Αιχμηρά αντικείμενα

Αιχμηρά αντικείμενα

Υπάρχουν δεκάδες κατηγορίες διαφορετικών ιδεοληψιών και καταναγκασμών όσον αφορά την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, αλλά όλες έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Αποτελούν ανεπιθύμητες, παρεισφρέουσες σκέψεις που προκαλούν ανησυχία, αμφιβολίες, ενοχές, φόβο ότι κάποιος τρελαίνεται και άγχος. Αν και όλες οι μορφές της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής είναι επώδυνες και εξουθενωτικές, μια από τις πιο δύσκολες είναι οι νοσηρές ιδεοληψίες , όπως αυτές που αφορούν τα αιχμηρά αντικείμενα. Αυτές οι ιδεοληψίες είναι βίαιες από τη φύση τους και περιλαμβάνουν σκέψεις ότι κάποιος θα σκοτώσει ή θα τραυματίσει τους άλλους ή τον εαυτό του, ή θα ενεργήσει σεξουαλικά με τρόπους που είναι αντίθετοι με τους κοινωνικούς κανόνες.

Οι βίαιες σκέψεις μπορεί να περιλαμβάνουν ψυχικές εικόνες και παρορμητικές πράξεις. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν περιπτώσεις στις οποίες οι άνθρωποι βλέπουν τους εαυτούς τους να χτυπούν, να μαχαιρώνουν, να στραγγαλίζουν ή να τραυματίζουν τα παιδιά της οικογένειας, τα κατοικίδια ξένων ή ακόμη και τον εαυτό τους. Μπορεί να φαντάζονται τον εαυτό τους να χρησιμοποιεί αιχμηρά αντικείμενα όπως μαχαίρια, πιρούνια, ψαλίδια, μολύβια, στύλο, σπασμένα μπουκάλια. Οι παρορμήσεις που βιώνουν μπορεί να περιλαμβάνουν το να σπρώχνουν ή να ρίχνουν τον εαυτό τους ή άλλους στις ράγες των τρένων ή μπροστά σε αυτοκίνητα, έξω από το παράθυρο ή από μέρη με ύψος.

Κάποιοι μπορεί να χτυπούν τους πεζούς, να χτυπούν τα αυτοκίνητα τους σε γέφυρες. Άλλοι φοβούνται μήπως τρελαθούν και βλάψουν άλλους ανθρώπους. Κάποιες μαμάδες μπορεί να έχουν επαναλαμβανόμενες σκέψεις ότι θα φερθούν βίαια στα βρέφη ή στα μωρά τους.

Ο αριθμός των ανθρώπων που υποφέρει από αυτή τη μορφή ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής δεν είναι ξεκάθαρος, αλλά μάλλον είναι πιο συχνή από όσο φανταζόμαστε. Πολλοί άνθρωποι με τη διαταραχή ξεκινούν ψυχοθεραπεία επειδή πιστεύουν ότι είναι τρελοί και ότι κανένας άλλος άνθρωπος δεν μπορεί να σκεφτεί με αυτόν τον τρόπο. Όμως, αυτό δεν ισχύει.

Αιχμηρά αντικείμενα και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

Πολλοί ασθενείς αναρωτιούνται, “Τι άνθρωπος είμαι που σκέφτομαι αυτά τα πράγματα; Γιατί έχω αυτές τις σκέψεις ενώ δεν θέλω να τις έχω; Πρέπει να είμαι ψυχοπαθής.”

Είναι σημαντικό για όλους τους ανθρώπους που υποφέρουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή να κατανοήσουν ότι αυτές οι σκέψεις είναι απλά σκέψεις. Είναι ανάγκη να ξεπεράσουν την ιδέα, “Αν το σκέφτομαι, πρέπει να είναι αληθινό.” Πρέπει να πούμε ότι οι άνθρωποι που υποφέρουν από αυτές τις ιδεοληψίες  δεν έχουν κάποιο ιστορικό βίαιης συμπεριφοράς, και δεν ενεργούν σύμφωνα με τις ιδέες ή τις παρορμήσεις τους. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να προκαλεί ακραίες σκέψεις στο μυαλό των ανθρώπων, δεν είναι οι σκέψεις ή το άγχος η πραγματική ρίζα του προβλήματος. Είναι οι καταναγκασμοί στους οποίους υποκύπτουν οι άνθρωποι για να ανακουφίσουν το άγχος που τους παραλύει.

