Παράθυρο Johari
Το παράθυρο Johari είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται στην ψυχολογία για να εξηγήσει διαδικασίες αυτογνωσίας. Επίσης το παράθυρο Johari εφαρμόζεται ευρέως στις επιχειρήσεις για να ενισχύσει τις σχέσεις των μελών της ομάδας. Μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε μορφή ομάδας, όπως η εκπαιδευτική. Επίσης μπορεί να εφαρμοστεί και στην ατομική ψυχοθεραπεία.
Τι είναι το παράθυρο Johari;
Το παράθυρο Johari είναι εργαλείο αυτογνωσίας που αποτελείται από τέσσερις περιοχές (τεταρτημόρια) , την ελεύθερη περιοχή, την τυφλή περιοχή, την κρυφή περιοχή και την άγνωστη περιοχή.
Το συγκεκριμένο εργαλείο αυτογνωσίας προσπαθεί να εξηγήσει πως οι διαφορές ανάμεσα σε διαφορετικές περιοχές της προσωπικότητας ενός ατόμου διασταυρώνονται και συνυπάρχουν. Ιδανικά, η ελεύθερη περιοχή αυξάνεται σε μέγεθος όσο μια σχέση εξελίσσεται και υπάρχει πλούσια ανατροφοδότηση ανάμεσα στο άτομο και στον περιβάλλον του ή σε μια ομάδα.
Όσο η ελεύθερη περιοχή αυξάνεται, η άγνωστη περιοχή μειώνεται. Για να γίνει αυτή η διαδικασία ωφέλιμη είναι σημαντικό να επικεντρωθείτε στην ανατροφοδότηση.
Ελεύθερη περιοχή
Είναι το κομμάτι του εαυτού σας που γνωρίζουν οι άλλοι και εσείς. Αυτή η περιοχή αντιπροσωπεύει την ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα σε ανθρώπους που σας περιβάλλουν και σας γνωρίζουν και στον εαυτό σας. Είναι απολύτως δημόσιο και περιλαμβάνει τις σκέψεις και τα συναισθήματα που κάποιος μοιράζεται δημόσια με τους άλλους.
Το μέγεθος της συγκεκριμένης περιοχής εξαρτάται από την εμπιστοσύνη που υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους μιας ομάδας. Αν οι άνθρωποι γνωρίζονται καλά και έχουν εμπιστοσύνη η ελεύθερη περιοχή αυξάνεται σε μέγεθος. Όσο μεγαλύτερη είναι η συνοχή των μελών μιας ομάδας, , τόσο μεγαλύτερη είναι αυτή η περιοχή.
Οι άνθρωποι με μεγαλύτερη ελεύθερη περιοχή είναι αυτοί που ζουν με αρμονικό και υγιή τρόπο. Ο λόγος πίσω από την ευεξία τους είναι ότι δείχνουν αυτό που πραγματικά είναι, χωρίς να φοβούνται ότι αυτό θα επηρεάσει τη σχέση τους με τους άλλους.
Τυφλή περιοχή
Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής είναι ότι οι άλλοι την αναγνωρίζουν ενώ εσείς όχι. Περιλαμβάνει όλες τις συμπεριφορές και τις στάσεις που οι άλλοι αναγνωρίζουν σε εσάς.
Είναι μια περιοχή στην οποία μπορείτε να ανακαλύψετε πολλά και να την διευρύνετε, καθώς είναι σχεδόν αδύνατο να αναγνωρίζετε πως αντιδράτε σε κάθε κατάσταση. Είναι σημαντικό να έχετε την υποστήριξη των άλλων για να διευρύνετε αυτή την περιοχή. Έτσι έχετε πολλά να ανακαλύψετε.
Είναι σημαντικό να μην δίνετε έμφαση μόνο σε αρνητικά πράγματα ή ελαττώματα, αλλά και στις δυνατότητες ή τα προτερήματά σας που δεν γνωρίζετε και κάποιοι άλλοι μπορεί να αναγνωρίζουν σε εσάς. Αυτή είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να βελτιώσετε τις δεξιότητές σας.
