Κλιματική αλλαγή – θυμός, ενοχές και οικολογικό άγχος

Κλιματική αλλαγή

Συνεχώς βλέπουμε στην τηλεόραση, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικόνες από τους πάγους που λιώνουν, από πλημμύρες που παρασύρουν τα πάντα, από φωτιές και άλλες φυσικές καταστροφές. Όλα αυτά έχουν ένα κόστος στην ψυχική μας υγεία και προκαλούν συναισθήματα απελπισίας.

Η κλιματική αλλαγή είναι μια κατάσταση που μπορεί να μας γεμίζει με συναισθήματα όπως η απελπισία, το πένθος, ο θυμός και ο φόβος. Αυτά τα συναισθήματα είναι απολύτως λογικά. Συχνά συμπτώματα του οικολογικού άγχους περιλαμβάνουν την κακή διάθεση, την αβοηθητότητα, το θυμό, την αϋπνία, τον πανικό και τις ενοχές. Το οικολογικό άγχος είναι μια απολύτως λογική αντίδραση σε όσα συμβαίνουν. Ωστόσο, είναι ανάγκη να ζητάτε βοήθεια αν αυτά τα συμπτώματα γίνουν έντονα και παρεμβαίνουν στη λειτουργικότητά σας.

Είναι πολύ εύκολο κάποιος να αγνοεί αυτά τα συναισθήματα, αλλά πολλές φορές είναι πολύτιμα και οδηγούν σε θετικές αλλαγές.

Μιλήστε με τους φίλους ή την οικογένειά σας για να δείτε αν και αυτοί έχουν παρόμοια συναισθήματα.

Σκεφτείτε τι μπορείτε να κάνετε στη δική σας ζωή ώστε να αντιμετωπίσετε την κλιματική αλλαγή και να αναλύσετε τις συμπεριφορές σας όπως το να αγοράζετε συνεχώς καινούργια ρούχα. Μπορεί να θέλετε να ακολουθήσετε μια πιο υγιεινή διατροφή ή να βρείτε τρόπους για να μειώσετε τη χρήση πλαστικού. Κάθε μικρό βήμα μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά.

Ανησυχία για την κλιματική αλλαγή

Σίγουρα οι περισσότεροι από εμάς όταν ακούμε για την κλιματική κρίση νιώθουμε θυμό για όσα συμβαίνουν και ανησυχία για το μέλλον του πλανήτη μας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία το 72% των ανθρώπων ανησυχεί για την κλιματική κρίση. Οι νέοι άνθρωποι επηρεάζονται περισσότερο με το 60% να αναφέρει ότι νιώθει άγχος για την κατάσταση.

Αυτή η ανησυχία ονομάζεται οικολογικό άγχος και είναι ένα από τα πολλά συναισθήματα που μπορεί να νιώθει κάποιος λόγω της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης.

Αρκετοί άνθρωποι δεν μιλούν για τα συναισθήματα που νιώθουν επειδή φοβούνται την κριτική από τους άλλους. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν είναι ότι δεν κάνουν κάτι λάθος. Αν και αυτά τα συναισθήματα μπορεί να είναι έντονα , η παρουσία τους σημαίνει ότι νοιάζονται για το περιβάλλον και το μέλλον του πλανήτη.

Οικολογικό άγχος

Το οικολογικό άγχος είναι η έντονη συναισθηματική, ψυχική ή σωματική δυσφορία εξαιτίας των επικίνδυνων αλλαγών στο κλίμα. Το οικολογικό άγχος μπορεί να κάνει την εμφάνισή του με διαφορετικούς τρόπους, όπως η ευερεθιστότητα, η απώλεια της όρεξης, η αδυναμία, οι διαταραχές στον ύπνο και σε σοβαρές περιπτώσεις με κρίσεις πανικού. Αν και το οικολογικό άγχος επηρεάζει κυρίως τους νέους ανθρώπους και τους ανθρώπους που έχουν βιώσει φυσικές καταστροφές, είναι σημαντικό να πούμε ότι μπορεί να επηρεάζει όλους τους ανθρώπους.