Οι καταναγκασμοί προσφέρουν την ψευδαίσθηση της άμεσης ανακούφισης από το άγχος, ακόμη και αν αυτό διαρκεί λίγο. Οι καταναγκασμοί, παραδόξως, ξεκινούν ως λύσεις αλλά τελικά γίνονται οι ίδιοι το πρόβλημα. Μπορεί στην αρχή να διαρκούν μόνο λίγα λεπτά την ημέρα και να καταλήγουν να διαρκούν ώρες στη συνέχεια. Ενστικτωδώς οι άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή αποφεύγουν ή τρέχουν μακριά από όσα φοβούνται και πιστεύουν ότι αυτό είναι δυνατό.

Δυστυχώς, το αντίθετο είναι αυτό που ισχύει, και η αποφυγή μονάχα επιδεινώνει το πρόβλημα και αυξάνει το φόβο. Η ζωή ενός ατόμου κατακλύζεται από πράγματα που του προκαλούν στρες. Στην πραγματικότητα, κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από όσα φοβάται. Πρέπει να τα αντιμετωπίσει. Οι άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή πρέπει να αποδεχτούν ότι όσα κάνουν δεν είναι λύση, και ότι πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ιδεοληψίες.

Αντιμετώπιση ιδεοληψιών

Η έκθεση με παρεμπόδιση της αντίδρασης (ERP) είναι ένας τρόπος για να αντιμετωπίσουν οι ασθενείς τις βίαιες σκέψεις. Η ίδια η έκθεση είναι πολύ απλή. Οι ασθενείς εκτίθενται σε βίαιες σκέψεις με πολλούς τρόπους. Αυτές οι μέθοδοι δεν καθησυχάζουν τους ασθενείς. Αντιθέτως, προκαλούν άγχος.

Συνήθως ο ψυχοθεραπευτής δίνει κάποιες εργασίες στον ασθενή με βάση τις σκέψεις του. Η διαδικασία ξεκινά πάντα με τις σκέψεις που προκαλούν λιγότερο φόβο και σταδιακά προχωρά στους πιο έντονους φόβους. Σταδιακά ο ασθενής μπορεί να εκτεθεί σε όλο και πιο δύσκολα πράγματα.

Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει τα εξής βήματα:

• Αρχικά, συνήθως λέει στον ασθενή ότι υπάρχουν άνθρωποι που είναι ικανοί να κάνουν βίαια πράγματα και που χάνουν τον έλεγχο και δρουν χωρίς προειδοποίηση.
• Στη συνέχεια, η έκθεση προχωράει για να υποδηλώσει ότι ο ίδιος ο ασθενής θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι ικανός να κάνει τα πράγματα εκείνα που μπορεί να σκέφτεται.
• Από εκεί προχωρά στο να αντιμετωπίσει την ιδέα ότι υπάρχει μια πραγματική πιθανότητα να εκραγεί (ή να χάσει τα λογικά του) και να διαπράξει μια βίαιη πράξη.
• Το επόμενο βήμα είναι ο ασθενής να εκθέσει τον εαυτό του στη σκέψη που τον τυραννά, και ότι αυτό μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή χωρίς προειδοποίηση.

Όταν οι ασθενείς σκέφτονται αυτή τη μέθοδο, αναρωτιούνται, “Δεν θα νιώσω χειρότερα;” Η απάντηση είναι ότι αυτό θα συμβεί, τουλάχιστον στην αρχή. Όταν κάποιος αντιμετωπίζει το φόβο του θα νιώθει άγχος στην αρχή, αλλά σταδιακά θα αποκτήσει την ψυχική ανθεκτικότητα να μην φοβάται. Ο στόχος είναι η πλήρης εμβύθιση ώστε να μπορεί η έκθεση να συμβεί με διαφόρους τρόπους στη διάρκεια της ημέρας. Όσο πιο πλήρης είναι η έκθεση, τόσο πιο γρήγορα συνηθίζει κάποιος αυτό που φοβάται και έτσι ο φόβος υποχωρεί. Αυτό μπορεί να μην είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται, ειδικά αν κάποιος πρέπει να αντιμετωπίσει βίαιες σκέψεις.