Δεν πρέπει να είστε κλεισμένοι στον εαυτό σας για να γνωρίσετε αυτό το κομμάτι του εαυτού σας, πρέπει να μαθαίνετε από όσα σας λένε οι άλλοι. Μιλήστε με τους ανθρώπους που έχετε κοντά σας και να είστε πρόθυμοι να ακούσετε όσα έχουν να σας πούνε.
Κρυφή περιοχή
Αυτή η περιοχή περιλαμβάνει όλα όσα εσείς γνωρίζετε για τον εαυτό σας αλλά είναι άγνωστα για τους άλλους. Είναι αυτά που κρατάτε για τον εαυτό σας.
Είναι πιθανό αυτά τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι ανησυχίες που βρίσκονται σε αυτή την περιοχή να μην θέλετε να τα μοιραστείτε με τους άλλους, λόγω του ότι φοβάστε την απόρριψη, την επίθεση ή την αντίδραση των άλλων.
Αυτό που είναι πραγματικά σίγουρο είναι πως αν ποτέ τολμήσετε να μοιραστείτε τα στοιχεία της κρυφής περιοχής, δεν ξέρετε ποτέ τι θα συμβεί και ποια θα είναι η αντίδραση των άλλων. Μερικές φορές πρέπει να παίρνετε ρίσκα και να αναλαμβάνετε δράση.
Ένας από τους λόγους που η συγκεκριμένη περιοχή μένει κρυφή είναι ότι δεν υπάρχει υποστήριξη από άλλα άτομα και η διατήρηση ενός μυστικού μπορεί να σας βοηθά να ελέγχετε μια κατάσταση.
Άγνωστη περιοχή
Σε αυτή την περιοχή υπάρχουν πράγματα που δεν γνωρίζετε ούτε εσείς ούτε οι άλλοι για τον εαυτό σας. Σε αυτή την περιοχή θα βρείτε κρυμμένες ικανότητες και μπορείτε να την εξερευνήσετε για να μάθετε νέα πράγματα.
Σε αυτήν κρύβονται τα ασυνείδητα κίνητρα που σχετίζονται με τις διαπροσωπικές δυναμικές, την πρώιμη παιδική ηλικία και τις δυνατότητες που έχετε. Σε αυτή την περιοχή βρίσκεται η ικανότητα για μάθηση και εξέλιξη.
Παράθυρο Johari και σχέσεις
Σχέσεις στην ελεύθερη περιοχή
Παρατηρούνται όταν και στους δύο ανθρώπους επικρατεί η ελεύθερη περιοχή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της επικοινωνίας είναι ότι αυτή είναι ξεκάθαρη και ακριβής. Κανείς δεν κρύβει πληροφορίες.
Η συμπόνια και η αποδοχή κυριαρχεί. Το άλλο άτομο μπορεί να είναι ένας σύντροφος που καταλαβαίνει τις ανάγκες σας και εσείς τις δικές του.
Από την αρνητική πλευρά, μπορεί να υπάρχουν συναισθήματα θυμού επειδή όταν δεν υπάρχουν μυστικά, κάποιοι άνθρωποι νιώθουν ευάλωτοι. Είναι ουσιαστικό να συζητάτε αυτά τα θέματα ώστε να έχετε υγιείς σχέσεις.
Σχέσεις στην τυφλή περιοχή
Οι άνθρωποι που έχουν αυτές τις σχέσεις χαρακτηρίζονται ως διαπροσωπικοί εξερευνητές. Μέσα από τη σχέση εξερευνούν τον εαυτό τους. Παίρνουν δύναμη από τη σχέση, και σε προσωπικό επίπεδα προάγουν την αυτογνωσία.
Είναι άνθρωποι που είναι πολύ κοινωνικοί και εξωστρεφείς. Συνηθίζουν τις ανατροπές και προσφέρουν στο σύντροφό τους όσα χρειάζεται.