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το οικολογικό άγχος;

Υπάρχουν κάποιοι αποτελεσματικοί τρόποι που μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε το οικολογικό άγχος και να διαχειριστούμε αυτά τα συναισθήματα. Οι παρακάτω στρατηγικές αποτελούν  εργαλεία που βοηθούν στην κατανόηση των συναισθημάτων και συμβάλλουν σε θετικές αλλαγές.

Αναλάβετε δράση

Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να ανακουφίσετε το οικολογικό άγχος είναι να επικεντρωθείτε σε θετικές πράξεις. Το κλειδί είναι ότι κάθε πράξη έχει αξία, κάντε το πρώτο βήμα όσο μικρό και αν είναι. Υιοθετήστε συνήθειες στην καθημερινότητα που είναι φιλικές προς το περιβάλλον. Η δράση δεν σημαίνει να βγείτε στους δρόμους και να φωνάζετε. Στην πραγματικότητα, η δράση είναι ήσυχη και συμβαίνει στο μυαλό και στο σπίτι μας. Ποια πράξη κάνατε σήμερα που θα συμβάλλει σε ένα καλύτερο μέλλον;

Επικοινωνήστε με ανθρώπους με τις ίδιες ανησυχίες

Μια ομάδα ανθρώπων με τις ίδιες ανησυχίες είναι το καλύτερο αντίδοτο για το οικολογικό άγχος. Είναι σημαντικό να έχετε γύρω σας ανθρώπους με τις ίδιες αξίες, και τα ίδια συναισθήματα. Αν δεν έχετε κανένα άτομο στο κοντινό σας περιβάλλον με τις ίδιες ιδέες μπορείτε να βρείτε online ομάδες που ασχολούνται ενεργά με την κλιματική αλλαγή.

Φροντίστε τον εαυτό σας

Τα συναισθήματα συνήθως δεν μας βασανίζουν όταν τους δίνουμε την προσοχή που τους αρμόζει. Να είστε φίλοι με τα συναισθήματά σας και να τους δίνετε χώρο μέσω της αυτοφροντίδας. Μπορείτε να γράφετε σε ένα ημερολόγιο όλα όσα αισθάνεστε. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ανακούφιση μέσα από τεχνικές αναπνοών, γιόγκα , περπάτημα, ένα ζεστό μπάνιο. Δώστε χρόνο στα συναισθήματά σας. Αν νιώθετε ότι δεν έχετε τις δεξιότητες ή το χρόνο για αυτό, τότε ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει.

Ξεκουραστείτε και βρείτε την ισορροπία σας

Οι ρυθμοί της καθημερινότητας είναι φρενήρεις και οι υποχρεώσεις που πρέπει να φέρουμε εις πέρας πάρα πολλές. Η ξεκούραση και η ισορροπία είναι δύο κύρια συστατικά για μια υγιή ζωή. Όταν νιώθετε να σας κατακλύζει ο φόβος για την κατάσταση του πλανήτη, ξεκουραστείτε λίγο παραπάνω και κάντε πράγματα που σας χαλαρώνουν,  ώστε να βρείτε ξανά την ισορροπία σας.

Διαχειριστείτε το θυμό σας

Ο θυμός για την κλιματική κρίση συχνά προκύπτει από την έλλειψη προσωπικού ελέγχου. Ο θυμός συχνά εκδηλώνεται με τις κατηγορίες προς τους άλλους (π.χ. τις κυβερνήσεις, τους πλούσιους, τις βιομηχανίες).

Αυτό που πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που ενεργοποιεί το μηχανισμό πάλης ή φυγής. Όμως, μπορείτε να αξιοποιήσετε το θυμό σας και να τον μετατρέψετε σε δράση. Όταν μετατρέπετε το θυμό σε δράση τότε ενισχύετε την αντοχή σας και τις δυνάμεις σας. Σκεφτείτε να κάνετε πιο τολμηρές πράξεις από αυτές που ήδη κάνετε. Φυσικά, δεν πρέπει να παραβαίνετε τους νόμους. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να ανακυκλώνετε, να κάνετε κομποστοποίηση , να αλλάξετε διατροφικές συνήθειες και να χρησιμοποιείτε για παράδειγμα το ποδήλατο για τις μετακινήσεις σας. Αν κάνετε ήδη κάποια από αυτά τα πράγματα, σκεφτείτε τι θα μπορούσατε να κάνετε για να δώσετε έμπνευση στους συνεργάτες σας, στους φίλους σας ή στην κοινότητά σας.

