Τύποι εθισμού στο διαδίκτυο

1. Εθισμός στο σεξ μέσω διαδικτύου (cybersex)

Ο εθισμός στο cybersex είναι ένας από τους πιο συχνούς εθισμούς στο διαδίκτυο. Μπορεί να περιλαμβάνει την διαδικτυακή πορνογραφία, τις σεξουαλικές φαντασιώσεις/ chat rooms ενηλίκων, και το σεξ μέσω κάμερας. Η εμμονή με όλα αυτά μπορεί να είναι καταστροφική για ένα άτομο και να επηρεάζει την ικανότητα του να δημιουργεί πραγματικές σεξουαλικές, ρομαντικές ή στενές σχέσεις.

2. Διαδικτυακοί Καταναγκασμοί

Οι διαδικτυακοί καταναγκασμοί αφορούν διαδραστικές δραστηριότητες που μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς, όπως ο ηλεκτρονικός τζόγος, οι ηλεκτρονικές αγορές. Αυτές οι συνήθειες έχουν καταστροφικές επιδράσεις στην οικονομική σταθερότητα ενός ατόμου και παρεμβαίνουν στις εργασιακές υποχρεώσεις. Όταν κάποιος ξοδεύει ή χάνει σημαντικά χρηματικά ποσά αυτό μπορεί να προκαλεί μονάχα στρες στις σχέσεις του. Η συνεχής και εύκολη πρόσβαση στα online καζίνο και καταστήματα, κάνει ακόμη πιο εύκολο τον εθισμό στο διαδίκτυο.

3. Εθισμός στις διαδικτυακές (cyber) σχέσεις

Ο εθισμός στις διαδικτυακές σχέσεις αφορά την δημιουργία και την διατήρηση σχέσεων online, με αποτέλεσμα κάποιος να ξεχνά και να παραμελεί τις σχέσεις του με την οικογένεια και τους φίλους του στην πραγματική ζωή. Συνήθως, αυτές οι σχέσεις δημιουργούνται σε chat rooms ή μέσα από τα sites γνωριμιών αλλά μπορεί να συμβούν και μέσα από τα social media. Συχνά οι άνθρωποι που δημιουργούν διαδικτυακές σχέσεις, το κάνουν ενώ αποκρύπτουν την πραγματική τους ταυτότητα και εμφάνιση.

Όταν κάποιος έχει δημιουργήσει μια κοινωνική ζωή και μια περσόνα διαδικτυακά, αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να έχει περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες και μη ρεαλιστικές προσδοκίες στην πραγματική ζωή. Πολλές φορές αυτό οδηγεί στην αδυναμία δημιουργίας σχέσεων στον πραγματικό κόσμο, πράγμα που κάνει ένα άτομο να αναπτύσσει μεγαλύτερη εξάρτηση από τις διαδικτυακές σχέσεις.

4. Καταναγκαστική αναζήτηση πληροφοριών

Το διαδίκτυο προσφέρει στους χρήστες πληθώρα δεδομένων και πληροφοριών. Για μερικούς ανθρώπους, η ευκαιρία να βρουν πληροφορίες τόσο εύκολα εξελίσσεται σε μια ανεξέλεγκτη λαχτάρα να συγκεντρώνουν και να οργανώνουν στοιχεία. Σε μερικές περιπτώσεις η αναζήτηση πληροφοριών είναι η εκδήλωση μιας προϋπάρχουσας, ιδεοψυχαναγκαστικής τάσης. Η καταναγκαστική αναζήτηση πληροφοριών μπορεί να μειώνει την απόδοση στη δουλειά και πιθανόν να οδηγεί στον τερματισμό της εργασίας. Ανάλογα με την σοβαρότητα του εθισμού, οι θεραπευτικές επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή στις περιπτώσεις που συνυπάρχει η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.

5. Εθισμός στον υπολογιστή/ παιχνίδια

Ο εθισμός στον υπολογιστή αφορά τον εθισμό σε online και μη δραστηριοτήτες που κάνει κάποιος στον υπολογιστή. Καθώς πλέον όλοι έχουν έναν υπολογιστή είναι διαθέσιμα άπειρα παιχνίδια. Ο εθισμός στα διαδικτυακά παιχνίδια είναι ένας άλλος εθισμός. Επίσης, οι εργαζόμενοι σε γραφεία μπορεί να ξοδεύουν το χρόνο τους και να παίζουν αυτά τα παιχνίδια, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγικότητάς τους. Στις μέρες μας είναι διαθέσιμα χιλιάδες παιχνίδια, και ο εθισμός αυτός είναι συχνός και επιβλαβής.