Από την άλλη πλευρά, έχουν προκαταλήψεις και οι συζητήσεις είναι αποτέλεσμα αυτών. Υπάρχουν δύο κύριες αρνητικές πτυχές, δεν ερμηνεύουν σωστά όσα ακούνε ,είναι ανατρεπτικοί και μπορεί να αφήσουν στην άκρη τον εαυτό τους.
Σχέσεις στην κρυφή περιοχή
Όσο πιο μεγάλη είναι η κρυφή περιοχή, τόσο πιο δύσκολο είναι δύο άνθρωποι να γνωριστούν. Σε αυτές τις σχέσεις, η δυσπιστία και η ανασφάλεια κυριαρχούν, όπως και ο φόβος. Ο φόβος οδηγεί σε συγκρούσεις και αυτοί οι άνθρωποι είναι σιωπηλοί και κρατούν μέσα τους πολλά πράγματα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το πραγματικό πρόβλημα είναι όταν ξεσπούν συγκρούσεις. Σε αυτές τις σχέσεις δίνεται πολύ σεβασμός και σημασία στην οικειότητα και στον προσωπικό χώρο.
Σχέσεις στην άγνωστη περιοχή
Αυτές οι σχέσεις παρατηρούνται ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που βρίσκονται στη διαδικασία ανακάλυψης του εαυτού τους και των ανθρώπων γύρω τους. Για αυτό το λόγο, οι σχέσεις είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι τα σκαμπανεβάσματα και οι εκπλήξεις που συμβαίνουν σε αυτή τη διαδικασία. Η ένταση είναι καθοριστικός παράγοντας για τη σχέση.
Τα άτομα είναι σε εγρήγορση καθώς οι προσδοκίες τους δεν ικανοποιούνται πάντα. Αυτές οι σχέσεις χαρακτηρίζονται από την εξάρτηση ανάμεσα στα δύο άτομα.
Εφαρμογές παράθυρου Johari
Το παράθυρο Johari είναι ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία για να γίνουν οι επιχειρήσεις επιτυχημένες και να αντέξουν τον ανταγωνισμό. Εκτός όμως από αυτό, το παράθυρο έχει πολλά οφέλη σε ατομικό/προσωπικό επίπεδο:
Αυτογνωσία: αποτελεί ένα εργαλείο για την ανάλυση του εαυτού. Όταν κάποιος γνωρίζει τις δυνατότητες, τις αδυναμίες του και ξέρει πως τον βλέπουν οι άλλοι μπορεί να πάρει καλύτερες αποφάσεις.
Ειλικρινείς σχέσεις: βοηθά να βελτιώσετε τις διαπροσωπικές σας σχέσεις καθώς είστε ειλικρινείς με τους άλλους και έτσι μπορείτε να επικεντρωθείτε στην αυτοβελτίωσή σας.
Βελτίωση της επικοινωνίας: το παράθυρο Johari ανοίγει το δρόμο για ανοιχτή επικοινωνία και καλλιεργεί την κατανόηση ανάμεσα στους ανθρώπους.
Εξέλιξη της ομάδας: είναι δύσκολο κάποιος να χτίσει μια δυνατή ομάδα αν τα μέλη της ομάδας δεν νιώθουν οικεία μεταξύ τους. Αυτό το μοντέλο ενισχύει τις διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της ομάδας έτσι ώστε να νιώθουν οικειότητα μέσα στην ομάδα.
Προσωπική ανάπτυξη: παρέχει περιθώρια βελτίωσης καθώς η τυφλή περιοχή αποκαλύπτει τους άγνωστες παράγοντες που είναι γνωστοί στους άλλους αλλά αγνοούνται από τον εαυτό σας. Αυτοί οι παράγοντες πολλές φορές σχετίζονται με την στάση σας, τις συνήθειες, και τις συμπεριφορές.
Δυναμική της ομάδας: το παράθυρο Johari ενθαρρύνει τον ανοιχτό διάλογο και την ανατροφοδότηση μέσα σε μια ομάδα. Με αυτό τον τρόπο αυξάνεται η απόδοσή της ομάδας, καλλιεργείται η αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των μελών της ομάδας και έτσι περιορίζονται τα προβλήματα και οι παρεξηγήσεις.