Ναρκοληψία

Ναρκοληψία

Αν στη διάρκεια της ημέρας, σας παίρνει ο ύπνος όταν δεν θέλετε, τότε ίσως να περνούν από το μυαλό σας διάφορες σκέψεις για το που οφείλεται. Αν αυτό συμβαίνει, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχετε μια κατάσταση με την ονομασία ναρκοληψία. Βέβαια, δεν είναι ανάγκη να ανησυχείτε. Δεν υπάρχει κανένας λόγος πανικού. Μπορείτε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση.

Τι είναι η ναρκοληψία;

Η ναρκοληψία είναι η ανεξέλεγκτη ανάγκη για ύπνο. Είναι μια διαταραχή που είναι σχετικά ασυνήθιστη. Όταν κάποιος υποφέρει από ναρκοληψία αυτό σημαίνει ότι νιώθει υπνηλία πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, και είναι πέρα από τον έλεγχό του. Η ναρκοληψία μπορεί να ξεκινά σε οποιαδήποτε ηλικία. Συνήθως όμως κάνει την εμφάνισή της στην εφηβεία μέχρι την πρώιμη ενηλικίωση. Τις περισσότερες φορές, μπορεί να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της ζωής.

Η ναρκοληψία δεν προκαλεί σοβαρά ή ημιμόνιμα θέματα υγείας. Ωστόσο, μπορεί να επηρεάζει την ζωή και την συναισθηματική ισορροπία. Η ναρκοληψία οδηγεί πολλούς ανθρώπους στην απόσυρση από τις κοινωνικές εκδηλώσεις λόγω της κατάστασης.

Όταν οι άνθρωποι έχουν ναρκοληψία, είναι πολύ δύσκολο να παραμείνουν  ξύπνιοι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Συνήθως, αποκοιμούνται απότομα, ακόμη και αν δεν το θέλουν. Για τους περισσότερους ανθρώπους με ναρκοληψία, υπάρχει θετική ανταπόκριση στη θεραπεία. Είναι δυνατό να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την κατάσταση.

Ποιες είναι οι αιτίες της ναρκοληψίας;

Η έλλειψη υποκρετίνης είναι που προκαλεί ναρκοληψία. Η υποκρετίνη, είναι μια χημική ουσία στον εγκέφαλο, που επίσης ονομάζεται ορεξίνη, και είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση της εγρήγορσης και της όρεξης.  Η ναρκοληψία είναι μια κατάσταση που εμποδίζει τους ανθρώπους να αποφασίζουν την ώρα που θα πάνε για ύπνο ή την ώρα που θα ξυπνάνε. Ο εγκέφαλος δεν μπορεί να ρυθμίσει τον κύκλο ύπνου και αφύπνισης.

Η απουσία ή η έλλειψη υποκρετίνης προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα , το οποίο λανθασμένα επιτίθεται στα κύτταρα που παράγουν την υποκρετίνη ή τους υποδοχείς της, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να λειτουργεί. Ωστόσο, αυτή δεν είναι η εξήγηση για κάθε περίπτωση ναρκοληψίας, και η ακριβής αιτία της κατάστασης παραμένει απροσδιόριστη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ναρκοληψίας;

Υπάρχουν κάποια σημάδια και συμπτώματα που συμβάλλουν στην αναγνώριση της ναρκοληψίας.

1. Υπνική παράλυση ή δυσκαμψία

Οι άνθρωποι με ναρκοληψία συνήθως βιώνουν υπνική παράλυση. Στη διάρκεια της υπνικής παράλυσης, δεν μπορούν να μιλήσουν ή να κινηθούν όταν αποκοιμιούνται ή ξυπνούν. Αυτό μπορεί να είναι τρομακτικό , αλλά περνά γρήγορα, διαρκεί μόνο λίγα δευτερόλεπτα, ή σε κάποιες περιπτώσεις μερικά λεπτά. Τα άτομα με ναρκοληψία έχουν επίγνωση της κατάσταση.

2. Αλλαγές στην γρήγορη κίνηση των ματιών (ύπνος REM)

Οι γρήγορες κινήσεις των ματιών, επίσης ονομάζονται ύπνος REM, είναι το στάδιο του ύπνου στο οποίο συνήθως ονειρευόμαστε. Ο ύπνος REM μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Συνήθως, ο ύπνος REM συμβαίνει 60-90 λεπτά από τη στιγμή που μας έχει πάρει ο ύπνος. Ωστόσο, στους ανθρώπους με ναρκοληψία η φάση REM συμβαίνει πιο νωρίς, περίπου στα  15 λεπτά.