Συμπτώματα του εθισμού στο διαδίκτυο

Όπως συμβαίνει και με άλλους εθισμούς, όπως ο τζόγος, μπορεί κάποιος να περνά πολλές ώρες στο ίντερνετ για να κάνει αγορές, να παίζει παιχνίδια, να ελέγχει τα social media για να αυξήσει τα επίπεδα της ντοπαμίνης, την ουσία στον εγκέφαλο που έχει σχέση με την ευχαρίστηση.

Τα συμπτώματα του εθισμού στο διαδίκτυο περιλαμβάνουν:

• Εγκατάλειψη άλλων συνηθειών και δραστηριοτήτων που πριν το άτομο απολάμβανε
• Ένα άτομο περνά τις περισσότερες ώρες που είναι ξύπνιο online
• Νιώθει θυμό όταν κάποιος του ζητά να κλείσει μια συσκευή
• Λέει ψέματα για την χρήση του διαδικτύου
• Απόκρυψη της χρήσης του διαδικτύου

Ποιες είναι οι αιτίες του εθισμού στο διαδίκτυο;

Ο εθισμός στο διαδίκτυο μπορεί να συγκριθεί με άλλους εθισμούς, όπως ο εθισμός στο αλκοόλ ή στις ουσίες, με την έννοια ότι μπορεί να προσφέρει μια μορφή απόδρασης ή ευφορίας στους χρήστες. Αυτό είναι αλήθεια αν σκεφτεί κάποιος την απελευθέρωση της ντοπαμίνης, που συμβαίνει όταν κάποιος παίζει βιντεοπαιχνίδια, αλληλεπιδρά με ανθρώπους online, ή παίρνει likes για το περιεχόμενο που αναρτά στα social media. Αυτή η αλλαγή της διάθεσης αυξάνει την επιθυμία για επανάληψη της διαδικασίας ώστε ένα άτομο να νιώσει ξανά το ίδιο συναίσθημα.

Οι άνθρωποι και με άλλους εθισμούς ή θέματα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη ή το άγχος, μπορεί να έχουν μια προδιάθεση να αναπτύξουν εθισμό στο διαδίκτυο. Οι συμπεριφορές που προκαλεί ο εθισμός στο διαδίκτυο μπορεί να επιδεινώνει τα ανεπιθύμητα συμπτώματα άλλων ψυχικών νόσων, επειδή χρειάζεται η κοινωνική αλληλεπίδραση για να νιώσει κάποιος αυξημένη αυτοπεποίθηση, να ανακουφιστούν τα συναισθήματα και να φτιάξει η διάθεση.

Τα θέματα όπως η μοναξιά και η δυσκολία στη δημιουργία και στη διατήρηση των σχέσεων μπορεί να οδηγούν σε ανθυγιεινή χρήση του διαδικτύου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σύνηθες αν κάποιος κάνει προσπάθεια να να αναπτύξει μια συναισθηματική σύνδεση μέσα σε ένα chat room.

Μακροχρόνιες επιδράσεις του εθισμού στο διαδίκτυο

Όπως συμβαίνει και με κάθε άλλο εθισμό, αν δεν μπορείτε να ελέγξετε την χρήση του διαδικτύου, και άλλες πτυχές της ζωής σας αρχίζουν να αντιμετωπίζουν θέματα, καλό είναι να ζητήσετε βοήθεια. Όταν ο εθισμός στο διαδίκτυο μένει χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγεί σε πολλές αρνητικές επιδράσεις όπως:

• Η απώλεια της δουλειάς
• Η ακαδημαϊκή αποτυχία
• Η απώλεια φίλων
• Τα προβλήματα υγείας (για παράδειγμα ξηροφθαλμία, πονοκεφάλους, προβλήματα στον αυχένα και στην πλάτη)
• Οι οικονομικές δυσκολίες
• Η έναρξη ενός άλλου θέματος ψυχικής υγείας
• Τα συμπτώματα στέρησης όταν δεν υπάρχει πρόσβαση στο διαδίκτυο (για παράδειγμα πανικό, θυμό, νευρικότητα και φόβο)

