The Big Five – τεστ προσωπικότητας

The Big Five - τεστ προσωπικότητας

Η προσωπικότητα παίζει τεράστιο ρόλο στη ζωή μας. Διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο και ερμηνεύουμε τις εμπειρίες μας.

Κάποια χαρακτηριστικά είναι πιο προβλέψιμα όπως το πόσο ευτυχισμένοι νιώθουμε, πως ψηφίζουμε, και πόσο επιτυχημένη καριέρα έχουμε.

Η κατανόηση της προσωπικότητας βοηθά τον κάθε άνθρωπο να αναγνωρίσει τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις πληροφορίες για να αναπτύξει μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.

Όταν κάποιος γνωρίζει την προσωπικότητά του αυτό αυξάνει την επίγνωση του για την ψυχολογική ποικιλομορφία που υπάρχει στον κόσμο. Όταν κάποιος γνωρίζει ότι υπάρχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά τότε μπορεί να έχει καλύτερες σχέσεις με τους άλλους που συμπεριφέρονται ή σκέφτονται με τελείως διαφορετικό τρόπο. Δεν είναι λίγες φορές που κάποιος μπορεί να συναντήσει ένα άτομο που να μοιάζει παράξενο, αλλά στην ουσία αυτό να συμβαίνει επειδή δεν γνωρίζει αρκετά για αυτό.

Το μοντέλο των 5 παραγόντων της προσωπικότητας (Big Five) προσφέρει μια βαθύτερη κατανόηση στις συμπεριφορές, στις αντιλήψεις και στον τρόπο σκέψεις των άλλων.

Το μοντέλο των 5 παραγόντων της προσωπικότητας (Big Five)

Χρησιμοποιούμε το μοντέλο Big Five για την περιγραφή και την κατηγοριοποίηση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας. Περιλαμβάνει 5 κύρια χαρακτηριστικά.

Αποτελεί το πιο γνωστό μοντέλο και είναι αποδεκτό από τους ψυχολόγους. Φυσικά, υπάρχουν και άλλα μοντέλα για την προσωπικότητα όπως ο δείκτης Myers-Briggs.

Γιατί είναι μοναδικό το μοντέλο Big Five; Γιατί μπορεί να συλλάβει ελάχιστες διαφοροποιήσεις. Δεν έχει σκοπό να βάλει τους ανθρώπους σε ένα κουτί. Μετρά κάθε χαρακτηριστικό σε ένα φάσμα και όχι σε μια διχοτόμηση. Με άλλα λόγια, αφορά λιγότερο τους τύπους προσωπικότητας και περισσότερο τις τάσεις της προσωπικότητας.

Για αυτό το λόγο, δεν υπάρχουν ονόματα, αριθμοί ή ακρωνύμια που να περιγράφουν την προσωπικότητα ενός ατόμου. Αντιθέτως, υπάρχει ένα φάσμα για κάθε χαρακτηριστικό. Αυτό το μοναδικό μίγμα χαρακτηριστικών περιγράφει την βασική δομή της προσωπικότητας.

Οι 5 παράγοντες της προσωπικότητας (OCEAN)

Οι 5 διαφορετικές διαστάσεις που συνθέτουν την προσωπικότητα, σύμφωνα με το μοντέλο Big Five περιλαμβάνουν τα παρακάτω.

1. Δεκτικότητα στις εμπειρίες (Openess to experience-Ο)

Αυτός ο παράγοντας μετρά τα χαρακτηριστικά όπως η δημιουργικότητα, η διανοητική περιέργεια, η φαντασία, ο περιπετειώδης χαρακτήρας, η εκτίμηση για τις τέχνες, η αφηρημένη σκέψη, η ποικιλία των εμπειριών, και η ευαισθησία στα συναισθήματα και στην ομορφιά. Οι δύο κύριες πτυχές αυτής της διάστασης είναι  η νοημοσύνη (ενδιαφέρον για ιδέες) και η ανοιχτότητα (δημιουργικότητα).