Αντιμετωπίστε το οικολογικό πένθος

Το οικολογικό πένθος είναι το πένθος για την απώλεια που νιώθουμε όταν κατανοούμε την έκταση της περιβαλλοντικής καταστροφής που έχει συμβεί. Είναι ένα συναίσθημα που βιώνουν πολλοί άνθρωποι, όταν βλέπουν τον αντίκτυπο που έχει η κλιματική αλλαγή στη ζωή μας. Το πένθος μπορεί να εμφανιστεί με τρεις διαφορετικούς τρόπους.

1. Πενθούμε για όσα ήδη έχουμε χάσει. Σύμφωνα με τα στοιχεία έχουμε ήδη χάσει το 68% της βιοποικιλότητας από το 1970. Μεγάλο κομμάτι αυτής της απώλειας αφορά τα οικοσυστήματα που έχουν καταστραφεί από την ανθρώπινη παρέμβαση. Η συνειδητοποίηση αυτής της απώλειας μπορεί να προκαλεί συναισθήματα πένθους.
2. Πενθούμε για όσα αποφασίσαμε να εγκαταλείψουμε. Όταν κάποιος ξεκινά το ταξίδι της αφύπνισης και της επίγνωσης, μπορεί να αλλάζει τις παλιές του συνήθειες. Μπορεί να αποφασίσει να μειώσει ή να σταματήσει την κατανάλωση κρέατος για να μειώσει το ενεργειακό του αποτύπωμα. Για παρόμοιους λόγους μπορεί να αποφασίσει να μην κάνει αεροπορικά ταξίδια ή να μην αγοράζει καινούργια ρούχα. Αυτές οι αποφάσεις δίνουν την αίσθηση του ελέγχου. Από την άλλη πλευρά μπορεί να νιώθει συναισθήματα πένθους και απώλειας για τη ζωή που είχε και για όσα συνήθιζε να κάνει που τον έκαναν χαρούμενο. Σε αυτό το ταξίδι θα αναθεωρήσετε τι σημαίνει για εσάς η ευτυχία. Να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας σε όλη τη διαδρομή.
3. Πενθούμε για τις μελλοντικές απώλειες. Πλέον υπάρχουν αρκετά δεδομένα με βάση τα οποία μπορούν να γίνουν προβλέψεις για το μέλλον, για το πως θα είναι η ζωή στον πλανήτη μας. Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι κάτι που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Αυτό σίγουρα θα έχει επίδραση στο ανθρώπινο είδος και σε άλλα είδη στον πλανήτη. Αυτή η επίγνωση της μελλοντικής απώλειας μπορεί να δημιουργεί συναισθήματα πένθους και να μοιάζει με ένα βαρύ φορτίο που κουβαλάμε.

Πώς μπορείτε να ανακουφίσετε το οικολογικό πένθος;

Το πένθος είναι ένα επώδυνο συναίσθημα που μπορεί να έρχεται και να φεύγει. Όταν δεν πενθούμε και δεν δουλεύουμε μέσα μας μια απώλεια, αποτελεί εμπόδιο για την θετική αλλαγή. Όταν κάποιος νιώθει οικολογικό πένθος μπορεί να ακολουθεί τα παρακάτω βήματα για να νιώθει καλύτερα.

• Εξάσκηση στην συμπόνια προς τον εαυτό :πενθούμε για τη Γη επειδή νιώθουμε συμπόνια για τη ζωή πάνω σε αυτή. Ωστόσο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη δύναμη της συμπόνιας για τον εαυτό μας και να μιλήσουμε στον εαυτό μας όπως θα μιλούσαμε σε έναν καλό μας φίλο που πενθεί. Ένα γράμμα συμπόνιας προς τον εαυτό μας είναι μια καλή ιδέα.
• Συζήτηση για το οικολογικό πένθος: όπως συμβαίνει και με όλα τα άλλα συναισθήματα, η συζήτηση μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα. Μπορούμε να γίνουμε μέλη σε μια ομάδα που ασχολείται με περιβαλλοντικά θέματα.