3. Υπερβολική υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας και κρίσεις ύπνου

Σε αυτή την περίπτωση, πολλοί άνθρωποι νιώθουν υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας, με αποτέλεσμα να είναι πολύ δύσκολο να παραμείνουν συγκεντρωμένοι σε κάτι ή να μείνουν ξύπνιοι. Αυτό φυσικά δεν έχει καμία σχέση με το βραδινό ύπνο. Είναι τόσο έντονη η υπνηλία, που παρόλο που μπορεί ο ύπνος τους να είναι καλός όλη τη νύχτα, νιώθουν ζαλισμένοι στη διάρκεια της ημέρας.

Οι κρίσεις ύπνου, σημαίνουν ότι κάποιος αποκοιμιέται ξαφνικά χωρίς προηγουμένως να νιώθει κάτι ή να μην μπορεί να ελέγξει αυτό το συναίσθημα.

4. Παραισθήσεις που έχουν σχέση με τον ύπνο

Αυτό μπορεί να συμβεί αμέσως μόλις τον πάρει ο ύπνος ή πριν ξυπνήσει. Μερικές φορές, στη διάρκεια της δυσκαμψίας του ύπνου, οι άνθρωποι βλέπουν πράγματα που δεν υπάρχουν. Οι παραισθήσεις μπορεί επίσης να συμβούν στο κρεβάτι όταν δεν υπάρχει υπνική παράλυση. Αν οι παραισθήσεις συμβαίνουν στη διάρκεια του ύπνου έχουν την ονομασία υπναγωγικές παραισθήσεις. Αν συμβαίνουν όταν κάποιος ξυπνά, ονομάζονται υπνοπομπικές παραισθήσεις.  Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να νιώθει ότι ένας ξένος υπάρχει στο δωμάτιο ή είναι ακριβώς μπροστά του. Αυτές οι παραισθήσεις μπορεί να είναι έντονες και τρομακτικές, ειδικά αν ένα άτομο δεν το έχει πάρει τελείως ο ύπνος και αρχίζει να βλέπει όνειρα.

5. Καταπληξία

Η απροσδόκητη απώλεια του μυϊκού τόνου είναι μια κατάσταση που ονομάζεται καταπληξία. Μπορεί να προκαλεί μπερδεμένη ομιλία ή γενική αδυναμία στους περισσότερους μύες. Αυτή η αδυναμία μπορεί να διαρκεί μερικά λεπτά. Η καταπληξία μπορεί να επηρεάζει τη μια πλευρά του σώματος ή να προκαλεί μόνο ελαφριά μυϊκή αδυναμία.

Η καταπληξία είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Συνήθως την προκαλούν τα έντονα συναισθήματα. Τα περισσότερα συναισθήματα που μπορούν να προκαλέσουν καταπληξία είναι θετικά, όπως για παράδειγμα το γέλιο, ο ενθουσιασμός, η έκπληξη. Κάποιες φορές ο θυμός μπορεί να προκαλεί μυϊκή αδυναμία. Για παράδειγμα, όταν κάποιος γελάει, ο αυχένας του μπορεί να λυγίσει χωρίς να το ελέγχει, και τα γόνατα να χάνουν την δύναμή τους, πράγμα που μπορεί να οδηγεί σε πτώσεις.

Μερικοί άνθρωποι με ναρκοληψία μπορεί να βιώνουν επεισόδια καταπληξίας μία ή δύο φορές το χρόνο. Άλλοι μπορεί να βιώνουν αρκετά επεισόδια μέσα στη ημέρα.

Τύποι ναρκοληψίας που έχουν σχέση με την καταπληξία

Υπάρχουν δύο σημαντικοί τύποι ναρκοληψίας που έχουν σχέση με την καταπληξία. Ο τύπος της ναρκοληψίας είναι αναγκαίο να καθοριστεί για την κατάλληλη θεραπεία της ναρκοληψίας.

Ναρκοληψία τύπου 1

Αυτός ο τύπος ναρκοληψίας περιλαμβάνει και την καταπληξία. Περίπου το 20% των περιπτώσεων ναρκοληψίας ανήκουν στον τύπο 1. Η ορεξίνη ανακαλύφθηκε το 1998 από τους ερευνητές. Η παραγωγή και η χρήση αυτής της ένωσης συμβαίνει στους νευρώνες στον εγκέφαλο με σκοπό την επικοινωνία των νευρικών κυττάρων. Οι νευρώνες που χρησιμοποιούν την ορεξίνη έχουν θέση εντόπισης τον υποθάλαμο του εγκεφάλου, και αυτοί οι νευρώνες παίζουν ουσιαστικό ρόλο στο να μένουμε ξύπνιοι.