Βέβαια, η επιτυχία της μεθόδου εξαρτάται από την εμπιστοσύνη που υπάρχει ανάμεσα στον ασθενή και στον ψυχοθεραπευτή.

Ένα άτομο που έχει σκέψεις ότι θα χτυπήσει ανθρώπους με το αυτοκίνητο μπορεί να κάνει τις εξής εργασίες:

• Να διαβάζει νέα άρθρα για τέτοια δυστυχήματα.
• Να οδηγεί σε δρόμους με πολύ κόσμο ή γύρω από εμπορικά κέντρα.
• Να οδηγεί σε σκοτεινούς δρόμους τη νύχτα.

Ένα άτομο που έχει σκέψεις ότι θα μαχαιρώσει ανθρώπους μπορεί να κάνει τα εξής:

• Να κάνει χειρονομίες με σκευή ενώ τρώνε.
• Να κάθεται κοντά στους άλλους στο σπίτι κρατώντας ένα μεγάλο μαχαίρι.

Ένα άτομο που έχει σκέψεις ότι θα χτυπήσει ανθρώπους μπορεί να κάνει τα εξής:

• Να περπατά σε δρόμους με πολύ κόσμο και να ακουμπά τους ανθρώπους.
• Να χτυπά τους ανθρώπους απαλά στην πλάτη.
• Να κάνει χειρονομίες στους ανθρώπους που στέκονται κοντά του.
• Να βλέπει σκηνές με χτυπήματα σε ταινίες.

Ένα άτομο που έχει σκέψεις ότι θα κακοποιήσει παιδιά μπορεί να κάνει τα εξής:

• Να διαβάζει για τους ανθρώπους που κακοποίησαν παιδιά και συνελήφθηκαν.
• Να στέκεται κοντά σε παιδιά δημόσια.

Ένα άτομο που έχει σκέψεις ότι θα βλάψει ένα βρέφος μπορεί να κάνει τα εξής:

• Να διαβάσει άρθρα για την παιδική κακοποίηση.
• Να κράτα το μωρό σε ένα ανοιχτό παράθυρο.
• Να διαβάσει για γονείς που σκότωσαν ή τραυμάτισαν τα παιδιά τους.

Ένα άτομο που έχει σκέψεις ότι θα μαχαιρώσει τον εαυτό του μπορεί να κάνει τα εξής:

• Να γράψει ένα κείμενο για το πως θα χάσει τον έλεγχο και θα βλάψει τον εαυτό του.
• Να καθίσει με ένα μαχαίρι ή αιχμηρό αντικείμενο στο τραπέζι.
• Να κρατήσει ένα μαχαίρι ή ένα αιχμηρό αντικείμενο μπροστά του.

Πολλοί ασθενείς δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτή τη μορφή θεραπείας. Κάποιοι κανόνες που βοηθούν τους ανθρώπους που έχουν βίαιες σκέψεις και άλλες μορφή ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής περιλαμβάνουν:

• Να περιμένουν το απρόσμενο: μια σκέψη μπορεί να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή ή σε οποιοδήποτε μέρος.
• Ποτέ να μην ζητούν επιβεβαίωση: αντίθετα να λένε στον εαυτό τους ότι θα συμβεί το χειρότερο.
• Πάντα να συμφωνούν με τις ιδεοληψίες: ποτέ να μην τις αναλύουν ή να μην διαφωνούν.
• Αν υποκύψουν σε έναν καταναγκασμό μπορούν να τον ακυρώσουν.
• Να θυμούνται ότι η διαχείριση των συμπτωμάτων είναι δική τους ευθύνη.
• Όταν έχουν επιλογή, πάντα να πηγαίνουν προς το άγχος και να μην το αποφεύγουν.