Αντιμετώπιση εθισμού στο διαδίκτυο

Αν και πολλοί άνθρωποι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να αποσυνδεθούν από το διαδίκτυο, υπάρχουν άλλοι που δεν μπορούν να σταματήσουν. Αν ο εικονικός κόσμος και οι διαδικτυακοί φίλοι έχουν γίνει σημαντικό κομμάτι στη ζωή ενός ανθρώπου, πολύ πιο σημαντικό από τον πραγματικό κόσμο, τότε αυτό είναι ένα σημάδι ότι χρειάζεται μια περίοδο αποχής για να ανακτήσει τον έλεγχο στη ζωή του.

Η θεραπεία για τον εθισμό στο διαδίκτυο μπορεί να περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική και προγράμματα απεξάρτησης.

Η θεραπεία για τον κάθε άνθρωπο είναι μοναδική και σχεδιάζεται από τον ψυχίατρο σύμφωνα με τις ανάγκες του θεραπευόμενου.

Επειδή δεν υπάρχουν φάρμακα για τον εθισμό στο διαδίκτυο, η ψυχοθεραπεία επικεντρώνεται στην αλλαγή του τρόπου σκέψης και των συμπεριφορών που συμβάλλουν στον εθισμό.

Ψυχοθεραπεία για τον εθισμό στο διαδίκτυο

Η ψυχοθεραπεία για τον εθισμό στο διαδίκτυο ενθαρρύνει τον θεραπευόμενο να μειώσει το χρόνο που ξοδεύει στο ίντερνετ. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ατομική, ομαδική ή και οικογενειακή και το άτομο μαθαίνει νέους τρόπους για να επιτύχει το στόχο του.

Επίσης, η ψυχοθεραπεία βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν τις επιδράσεις που έχει ο εθισμός στο διαδίκτυο στις σχέσεις τους με τους άλλους. Όπως επίσης να μάθουν νέους τρόπους να αντιμετωπίζουν τις σκέψεις και τις συμπεριφορές που οδηγούν στη χρήση του διαδικτύου.

Επιπλέον, οι θεραπευόμενοι κατανοούν ποια είναι τα συναισθήματα που τους οδηγούν στη χρήση του διαδικτύου. Φυσικά, οι θεραπευόμενοι μαθαίνουν νέους τρόπους για να αποφεύγουν την χρήση του διαδικτύου και να ανακαλύπτουν νέα χόμπι και δραστηριότητες που θα βελτιώνουν την διάθεση και την ευεξία τους.

Η οικογενειακή ψυχοθεραπεία είναι χρήσιμη αν ο εθισμός στο διαδίκτυο επηρεάζει τη δυναμική της οικογένειας ή προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις. Δίνει τη δυνατότητα τα μέλη της οικογένειας να μιλούν για τα ανεπίλυτα θέματα που επηρεάζουν τις σχέσεις τους. Η θεραπεία ζεύγους βοηθά στη βελτίωση της επικοινωνίας και στη δημιουργία μιας ισχυρής σύνδεσης ανάμεσα στους συντρόφους, αν κάποιος χρησιμοποιεί το διαδίκτυο για να καλύψει αυτό το κενό.

Αυτοβοήθεια για τον εθισμό στο διαδίκτυο

Ένας άνθρωπος με εθισμό στο διαδίκτυο είναι ανάγκη να καταλάβει τι είναι αυτό που τον οδηγεί στη χρήση του διαδικτύου.

Ο στόχος της αυτοβοήθειας είναι:

• Να μπορέσει το άτομο να αναγνωρίσει το πως ο εθισμός στο διαδίκτυο επηρεάζει τη ζωή του
• Να αναγνωρίσει αν υπάρχει κάποιο υποκείμενο θέμα ψυχικής υγείας που οδηγεί στη χρήση του διαδικτύου
• Να μετατρέψει την αρνητική σχέση με το διαδίκτυο σε θετική, καθώς μπορεί να βρει νέους τρόπους διαχείρισης του στρες στην καθημερινότητα