Υπνική παράλυση (μόρα)
Τι είναι η Υπνική Παράλυση;
Η υπνική παράλυση, η λεγόμενη “Μόρα” που όλοι έχουμε ακουστά, είναι μια μορφή παραϋπνίας. Η παραϋπνία περιλαμβάνει ανεπιθύμητα γεγονότα που συμβαίνουν στη διάρκεια του ύπνου. Η υπνική παράλυση προκαλείται επειδή δεν μπορούμε να κουνήσουμε το σώμα μας σε δύο συγκεκριμένες στιγμές :
- Όταν αποκοιμιόμαστε (στο υπναγωγικό στάδιο)
- Όταν ξυπνάμε από τον ύπνο (στο υπνοπομπικό στάδιο)
Φυσιολογικά ο εγκέφαλος διατηρεί χαλαρούς τους μύες και ακόμη είμαστε σε φάση ύπνου. Αυτό ονομάζεται “ατονία”. Η υπνική παράλυση φαίνεται να συμβαίνει όταν προκαλείται ατονία ενώ ξυπνάμε.
Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου υπνικής παράλυσης ίσως να μην μπορείτε να μιλήσετε. Να μην μπορείτε να κουνήσετε τα πόδια και τα χέρια σας, το σώμα και το κεφάλι σας. Αλλά αναπνέετε φυσιολογικά. Κατανοείτε πλήρως όλα όσα συμβαίνουν. Ένα επεισόδιο μπορεί να διαρκέσει για μερικά δευτερόλεπτα ή λεπτά. Το επεισόδιο συνήθως τελειώνει μόνο του. Σταματά όταν κάποιος σας ακουμπά ή σας μιλάει. Αν προσπαθήσετε έντονα να κουνηθείτε αυτό μπορεί να λήξει το επεισόδιο. Η υπνική παράλυση μπορεί να συμβεί μονάχα μία φορά στη ζωή σας. Αλλά μπορεί επίσης να συμβεί αρκετές φορές σε ένα χρόνο.
Είναι τρομακτικό το συναίσθημα να μην μπορείτε να κουνηθείτε. Μπορεί να νιώσετε φόβο και άγχος. Μερικοί άνθρωποι έχουν παραισθήσεις κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου. Μπορεί να βλέπουν, να ακούνε ή να νιώθουν πράγματα που δεν υπάρχουν. Ίσως επίσης να νομίζουν ότι υπάρχει και άλλο άτομο μαζί τους στο δωμάτιο. Αυτές οι παραισθήσεις μπορεί να εμφανιστούν χωρίς την υπνική παράλυση.
Η υπνική παράλυση εμφανίζεται πρώτη φορά στα δέκα έτη. Στη συνέχεια συμβαίνει πιο συχνά στα 20 και στα 30. Μπορεί να συνεχιστεί για πολλά χρόνια. Δεν αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία σας.
Η υπνική παράλυση μπορεί να είναι σημάδι ναρκοληψίας. Άλλα σημάδια περιλαμβάνουν τις διαταραχές στον ύπνο και την ξαφνική υπνηλία στη διάρκεια στης ημέρας. Η υπνική παράλυση δεν διαταράσσει τον ύπνο σας.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της υπνικής παράλυσης περιλαμβάνουν:
- την αδυναμία να κουνήσετε το σώμα σας όταν αποκοιμιέστε ή ξυπνάτε, που διαρκεί από δευτερόλεπτα μέχρι μερικά λεπτά
- είστε συνειδητά ξύπνιοι
- δεν μπορείτε να μιλήσετε στη διάρκεια του επεισοδίου
- έχετε παραισθήσεις και νιώθετε φόβο
- νιώθετε πίεση στο στήθος
- δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε
- νιώθετε ότι θα πεθάνετε
- ιδρώνετε
- έχετε πονοκέφαλο και μυϊκούς πόνους
Ποιες είναι οι αιτίες της υπνικής παράλυσης;
Τα παιδιά και οι ενήλικες όλων των ηλικιών μπορεί να βιώσουν την εμπειρία της υπνικής παράλυσης. Ωστόσο, συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο από άλλους.
Οι ομάδες που έχουν αυξημένο κίνδυνο περιλαμβάνουν ανθρώπους με τις ακόλουθες καταστάσεις:
- αϋπνία
- ναρκοληψία
- αγχώδεις διαταραχές
- μείζονα κατάθλιψη
- διπολική διαταραχή
- διαταραχή μετατραυματικού στρες
Η υπνική παράλυση συνήθως προκαλείται από μια διακοπή ανάμεσα στο μυαλό και στο σώμα, που συμβαίνει στη διάρκεια του ύπνου.
Επίσης μπορεί να συμβεί όταν:
- δεν έχετε μια συγκεκριμένη ρουτίνα ύπνου ή συνήθειες που να προάγουν τον καλό ποιοτικό ύπνο
- έχετε διαταραχές ύπνου όπως η άπνοια ύπνου
Οι διαταραχές ύπνου συνδέονται με την υπνική παράλυση. Όταν δεν έχετε μια ρουτίνα ύπνου, όπως όταν δουλεύετε βράδυ αυτό ίσως να αποδιοργανώνει τον ύπνο σας.
Σε μερικές περιπτώσεις, η υπνική παράλυση φαίνεται να διατρέχει οικογένειες, αν και αυτό είναι σπάνιο. Δεν υπάρχουν ξεκάθαρα επιστημονικά δεδομένα για την κληρονομικότητα της κατάστασης.
Αν κοιμάστε ανάσκελα ή δεν κοιμάστε επαρκώς τότε μπορεί να αυξάνονται οι πιθανότητες ενός επεισοδίου υπνικής παράλυσης.