Οι άνθρωποι που έχουν έντονο αυτό το χαρακτηριστικό είναι πιθανό να πηγαίνουν σε μουσεία, να κάνουν φιλοσοφικές συζητήσεις, να ασχολούνται με τις τέχνες και να εξερευνούν νέες ιδέες συγκριτικά με τους ανθρώπους που δεν έχουν έντονο αυτό το χαρακτηριστικό. Επίσης, οι συγκεκριμένοι άνθρωποι απολαμβάνουν να διαβάζουν , να λύνουν πολύπλοκα προβλήματα και να δημιουργούν νέα πράγματα.

Όσοι έχουν έντονο αυτό το χαρακτηριστικό επιλέγουν καριέρες ως επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, ηθοποιοί, συγγραφείς και μουσικοί.

Οι άνθρωποι με υψηλή δεκτικότητα στις εμπειρίες μπορεί να είναι επιπόλαιοι ή εκκεντρικοί, ενώ οι άνθρωποι με χαμηλή δεκτικότητα στις εμπειρίες μπορεί να είναι στενόμυαλοι ή δογματικοί.

2. Ευσυνειδησία (Conscientiousness-C)

Αυτή η διάσταση αφορά χαρακτηριστικά όπως η ευσυνειδησία, η προσοχή στις λεπτομέρειες, η πειθαρχία, η συνέπεια, η αποτελεσματικότητα, η καθαριότητα και η τήρηση των κανόνων. Οι δύο κύριες πτυχές αυτής της διάστασης είναι η τάξη και η εργατικότητα.

Οι άνθρωποι με υψηλή ευσυνειδησία είναι γενικά αποτελεσματικοί και σκληρά εργαζόμενοι. Νιώθουν καλύτερα όταν ακολουθούν τους κανόνες, έχουν πρόγραμμα και αντιστέκονται στον πειρασμό, συγκριτικά με εκείνους που έχουν σε μικρότερο βαθμό  αυτό το χαρακτηριστικό. Γενικά, επιτυγχάνουν τους στόχους τους και είναι πιο προσεκτικοί από τους άλλους.

Οι άνθρωποι με υψηλή ευσυνειδησία επιλέγουν πιο απαιτητικές καριέρες ως δικηγόροι, γιατροί, επιστήμονες , μηχανικοί και διευθυντές.

Οι άνθρωποι με υψηλή ευσυνειδησία μπορεί να μοιάζουν εμμονικοί ή πεισματάρηδες, ενώ οι άνθρωποι με χαμηλή ευσυνειδησία μοιάζουν αναξιόπιστοι, τεμπέληδες ή ασυνεπείς.

3. Εξωστρέφεια (Extraversion- E)

Αυτή η διάσταση μετρά χαρακτηριστικά όπως ο ενθουσιασμός, η κοινωνικότητα, η ζεστασιά, η ομιλητικότητα, η διεκδικητικότητα και τα επίπεδα ενέργειας. Οι δύο κύριες πτυχές αυτής της διάστασης είναι ο ενθουσιασμός και η αυτοπεποίθηση.

Οι άνθρωποι με έντονη εξωστρέφεια θέλουν να είναι μαζί με άλλους. Απολαμβάνουν την παρέα και αγαπούν τις κοινωνικές συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις. Είναι επίσης πιο πιθανό να βιώνουν και να μιλούν για θετικά συναισθήματα στους άλλους.

Οι άνθρωποι με υψηλή εξωστρέφεια επιλέγουν καριέρες στις οποίες μπορούν να αλληλεπιδρούν με τους άλλους, όπως στο τομέα των πωλήσεων, στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, στη διασκέδαση.

Οι άνθρωποι με υψηλή εξωστρέφεια μπορεί να μοιάζουν ότι αποζητούν την προσοχή ή ότι είναι αυταρχικοί, ενώ οι άνθρωποι με χαμηλή εξωστρέφεια μπορεί να μοιάζουν εγωπαθείς ή απόμακροι.

4. Προσήνεια (Agreeableness-Α)

Αυτή η διάσταση μετρά χαρακτηριστικά όπως η ευγένεια, η συνεργασία, η ενσυναίσθηση, η εμπιστοσύνη και η συμμόρφωση. Οι δύο κύριες πτυχές αυτής της διάστασης είναι η συμπόνια και η ευγένεια.