Η ορεξίνη, γνωστή και ως υποκρετίνη, είναι ένα μόριο που η σύνθεσή του συμβαίνει στους νευρώνες και είναι πάντα ανιχνεύσιμο στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, το λεπτό στρώμα υγρού που περιβάλλει και προστατεύει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Ωστόσο, οι άνθρωποι με ναρκοληψία συνήθως έχουν ανεπαρκή επίπεδα εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Αυτό σημαίνει ότι τα κύτταρα που παράγουν ορεξίνη είτε σταματούν να δουλεύουν είτε καταστρέφονται από κάτι.

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι νευρώνες δεν λειτουργούν κατάλληλα επειδή υπάρχει κάποιο αυτοάνοσο πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα κάνει επίθεση στους νευρώνες που παράγουν και χρησιμοποιούν την ορεξίνη. Περίπου το 90-95% των ανθρώπων με ναρκοληψία τύπου 1 έχουν μια συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη, η οποία επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα. Ωστόσο, το υπόλοιπο ποσοστό των ανθρώπων που έχει αυτή τη μετάλλαξη δεν έχει ναρκοληψία.

Σαν αποτέλεσμα, δεν γίνεται πάντα η εξέταση για αυτή τη μετάλλαξη, επειδή δεν είναι σίγουροι για το ρόλο της. Υπάρχουν επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι η ναρκοληψία μπορεί να είναι κληρονομική , όπως επίσης και αν κάποιος έχει έναν συγγενή με ναρκοληψία (γονέα, παιδί) τότε έχει μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει ναρκοληψία.

Ωστόσο, οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίζουν ναρκοληψία τύπου 1 μετά από ιϊκές ή βακτηριακές λοιμώξεις, ειδικά με τα στελέχη του ιού της γρίπης H1N1 και βακτήρια όπως ο στρεπτόκοκκος.

Ναρκοληψία τύπου 2

Αυτή η μορφή δεν περιλαμβάνει καταπληξία. Περισσότερες, από το 80% των περιπτώσεων ναρκοληψίας είναι τύπου 2. Συνήθως, ο εγκέφαλος απενεργοποιεί το μεγαλύτερο μέρος του μυϊκού ελέγχου στο σώμα για να μας εμποδίσει να πραγματοποιήσουμε τα όνειρά μας. Οι άνθρωποι με καταπληξία νιώθουν ξαφνική μυϊκή αδυναμία, όπως το σώμα που εμποδίζει τις κινήσεις στη διάρκεια της φάσης REM.

Η ήπια καταπληξία επηρεάζει το πρόσωπο και το λαιμό. Για παράδειγμα, το σαγόνι πέφτει ανεξέλεγκτα. Η σοβαρή καταπληξία μπορεί να οδηγεί σε κατάρρευση, η οποία προκαλεί τραυματισμούς. Συνήθως διαρκεί μερικά λεπτά, αλλά είναι δύσκολο κάποιος να κινηθεί ή να μιλήσει.

Η καταπληξία μπορεί να διαφέρει στα παιδιά και στους ανθρώπους που αρχίζουν να παρατηρούν τα συμπτώματα της ναρκοληψίας τους τελευταίους έξι μήνες. Η καταπληξία μπορεί να είναι ξαφνική, ανεξέλεγκτη, με αποτέλεσμα να χάνουν τον έλεγχο των  μυών.

Οι άνθρωποι με ναρκοληψία μπορεί ξαφνικά να μιλούν δυνατά και να λένε κάτι, συνήθως λέξεις ή φράσεις που δεν βγάζουν νόημα και είναι άσχετες με όσα συμβαίνουν γύρω τους. Όταν συμβαίνει αυτό οι άνθρωποι με ναρκοληψία, είναι πιθανό να ανακτούν την επίγνωση και να ξυπνούν. Οι περισσότεροι άνθρωποι που το κάνουν αυτό, μένει στη μνήμη τους, ακόμη και αν αυτό είναι δυσάρεστο.

Αμνησία

Είναι πολύ σύνηθες τα άτομα με ναρκοληψία να ξεχνούν και να μην μπορούν να θυμηθούν τι έκαναν ή τι ακριβώς συνέβη πριν αποκοιμηθούν.

Πιθανές αιτίες είναι:

1. Ορμονικές αλλαγές, που μπορεί να συμβαίνουν στη διάρκεια της εφηβείας ή στην εμμηνόπαυση
2. Ψυχολογικό στρες
3. Λοιμώξεις όπως η γρίπη των χοίρων