Αντιμετώπιση ενοχών για την κλιματική αλλαγή

Οι ενοχές για την κλιματική αλλαγή πρέπει να μας ωθούν να κάνουμε περισσότερα πράγματα για το περιβάλλον και τον πλανήτη μας. Ίσως να υπάρχει μια αναντιστοιχία ανάμεσα στις περιβαλλοντικές μας αρχές και στην πραγματική μας συμπεριφορά. Οι ενοχές για την κλιματική κρίση μπορεί να οδηγούν σε συνεχή υπερπροσπάθεια για το περιβάλλον χωρίς να έχετε καθόλου χρόνο για ξεκούραση. Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να ξεπεράσουν τις ενοχές κάνοντας περισσότερα πράγματα. Ωστόσο,  αυτή η προσπάθεια για να έχουν τον έλεγχο μπορεί να οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο που τελικά να καταλήγει στο burnout. Τι μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε τις ενοχές;

• Χρησιμοποιήστε τις ενοχές σας ως δάσκαλο: κάθε συναίσθημα είναι εκεί για να μας πει κάτι. Τι μπορείτε να μάθετε από τις ενοχές σας; Γράψτε όσα νιώθετε και έτσι θα γνωρίσετε καλύτερα τον εαυτό σας. Πότε κάνουν την εμφάνισή τους οι ενοχές; Διαγράφουν όλες τις θετικές πράξεις που κάνετε; Τι χρειάζεται να κάνετε για να ηρεμήσουν οι ενοχές;
• Θυμηθείτε ότι δεν φταίτε εσείς για όλα: είναι εύκολο να κατηγορούμε τον εαυτό μας ότι δεν κάνουμε αρκετά πράγματα, ή ότι υπήρξαμε συνένοχοι για πολύ καιρό. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να θυμάστε ότι η κλιματική κρίση δεν προκλήθηκε από έναν άνθρωπο, μια γενιά ή μια κυβέρνηση. Η κλιματική αλλαγή είναι το αποτέλεσμα των χιλιάδων ετών της ανθρώπινης δραστηριότητας σε αυτό τον πλανήτη. Για χιλιάδες χρόνια οι πρόγονοι μας δεν γνώριζαν την επίδραση που έχουν οι πράξεις τους στο περιβάλλον και στα πολύπλοκα οικοσυστήματα. Σήμερα έχουμε όλες αυτές τις γνώσεις. Όμως, η αλλαγή δεν είναι κάτι εύκολο. Στην πραγματικότητα είναι μια πρόκληση. Δεν είναι δικό σας λάθος όλα όσα συμβαίνουν. Βάλτε τα δυνατά σας και να έχετε στο μυαλό σας ότι κάθε πράξη μετράει.

Αντιμετώπιση της οικολογικής κατάθλιψης

Η οικολογική κατάθλιψη είναι ένα από τα πιο βαριά συναισθήματα, η αβοηθητότητα και η έλλειψη ελπίδας για το μέλλον. Η οικολογική κατάθλιψη πάει χέρι χέρι με την εσωτερική αρνητική φωνή που λέει, “Ποιο είναι τελικά το νόημα σε όλα αυτά;”

Αν και πολλοί ισχυρίζονται ότι η οικολογική κατάθλιψη δεν ισχύει, η κλιματική κρίση προκαλεί ανησυχία σε πολλούς ανθρώπους. Η οικολογική κατάθλιψη μπορεί να οδηγεί στην απάθεια, στην απελπισία και ακόμη και σε αυτοκτονικές σκέψεις.

Τα αρνητικά συναισθήματα που έχουν σχέση με την κλιματική κρίση μπορεί να είναι έντονα. Ωστόσο, τα αρνητικά συναισθήματα έχουν δύναμη. Αν τα ακούσουμε και τα κατανοήσουμε, μπορούν να μας διδάξουν πολλά. Για αυτό είναι ανάγκη να δίνουμε χώρο στα συναισθήματά μας για να μπορέσουμε να ενισχύσουμε την αντοχή , την ελπίδα και την αισιοδοξία.