Οι άνθρωποι με υψηλή προσήνεια είναι συνεννοήσιμοι, έχουν το σεβασμό και είναι ευχάριστοι στη συζήτηση. Δεν τους αρέσουν οι αντιπαράθεσεις και κάνουν ό,τι μπορούν για να μην προσβάλλουν τους άλλους. Είναι πιο πιθανό να προσφέρουν σε όσους έχουν ανάγκη από ότι οι άνθρωποι με χαμηλή προσήνεια.

Οι άνθρωποι με υψηλή προσήνεια επιλέγουν καριέρες στις οποίες μπορούν να βοηθούν τους άλλους, όπως η νοσηλευτική, η κοινωνική εργασία και η συμβουλευτική. Ωστόσο, οι άνθρωποι με χαμηλή προσήνεια τείνουν να είναι καλύτεροι διαπραγματευτές και ευημερούν σε καριέρες όπως η νομική ή η πολιτική.

Οι άνθρωποι με υψηλή προσήνεια μπορεί να μοιάζουν αφελείς, υποχωρητικοί ή γοητευτικοί, ενώ οι άνθρωποι με χαμηλή προσήνεια μοιάζουν ανταγωνιστικοί, αγενείς.

5. Νευρωτισμός (Neuroticism-Ν)

Αυτή η διάσταση μετρά την τάση προς τα αρνητικά συναισθήματα και περιλαμβάνει χαρακτηριστικά όπως ο θυμός, η κατάθλιψη, ο φόβος, η ανησυχία, το άγχος, η καχυποψία και η αυτογνωσία. Αντιθέτως, όσοι έχουν πιο χαμηλά επίπεδα αυτής της διάστασης έχουν υψηλότερα επίπεδα συναισθηματικής σταθερότητας. Οι κύριες πτυχές του νευρωτισμού είναι η απομόνωση και η αστάθεια.

Οι άνθρωποι με υψηλό νευρωτισμό νευριάζουν εύκολα και έχουν την τάση να φωνάζουν στους άλλους. Μπορεί να περνούν μεγάλες περιόδους στις οποίες νιώθουν απομονωμένοι. Είναι πιο πιθανό να υπεραναλύουν τα πράγματα και να αμφισβητούν την επιτυχία τους συγκριτικά με τους ανθρώπους με χαμηλό νευρωτισμό. Επίσης, είναι γενικά λιγότερο ευτυχείς και έχουν λιγότερη ευεξία.

Το να έχει κάποιος νευρωτισμός δεν είναι απαραίτητα κακό, ειδικά αν υπάρχει ισορροπία με τα άλλα χαρακτηριστικά. Ένα παράδειγμα είναι ο Steve Jobs, ένας ευέξαπτος άνδρας ο οποίος χρησιμοποίησε την κριτική του ματιά για να σχεδιάσει προϊόντα και ήταν ανώτερος από τον ανταγωνισμό.

Ο  νευρωτισμός σε συνδυασμό με την δεκτικότητα στις εμπειρίες, είναι μια συνταγή για απίστευτη δημιουργικότητα. Αυτό είναι το αρχέτυπο του βασανισμένου καλλιτέχνη.

Οι άνθρωποι με υψηλό νευρωτισμό μπορεί να μοιάζουν ασταθείς, ανασφαλείς ή καταθλιπτικοί. Οι άνθρωποι με χαμηλό νευρωτισμό μπορεί να μοιάζουν αδιάφοροι, χωρίς έμπνευση.

Εφαρμογή του Big Five στη ζωή

Τα άκρα σε κάθε χαρακτηριστικό μπορεί να είναι προβληματικά. Είναι χρήσιμο να παρατηρήσουμε που υπάρχει ανισορροπία και να περιορίζουμε τα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν αρνητικά τους άλλους ή εμάς.

Για παράδειγμα,  αν κάποιος είναι πολύ δεκτικός σε εμπειρίες αυτό μπορεί να τον παραλύει, ειδικά σε συνδυασμό με τον υψηλό νευρωτισμό και την χαμηλή ευσυνειδησία. Όταν κάποιος μπορεί να είναι ή να κάνει οτιδήποτε χρειάζεται να έχει μια δομή, ένα πρόγραμμα.

Αν κάποιος έχει υψηλό νευρωτισμό ίσως να πρέπει να σκεφτεί να δουλέψει με τον εαυτό του για να αντιμετωπίσει το άγχος , το θυμό ή την κατάθλιψη.